376
İncəsənət
3 Noyabr - Xalq rəssamı Tağı Tağıyevin anadan olmasının 130 illiyi,
(1887-1965)
Azərbaycanın Xalq rəssamı, Əməkdar incəsənət xadimi Tağı Tağıyev Bakı
şəhərində anadan olmuşdur. Hələ kiçik yaşlarından rəsmə olan böyük həvəsi, onu
Ə.Əzimzadə adına Rəssamlıq Texnikumuna gətirir. Texnikumu bitirdikdən sonra
gənc rəssam portret və tematik əsərlər üzərində çalışır. Orijinal və özünəməxsus
dəst-xəttə malik olan T.Tağıyevin portretlərinin obrazlılığı və mükəmməlliyi,
Azərbaycan təsviri sənətində onu görkəmli portret ustası kimi tanıtmışdır. Onun
xalq qəhrəmanı Koroğluya həsr etdiyi ―Koroğlunun portreti‖, ―Gənc qadın
portreti‖, ―İmtahan qarşısında‖, sənət dostları K.Xanlarova, M.Rəhmanzadəyə,
S.Bəhlulzadəyə həsr etdiyi əsərlərin hər biri öz fərdiliyi, daxili aləmi ilə maraqlıdır.
T. Tağıyev nəinki portret janrında, eyni zamanda maraqla izlənən mənzərə, tematik
abloların müəllifidir. Bu əsərlərində o, doğma diyarın təbiətini, insanları böyük
məhəbbətlə vəsf edir. T.Tağıyevin əsərləri bir çox respublika, keçmiş ittifaq və
xarici ölkələrin Moskva, Kiyev, Qahirə, Dəməşq, Beyrut, Dakar, Praqa, Sofiya,
Berlin, İstanbul, Monreal və s. şəhərlərin tanınmış muzey və sərgi salonlarında
nümayiş etdirilmiş, tamaşaçıların və mütəxxəssislərin böyük marağına səbəb
olmuşdur.
Xalq rəssamı Tağı Tağıyev 1993-cü ildə, 77 yaşında Bakı şəhərində vəfat
etmişdir.
İnternetdə:
www.az.wikipedia.orq
377
7 Noyabr - Xalq artisti, bəstəkar Tofiq Quliyevin anadan olmasının 100 illiyi,
(1917-2000)
Tofiq Quliyev Bakı şəhərində, mühəndis-iqtisadçı Ələkbər Quliyevin
ailəsində anadan olmuşdur, onun anası Yaxşıxanım Mahmudova Hacı
Zeynalabdin Tağıyevin qızlar qimnaziyasında, müqəddəs Nina məktəbində təhsil
almış, 1937-ci ilə kimi hakim işləmişdir. Tofiq Quliyev 12 yaşında Azərbaycan
Dövlət Konservatoriyası yanında peşə məktəbinə, 1934-cü ildə Konservatoriyaya
daxil olub. Həm İ.S. Aysberqin sinfində fortepiano, həm də S.Q. Ştrasserin
sinfində dirijorluq dərsi alıb və 1936-cı ildə Konservatoriyanı bitirib. 1931-ci
ildə Asəf Zeynallının məsləhəti ilə M.Ə.Sabirin sözlərinə "Məktəbli" mahnısını
bəstələyib. 1935-ci ildə M.Əzizbəyov adına Azərbaycan Dövlət Dram Teatrında
dirijorluğa başlayıb. 1936-cı ildə bəstəkar Z.Baqnrovla birgə "Rast", "Segah",
"Zabul",
"Dügəh"
muğamlarını
fortepianoda
hazırlayıb.
Üzeyir
Hacıbəyovun təşəbbüsü ilə təhsilini davam etdirmək üçün Moskva Dövlət
Konservatoriyasına göndərilib. Tezliklə orada A. Tfasmanın rəhbərlik etdiyi
orkestrdə pianoçu işləməyə başlayıb. 1939-cu ildə Bakıya qayıdıb və 1941-ci ildə
"Qırmızı ordu" ansamblını yaradıb. 402-ci diviziyanın tərkibində çalışan ansambl
üçün müxtəlif patriotik mahnılar yazıb. 1943-cü ildə iki yerə bölünən ansamblın
"Qırmızı flot" hissəsinin rəhbəri olub. Müharibədən sonra M. Əzizbəyov (dram), S.
Vurğun (rus dram), M. Qorki (gənc tamaşaçılar) teatrları ilə əməkdaşlıq edib. XX
əsrin 40-cı illərindən həm də kino sahəsində işləməyə başlayıb. 1948-ci ildə
Moskva Dövlət Konservatoriyasında təhsilini davam etdirib. 1951-ci ildə
aspiranturaya daxil olub və A.Qaukun rəhbərliyi altında elmi iş müdafiə edib.
