Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi

413 

 

Xarici ədəbiyyat 

 

 7 Dekabr - Britaniya yazıçısı Enn Faynın anadan olmasının 70 illiyi, (1947) 

 

Enn  Fayn  Lester  şəhərində  anadan  olmuşdur.  Uorik  Universitetini  siyasi 

texnologiyalar  üzrə  bitirən  Fayn  bir  müddət  qızlar  məktəbində  dərs  demişdir. 

Həyat  yoldaşı  ilə  birgə  Amerikada,  Kanadada  yaşamış,  yazıçı  1981-ci  ildə 

boşandıqdan sonra Britaniyaya qayıtmışdır.  

Britaniya  imperiya  ordusunun  zabiti  (2003),  Kral  Ədəbiyyat  Cəmiyyətinin  üzvü 

(2003),  Britaniyanın  nüfuzlu  mükafatlarının  laureatı,  ikiqat  Karnegi  medalının 

sahibi  Enn  Fayn  ―Günahların  siyahısı‖,  ―Qatil  pişiyin  gündəliyi‖,  ―Qatil  pişiyin 

qayıdışı‖,  ―Missis  Dautfayr‖,  ―Undan  körpələr‖,  ―Dombalangöz‖  və  s.  əsərlərin 

müəllifidir.  

 

 

İnternetdə: 

www.ru.wikipedia.orq

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

414 

 

 

 

13 Dekabr - Alman şairi Henrix Heynenin anadan olmasının 220 illiyi,  

                     (1797-1856) 

 

Heyne Düsseldorf şəhərində  dünyaya  gəlib  və  ilk 

təhsilini  yerli  liseydə  alıb. Onun  ilk  şeirləri  1816-cı 

ildə   Hamburqda olarkən Froydhold  Rizenharf   (Freudhold 

Riesenharf)  təxəllüsü  ilə  çap  olunub.  Heynrix  Heyne   gənclik 

illərində  Bayronun şeirlərini  tərcümə  edib  və  eyni  zamanda 

romantik  stilin  incəliklərinə  yiyələnib.  1820-ci  ildə  Heyne 

Qöttingen  şəhərindəki universitetə qəbul edilib.  H.Heyne  kimi 

onun ilk şeiri 1821-ci ildə Berlində işıq üzü görüb. O, Berlində  

1821-1823-cü  illərdə  filosof Hegelin yanında  təhsil  alıb.  1822-ci  ildə  onun  şerlər 

kitabı,  1823-cü  ildə  isə  "Fəlakət"  kitabı  çapdan  çıxıb.  1824-cü  ildə  33  şeirdən 

ibarət  topluda  Heyneni  məşhur  edən  əsərlər  də  (―Su  pərsi‖)  çap  olunub.  Henrix 

Heynenin  1826-ci  ildə  "Harts  səfəri"  adlı  kitabı  çap  olunub.  Bu  kitab  ona  böyük 

uğur  gətirib.  O,  1827-ci  ildə  Heynenin  şöhrətinin  əsası  sayılan lirik 

mahnılar məcmuəsini çap etdirib. Heyne çox vaxt şeirlərində siyasi  movzuları da 

ironik  şəkildə  təsvir  edirdi.  1827-28-ci  illərdə  o, Londona və İtaliyaya səfəri 

zamanı  gördüklərini  "Səyahət  təəssüratları"  əsərində  çap  etdirib.  "Le  Grand" 

kitabında  Heyne  Napoleona  olan  rəğbətini  açıqlayır  və fransız  inqilabının 

nailiyyətlərindən  söhbət  açıb.  Artıq  1830-cu  illərdə  Heyne  Almaniyada  və 

Avropada istedadlı şair kimi ad qazanıb.

 

Henrix  Heyne  17  fevral  1856-cı  ildə  vəfat  edib  və  Parisdə  Monmartr 

qəbiristanlığında dəfn olunub. 

 

Kitabları: ―Mahnılar kitabı‖ (1827), ―Şekspirin qızları və qadınları‖ (1839), 

―Salon‖ (1834), ―Fəlakət‖ (1857), ―Son şeirlər və düşüncələr‖ (1869)  və s. 

