283
15 Sentyabr - Bilik Günü, (2004)
“Təhsil xəzinədir, əmək onun açarı”
Seyid Əzim Şirvani
Sentyabrın 15-i Azərbaycanın çoxmilyonlu
təhsil ictimaiyyətinin bayramı, Bilik Günüdür.
Azərbaycan təhsilinin bugünkü inkişafı öz
mənbəyini
ötən əsrin 70-ci illərindən
ümummilli lider Heydər Əliyevin rəhbərliyi ilə
aparılan uzaqgörən və məqsədyönlü siyasətdən
alıb. O vaxtdan başlayan qlobal miqyaslı təhsil
quruculuğu sonrakı inkişaf üçün güclü təməl
olub. 1969-1982-ci illərdə məktəbəqədər
tərbiyə müəssisələrinin sayı 1600-dən 1875-ə çatıb. Heydər Əliyevin imzaladığı
"Ümumtəhsil məktəbləri şagirdlərinin dərsliklərdən pulsuz istifadə etməyə keçmək
haqqında" qərarı da onun xalqına böyük töhfəsi idi. Ötən əsrin 70-80-ci illərində 5
yeni ali məktəb yaradılıb. Cəmşid Naxçıvanski adına ilk hərbi məktəb isə
ölkəmizdə milli hərbi kadr hazırlığı üçün baza rolunu oynayıb. Ümummilli liderin
Azərbaycana ikinci dəfə hakimiyyətə qayıdışından sonra da ölkəmizdə elmin,
təhsilin inkişafında böyük işlər görülüb. 1993-2003-cü illərdə 6 yeni akademiya
təsis edilib, özəl ali məktəblər yaradılıb.
Prezident İlham Əliyevin qayğısı, Heydər Əliyev Fondunun həyata keçirdiyi
layihələr ulu öndərin təhsil siyasətinin uğurlu davamının göstəricisidir. Bir faktı
xatırlatmaq kifayətdir: ölkəmizdə təhsil sisteminin bütün pillələri üzrə Dövlət
proqramları uğurla həyata keçirilir. Azərbaycan təhsilində ən uğurlu nəticələrdən
biri məktəb tikintisinin geniş vüsət almasıdır. 2003-cü ildən indiyədək ölkəmizdə
iki mindən çox yeni məktəb binası tikilib. Prezident İlham Əliyevin sərəncamı ilə
―Ən yaxşı ümumtəhsil məktəbi‖ və ―Ən yaxşı müəllim‖ mükafatlarının təqdimatı
da məktəb və müəllimin statusunun yüksəldilməsinə xidmət edir. Gənclərinin
xarici ölkələrdə təhsili üzrə Dövlət Proqramı‖ çərçivəsində gənclərin dünyanın
müxtəlif ölkələrinin nüfuzlu ali məktəblərinə təhsil almağa göndərilməsi
istiqamətində də işlər uğurla davam etdirilir. Təhsilin inkişafında Heydər Əliyev
Fondu və onun Prezidenti Mehriban xanım Əliyevanın müstəsna xidmətləri də
xüsusi vurğulanmalıdır. Fondun ―Yeniləşən Azərbaycana yeni məktəb‖ layihəsi
çərçivəsində son illərdə ölkəmizdə müasir tələblərə cavab verən 400-ə yaxın
məktəb tikilib və yenidən qurulub, həmçinin 40-a yaxın uşaq evi və internat
məktəbi əsaslı təmir və bərpa olunub, lazımi avadanlıqla təchiz edilib. Fondun
dəstəyi ilə əyani tədris vəsaitləri çap edilib. Beləliklə, sentyabrın 15-i ölkəmizin
bütün ümumtəhsil məktəbləri və ali təhsil ocaqlarında yeni dərs ili başlayır.
Ümumilikdə isə, hər yeni dərs ilində bütün təhsil işçilərini, tələbə və şagirdləri
yeniliklər gözləyir. Yeniliklər isə həm də uğurların başlanğıcı deməkdir.
