86
8 Mart - Şair, yazıçı Məmməd Orucun anadan olmasının 70 illiyi, (1947)
Məmməd Oruc Qərbi Azərbaycanın Vedi rayonunun
Böyük Vedi kəndində anadan olmuşdur. Beyləqan
rayonunun G.Əsədov adına Şahsevən kənd orta məktəbini
bitirdikdən sonra ADU-nun jurnalistika şöbəsində təhsil
almışdır (1965-1969). ―Duyaraq‖ adlı ilk şeiri 1963-cü ildə
―Yüksəliş‖
rayon
qəzetində
dərc
olunmuşdur.
―Azərbaycan gəncləri‖ qəzeti redalsiyasında ədəbi işçi,
şöbə müdiri (1969-1971), Dövlət Televiziya və Radio
Verlişləri Komitəsində kiçik redaktor, redaktor, böyük redaktor (1972-1980),
―Azərbaycan‖ jurnalında ədəbi işçi (1980-1989) vəzifələrində çalışmışdır. Bir ilə
yaxın Beyləqan rayonunun Şahsevən kəndində əkinçiliklə və bədii yaradıcılıqla
məşğul olmuşdur. Onun oxucuların rəğbətini qazanan ―Əzraillə söhbət‖,
―Köçürlümə‖, ―Oyun havası‖, ―Günlərin bir günündə‖ kimi maraqlı nəsr əsərləri
var. ―Ailə səadəti‖, ―Yadigar mahnı‖, ―Leylək körfəzi‖, ―Köçürülmə‖ kitablarının,
―Təbriz almaları‖, ―Oğulla görüş‖ və s. pyeslərin müəllifidir.
Məmməd Oruc Azərbaycan ədəbiyyatında özünəməxsus səsi və nəfəsi olan
yazıçılardandır. O, öz üslubu ilə daim seçilməyi bacarıb. Nasir kimi ən üstün
özəlliklərindən biri də ağrılarını kifayət qədər saf və təmiz düşüncəylə yazmaq və
bunu oxucuya çatdırmaq bacarığıdır. Məmməd Oruc 1993-cü ildən ―Azərbaycan‖
jurnalının nəsr bölməsinə rəhbərlik edir.
Kitabları: ―Ailə səadəti‖ (1973), ―Yadigar mahnı‖ (1979), ―İkinci ad‖ (1984),
―Leylək körfəzi‖ (1985), ―İntizardan sonra‖ (1989), ―Köçürülmə‖ (1990) və s.
Ədəbiyyat: Əhmədov Teymur -“Azərbaycan yazıçıları (XX-XXI yüzillikdə)”
Ensiklopedik məlumat kitabı, Bakı, 2011.
87
16 Mart - Yazıçı Məmməd Dadaşzadənin anadan olmasının 90 illiyi, (1927)
Məmməd Abbas oğlu Dadaşzadə Azərbaycanın Təbriz şəhərində, qulluqçu
ailəsində anadan olmuşdur. Burada orta məktəbi bitirmişdir. Gəncə Hərbi Hava
Qüvvələri Məktəbində təhsil almışdır (1946-1947). ADU-nun hüquq fakültəsini
bitirdikdən sonra ―Bakı kommunistləri‖ qəzeti redaksiyasında ədəbi işçi
vəzifəsində çalışmışdır (1952-1953). Azərbaycan EA Ədəbiyyat İnstitutu
Əlyazmaları Fondunda elmi işçi (1953-1954), Azərbaycan EA Tarix muzeyində
elmi-kütləvi şöbənin müdiri (1954-1956), ―Xan sarayı‖ muzeyinin direktoru (1956-
1960) olmuşdur. Hazırda Azərbaycan EA Tarix İnstitutunun etnoqrafiya şöbəsində
baş elmi işçi (1961-ci ildən) vəzifəsində çalışır. Tarix elmləri namizədidir.
1949-cu ildən bədii yaradıcılığa başlamışdır. ―Sülhün işığında‖ (1950)
almanaxında ilk mətbu əsəri çıxmışdır. Məqalələri dövri mətbuatda müntəzəm çap
olunur. Etnoqraf-tarixçi kimi xalqın orta əsrlər mənəvi mədəniyyəti, həyat tərzi
haqqında elmi məqalələri və hekayələri ilə çıxış edir.