 

İnternetdə: 

www.ru.wikipedia.orq

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

415 

 

22 Dekabr - Rus yazıçısı Eduard Uspenskinin anadan olmasının  80 illiyi, 

                     (1937) 

 

 

Sovet  və  rus  yazıçısı,  ssenaristi  və  uşaq  kitablarının  müəllifi  Eduard 

Nikolayeviç  Uspenski  Moskva  vilayətində  anadan  olmuşdur.  Moskva  Aviasiya 

İnstitutunda  təhsil  alan  Uspenski  əvvəllər  multfilmlərə  ssenari  yazmaqla  məşğul 

olurdu.  Yazıçının  ilk  kitabı  ―Fyodor  dayı,  it  və  pişik‖  1974-cü  ildə  çapdan 

çıxmışdır.  Kitab  üzrə  üç  cizgi  filmi:  ―Prostokvaşinodan  olan  üçlük‖, 

―Prostokvaşinoda  tətillər‖,  ―Prostokvaşinoda  qış‖  filmləri  çəkilmişdir.  Yazıçı 

―Gecəniz  xeyrə  qalsın,  uşaqlar‖,  ―ABVQDeyka‖,  ―Radiodayə‖,  ―Bizim  limana 

gəmilər  gəldi‖  kimi  verilişlərin  yaradıcılarından  olmuşdur.  2010-cu  ildə  Korney 

Çukovski  adına  mükafata  layiq  görülmüşdür.  Eduard  Uspenski  Timsah  Gena, 

Çeburaşka,  pişik  Matroskin,  poçtalyon  Peçkin,  Fyodor  dayı  və  s.  kimi  məşhur 

personajların yaradıcısıdır.  

 

İnternetdə: 

www.ru.wikipedia.orq

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

416 

 

24 Dekabr - Türk şairi Tofiq Fikrətin  anadan olmasının 150 illiyi,  

                      (1867-1915) 

 

Osmanlı  dövründə  yaşamış  büyük türk 

şairi,  pedaqoqu  və  jurnalisti,  türk 

ədəbiyyatında  "Sərvəti-fünun"  və  ya  "Ədəbiyyati-cədidə"  adlanan  cərəyanın  banisi 

Tofiq  Fikrət  İstanbulda  dünyaya  gəlib.  O,

 Qalatasaray  liseyini  bitirdikdən  sonra  bir 

müddət Xarici İşlər Nazirliyində işləyib. Sonra türk dili və ədəbiyyatından dərs deyib. 

İlk  şeirlərini  və  ədəbiyyatın  ictimai  roluna  dair  məqalələrini  redaktoru  olduğu 

"Sərvəti-fünun" jurnalında dərc etdirib. 

Tofiq Fikrət

 türk şeirinə məzmum və formaca 

yenilik  gətirib.  "Sənət  həyat  üçündür"  prinsipini  həm  əməldə,  həm  də  nəzəriyyədə 

tətbiq  edən  ilk  türk  şairidir.  İnqilabi  ruhlu  şeirlərində  zülm,  fanatizm  və  istibdadı 

qətiyyətlə  qamçılayıb,  humanizm  və  azadlıq  ideyalarını,  xalqların  dostluğunu 

tərənnüm  edib.  Qadağan  edilməsinə  baxmayaraq,  əsərləri  gənclər  və  hərbiçilər 

arasında əldən-ələ keçərək əzbərlənib və yayılıb. Hakim dairələr tərəfindən ömrünün 

sonunadək təqib olunsa da, inqilabi ideyalara və xalqa sadiq qalıb. Əsərlərində ərəb-

fars  kəlmələrinin,  tərkiblərinin  sıx-sıx  işlədilməsi  Tofiq  Fikrətin  dilini  xeyli 

qəlizləşdirirdi. Buna baxmayaraq onun əsərləri Azərbaycanda böyük rəğbət qazanıb.  

Onun  yaradıcılığı  M.  Hadi,  H.  Cavid,  A.  Səhhət  və  başqalarının  yaradıcılığına  təsir 

göstərib. Əsərləri  Azərbaycan  alimləri tərəfindən  də öyrənilib  və  "Seçilmiş  əsərləri" 

respublikamizda nəşr olunub.

 

Kitabları: ―Seçilmiş əsərləri‖ və s. 

 

İnternetdə: 

www.az.wikipedia.orq

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

   

---