İnternetdə:
www.books.google.com
284
15 Sentyabr - Beynəlxalq Nöqtə Günü, (2009)
Bu bayramı əsasən Uşaq Yaradıcılıq
Mərkəzlərində,
uşaq kitabxanalarında
keçirirlər. Beynəlxalq Nöqtə Gününün
tarixi ingilis rəssamı Piter Q.Reynoldsun
2003-cü ildə yazdığı ―Nöqtə‖ kitabı ilə
bağlıdır. Bu kitabda şəkil çəkməyi
bacarmayan balaca qız haqqında danışılır.
Daha doğrusu, qıza elə gəlir ki, o, şəkil
çəkə bilmir. Rəsm dərsində Vaşti sadəcə
kağızı nöqtələyirdi. Lakin müəllimə ondan
şəkilin altında imzasını qoymağı xahiş
edir və nöqtəni gözəl çərçivəyə salıb
divardan asır. ―Mən daha yaxşı çəkə
bilərəm‖, - deyə Vaşti qərara gəlir və
məlum olur ki, bu, həqiqətən belədir. Bu kitab çoxlu mükafatlar alır, Çikaqo
kitabxanasının versiyası üzrə ―İlin kitabı‖ seçilir və bir çox dillərə tərcümə olunur.
2009-cu ildə müəllim Terri Şey ilk dəfə Nöqtə Gününü qeyd edir. O gündən bəri
Beynəlxalq Nöqtə Günü hər il qeyd olunur. Nöqtə günündə iştirak etmək üçün
təsviri sənət studiyasında olmaq məcburi deyil. Kitabı satın almaq olar. Layihənin
saytında qeydiyyatdan keçdikdən sonra isə, metodiki vəsaiti və hətta proyektor
üçün ―Nöqtə‖ləri yükləmək olar.
Öz nöqtənizdən başlayın! Ən yaradıcı fikirlərinizi və layihələrinizi həyata keçirin!
İnternetdə:
www.books.google.com
285
16 Sentyabr - Beynəlxalq Ozon Qatının Qorunması Günü, (1994)
1994-cü ildə BMT-nin Baş Assambleyası özünün qətnaməsi ilə
(A/RES/49/114) sentyabrın 16-nı Beynəlxalq Ozon Qatının Qorunması Günü
(International Day for the Preservation of the Ozone Layer) elan etmişdir. Ozon
Qatının Qorunması Günü ozon qatını dağıdan maddələr üzrə Monreal
protokolunun imzalandığı günlə bağlıdır və 1995-ci ildən qeyd olunur.
1987-ci il sentyabrın 16-da 36 ölkənin imzaladığı və bu sənədə görə,
iştirakçı ölkələr ozon qatını dağıdan maddələrin istehsalını məhdudlaşdırmalı və
tam dayandırmalıdırlar. Həmin gün Monreal protokolu və ona əlavələrdə qeyd
olunan vəzifələr və məqsədlərə uyğun təbliğatın aparılması dövlətlərə tövsiyə
olunur.
Ozon qatı nazik qaz qalxanı şəklində Yeri Günəş radiasiyasının dağıdıcı
təsirindən qoruyur. O, yer üzərində nəhəng örtük kimi sərilmişdir. Əgər bu qat çox
zəifləyərsə, bu bütün biosfer və canlı aləm üçün fəlakət olar. Ultrabənövşəyi
şüaların insan üzərinə düşməsi nəticəsində dəri xərçəngi, görmənin itirilməsi və
başqa xəstəliklər yarana bilər. XX əsrin 80-ci illərində alimlər Antarktidada
ozonun ümumi tərkibinin iki dəfə azaldığını aşkara çıxardılar. Məhz o vaxtdan
―ozon dəlikləri‖ ifadəsi yarandı. Ozon qatının nazikləşməsinə sənaye
müəssisələrinin, zavodların məhsulu olan xlor oksidi təsir göstərir. Biz ozon
dəliklərinin yaranmasının qarşısını almaq iqtidarında deyilik. Lakin məişət
səviyyəsində əlimizdən gələni edə bilərik.
İnternetdə:
www.books.google.com