Kitabları: ‖Ayrılıq‖ (1956), ―Görüş‖ (1962), ―Dan yeri söküləndə‖ (1964), ―Sübh
işığında‖ (1966), ―Elmi həqiqət və dini etiqad‖ (1966) və s.
Ədəbiyyat: Əhmədov Teymur -“
Azərbaycan yazıçıları (XX-XXI yüzillikdə)”
Ensiklopedik məlumat kitabı, Bakı, 2011.
88
18 Mart - Dramaturq Qeybulla Rəsulovun anadan olmasının 95 illiyi,
(1922-1988)
Qeybulla Rəsulov Azərbaycanın Qax rayonunun İlisu kəndində anadan
olmuşdur. İbtidai təhsili kənddə almış, yeddiillik məktəbi Qaxda bitirmiş, sonra
Şəki Feldşerlik Məktəbində oxumuşdur (1935-1939). Ordu sıralarına çağırılmış,
İkinci Dünya müharibəsi dövrü bir müddət Sovet Ordusu tərkibində İranda olmuş
(1942), sonra 402 və 416-cı atıcı diviziyalarında hərbi feldşer işləmişdir. Mozdok
şəhərinin azad edilməsi uğrunda döyüşlərdə yaralanmışdır. Ordudan təxris
olunandan sonra Azərbaycan Dövlət Teatr İnstitutunun teatrşünaslıq fakültəsində
təhsil almışdır. Sonra M. Əzizbəyov adına Azərbaycan Dövlət Dram Teatrında
ədəbi hissə müdiri işləmişdir (1953-1955). Ədəbi fəaliyyətə "Tatar Bakıdan gəlir"
birpərdəli pyeslə başlamış, Xalq Yaradıcılığı Evi həmin pyesi ayrıca kitabça
halında çap etmişdir (1955). Azərbaycan Dövlət Radio Verilişləri Komitəsində
müxbir, redaktor (1955-1957), "Bakı" axşam qəzeti redaksiyasında ədəbiyyat və
incəsənət şöbəsinin müdiri (1958-1965), M Əzizbəyov adına Azərbaycan Dövlət
Akademik Dram Teatrında ədəbi hissə müdiri işləmişdir (1965-ci ildən).
Respublikada keçirilən ən yaxşı pyeslər müsabiqəsində dəfələrlə mükafata layiq
görülmüşdür. "Əlvida, Hindistan", "Söz yarası", "Nəsillər", "Od parçası", "Gün
aydın, əlahəzrət",, "Günəşlə oyananlar", "Şəhərli oğlan", "Molla Nəsrəddin
zarafatı", "Dzerjinski koloniyası" pyesləri respublika dövlət dram teatrlarında
səhnəyə qoyulmuşdur. Onun birpərdəli pyesləri, habelə irihəcmli dramları
özfəaliyyət dərnəklərində və xalq teatrlarında oynanmışdır. Eyni zamanda
"Moskva", "Serebryannı bor", "Üç Gül", "Kranlar səslənir", "Büllur vaz", "Pırpız
xanım", "Bir "Volqa" məhəbbət" adlı pyeslərinin televiziya tamaşaları göstərilmiş,
"Sınaq", "Çağırış", "Ana və oğul", "Mayakovskinin gözü ilə" və s. pyesləri isə
radioda səsləndirilmişdir.
1-ci dərəcəli "Vətən müharibəsi" ordeni və medallarla təltif edilmişdir.
Qeybulla Rəsulov 1988-ci il sentyabrın 11-də Bakıda vəfat etmişdir.
Kitabları: ―Rəhmə gəl, mələyim‖ (1956), ―Bir evdə‖ (1956), ―Qonaq‖ (1961)
Ədəbiyyat: Əhmədov Teymur -“Azərbaycan yazıçıları (XX-XXI yüzillikdə)”
Ensiklopedik məlumat kitabı, Bakı, 2011.