Həmin il "Azərbaycan xalq rəqsləri" toplusunu hazırlayanlardan biri olub. XX
əsrin 70-ci illərinin sonlarında bir çox uşaq və gənc musiqi müsabiqələrini, o
cümlədən "Bakı payızı"nı yaradıb. 1969-cu ildən 1979-cu ilə qədər Azərbaycan
Bəstəkarlar İttifaqına rəhbərlik edib. 1990-cı ildən ömrünün sonuna kimi
Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqının idarə heyətinin sədri vəzifəsində çalışıb.
Ailəsinə hədsiz dərəcədə bağlı olan Tofiq Quliyevin nəvəsi – Cəmilə
Muradasilovaya həsr etdiyi fortepiano üçün "Cəmilənin albomu" uşaq pyesləri
məcmuəsindən uşaq musiqi məktəblilərinin repertuarında geniş istifadə edilir.
Bundan başqa, Cəmilə Muradasilova Tofiq Quliyevin bəstəkarı olduğu 2 filmdə –
"Şir evdən getdi" və "Musiqi müəllimi" filmlərində çəkilib.
Tofiq Quliyev 2000-ci ildə Bakı şəhərində dünyasını dəyişib.
İnternetdə:
www.az.wikipedia.orq
378
22 Noyabr - Xalq artisti Fikrət Əmirovun anadan olmasının 95 illiyi,
(1922-1984)
Fikrət Məşədi Cəmil oğlu Əmirov 1922-ci ildə Kirovabad (indiki Gəncə)
şəhərində anadan olmuşdur. 1948-ci ildə Bakı Konservatoriyasını Üzeyir
Hacıbəyov və Boris Zeydmanın sinfində bitirmişdir. Gəncə (1942-43) və M.
Maqomayev adına Azərbaycan Dövlət Filarmoniyalarının (1947) bədii rəhbəri,
M.F. Axundov adına Azərbaycan Dövlət Opera və Balet Teatrının direktoru (1956-
1959) vəzifələrində çalışıb. SSRİ Bəstəkarlar İttifaqının katibi seçilmişdir.
Bəstəkarın ixtira etdiyi yeni, simfonik muğam janrı "Şur" , "Kürd Ovşarı" və
"Gülüstan Bayatı-Şiraz" kimi dəyərli əsərlərlə təmsil olunub. F. Əmirovun
"Nizami" simfoniyası, doğma vətəni tərənnüm edən "Azərbaycan kapriççiosu",
"Azərbaycan süitası" , "Azərbaycan qravürləri" bəstəkar irsinin dəyərli
səhifələridir. F. Əmirov C.Cabbarlının dramı əsasında yazdığı "Sevil" operası
Azərbaycanda ilk dəfə lirik-psixoloji operanın əsasını qoymuşdur. O, musiqili
komediya janrında da "Ürəkaçanlar", "Gözün aydın" kimi maraqlı əsərlər
yaratmışdır. F. Əmirovun gözəl baletləri "Min bir gecə" və "Nəsimi" də
dinləyicilərin xüsusi rəğbətini qazanmış əsərlərdir. Özünəməxsus bəstəkarlıq dəst-
xətti onun instrumental və kamera vokal əsərlərində də təzahür edir. "Fortepiano
üçün 12 miniatür", müxtəlif pyeslər, "Ulduz" , "Azərbaycan elləri", "Gülüm",
"Gülərəm gülsən" və digər romans və mahnıları bu gün də tez-tez səhnələşdirilir.
O, həmçinin dram tamaşalarına, "Böyük dayaq", "Mən ki, gözəl deyildim" və digər
filmlərə maraqlı musiqi bəsləmişdir.
Xalq artisti Fikrət Əmirov 20 fevral 1984-cü ildə Bakıda vəfat etmişdir.
Operalar: "Ulduz" (1948), "Sevil" (1953)
Baletlər: "Şur (simfonik mugam)" (1968), "Nəsimi dastanı" (1973), "Xəzəri fəth
edənlər" (1975), "Min bir gecə" (1979), "Nizami (simfoniya)" (1984)
Uşaq mahnıları: Bip-bipin nəğməsi, yaxud Uçdu göylərə bizim peykimiz
(Sözləri: Teymur Elçin), Bizim həyət (Sözləri: Teymur Elçin), Odlar ölkəsi
(Sözləri: Tofiq Mütəllibov), Qatar (Sözləri: Zeynal Cabbarzadə), Quzum
(Sözləri: Zeynal Cabbarzadə)
Kitabları: ―Iyirmi mаhnı‖ аdlı fоrtеpiаnо ilə охumаq üçün nоt məcmuəsi (1977),
―Nəsimi hаqqındа dastan‖ – fаciə musiqisi: Böyük Simfоnik Оrkеstr üçün
pаrtiturа, ―Fоrtеpiаnо üçün əsərlər‖ nоt məcmuəsi (1979) və s.
İnternetdə:
www.az.wikipedia.orq
Dostları ilə paylaş: |