102
İncəsənət
13 Mart - Aktyor Nodar Şaşıqoğlunun anadan olmasının 90 illiyi, (1927-2013)
Nodar Şaşıq oğlu İzzətoviç Batumi
şəhərində anadan olub. 1950-ci ildə Moskva
Teatr Məktəbini bitirib. Leninqrad Akademik
Dram Teatrında işləyib. ―Nikbin faciə‖,
―Sevilya ulduzu‖, ―Mariya Tüdor‖ da Cilberti
(V.Hüqo) oynayıb. N.Şaşıqoğlunun kino
yaradıcılığı daha çox Azərbaycanın adı ilə
bağlıdır. ―Uzaq sahillərdə‖ filmində Mehdi
Hüseynzadə (1958, rej. T.Tağızadə), ―Əsl dost‖da Fərman (1959, rej. T.Tağızadə),
―Səhər‖də Əzizbəyov (1960, rej. A.Quliyev), ―Matoe Falkone‖ qısametrajlı
kinodramında Mateo Falkone (1961, rej. T.Tağızadə. Film Prosper Merimenin
eyniadlı əsəri əsasında çəkilib), ―Leyli və Məcnun‖da Məcnun (1961, rej.
L.Səfərov), ―Bizim küçə‖də Mixaylo (1961, rej. Ə.Atakişiyev), ―Telefonçu qız‖da
Zakir (1962, rej. H.Seyidbəyli) obrazlarını canlandırıb. 1983-cü ildə Azərbaycanın
Xalq artisti fəxri adına layiq görülüb. 2007-ci ildə ―Şöhrət‖ ordeni ilə təltif olunub.
O, Rusiyanın da Xalq artistidir. Moskvanın Y.Vaxtanqov ad. Taqankadakı teatrda,
Leninqradın A.S.Puşkin ad. Teatrda aktyor işləyib. ―Mosfilm‖, ―Dovjenko‖,
―Odessa‖, ―Azərbaycanfilm‖ kinostudiyalarda çalışıb. M.Şaşiqoğlu teatr
səhnələrində Don Juan (A.S.Puşkin ―Kiçik tragediyalar‖), Sirano (E.Rostan
―Sirano de Bercerak‖), Kreont (Q.Qauptman ―Antiqo-solntsa‖), Rakov (―Beş
künc‖) kimi obrazları yaradıb. 2003-cü ildən M.Şaşiqoğlu S.Vurğun adına Rus
Dram Teatrına qayıdıb və burada Sorin (A.P.Çexov ―Qağayı‖), Kral Lir (U.Şekspir
―Kral Lir‖) obrazlarını parlaq ifa edib.
Nodar Şaşıqoğlu 12 aprel 2013-cü ildə Bakıda vəfat edib.
Filmoqrafiya: ―Onun böyük ürəyi‖ (film, 1958), ―Uzaq sahillərdə‖ (film, 1958),
―Əsl dost‖ (film, 1959), ―Matteo Falkone‖ (film, 1960), ―Səhər‖ (film, 1960),
―Bizim küçə‖ (film, 1961), ―Leyli və Məcnun‖ (film, 1961), ―Telefonçu qız‖ (film,
1962), ―De ki, məni sevirsən!‖ (film, 1977), ―Sevinc buxtası‖ (film, 1977),
―Rənglərdə yaşayan kino‖ (veriliş, 2009)
İnternetdə:
www.az.wikipedia.orq
103
15 Mart - Xalq artisti Ağasadıq Gəraybəylinin anadan olmasının 120 illiyi,
(1897-1988)
Ağasadıq Gəraybəyli Şamaxıda anadan olub. Atasını
erkən itirib. Bakıya gələrək Əlisəttar kişi və Heyran
xanımın ailəsində yaşayıb. Məktəbdə Cəfər Cabbarlı ilə
bir sinifdə oxuyub. Hüseyn Ərəblinskidən, Mirmahmud
Kazımovskidən dərs alıb. Hüseyn Ərəblinskinin sayəsində
―Nicat‖, sonra ―Səfa‖ həvəskar teatr dərnəklərinə üzv
olub. 1921-ci ildə Cəlil Məmmədquluzadənin ―Ölülər‖
pyesində kefli İsgəndər rolunu oynayıb. Üzeyir
Hacıbəyovun qayğısı sayəsində teatr kursuna yazılıb. 200
müxtəlif rollarda, qrimlərdə, qiyafələrdə səhnəyə
çıxıb: Nəriman
Nərimanovun ―Nadir
şah‖,
Üzeyir
Hacıbəyovun ―Arşın mal alan‖, Cəfər Cabbarlının ―Sevil‖, ―Od gəlini‖, ―1905-ci
ildə‖, sonralar ―Vaqif‖, ―Həyat‖, ―On ikinci gecə‖, ―Xanlar‖ və s. tamalarda rol
alıb. 1940-cı ildə Azərbaycan SSR-nin Xalq artisti fəxri adına layiq görülüb.
Teatrla yanaşı, kinoda da maraqlı obrazlar canlandırıb. ―Bəxtiyar‖ filmində klub
müdiri Ağabala, ―O olmasın, bu olsun‖ filmində Rüstəm bəy bu obrazlardandır.
1933-cü ildən ömrünün son gününə qədər Azərbaycan Dövlət Akademik Dram
Teatrında çalışıb.
Ağasadıq Gəraybəyli 1988-ci ildə Bakı şəhərində vəfat edib.
Filmoqrafiya: ―Qız qalası əfsanəsi‖ (film, 1923), ―Hacı Qara‖ (film, 1929),
―Sevil‖ (film, 1929)-Balaş, ―Bakılılar‖ (film, 1938), ―Fətəli xan‖ (film, 1947),
―Bəxtiyar‖ (film, 1955) – Ağabala, ―O olmasın, bu olsun‖ (film, 1956), ―Qızmar
günəş altında‖ (film, 1957), ―Uzaq sahillərdə‖ (film, 1958), ―Bizim küçə‖ (film,
1961), ‖Leyli və Məcnun‖ (film, 1961), ―Böyük dayaq‖ (film, 1962), ―Romeo
mənim qonşumdur‖ (film, 1963), ―Arşın mal alan‖ (film, 1965),‖Yaşamaq
gözəldir, qardaşım!‖ (film, 1966), ―Poçt qutusu‖ (film, 1967), ―Ulduzlar sönmür‖
(film, 1971), ‖Qızıl qaz‖ (film, 1972), ―Bizim küçənin oğlanları‖ (film, 1973),
―Putyovka‖ (film, 1975), ―Diplom işi‖ (film, 1979), ―İstintaq‖ (film, 1979), ―Mən
mahnı qoşuram‖ (film, 1979), ―Solmaz bir bahar kimi‖ (film, 1979), ―Məşədi İbad-
80, yaxud köhnə tanışlar‖ (film, 1980), ―Dua‖ (film, 1982), ―Musiqi müəllimi‖
(film, 1983), ―Nəvəmin nəvəsinin nəvəsi‖ (film, 1985), ―Prima‖ (film, 1992),
―Bizim qəribə taleyimiz‖ (film, 2005), Ənvər Həsənov. ―Yeddi oğuldan biri”
(film, 2007), ―Sarıköynəklə Valehin nağılı‖ (televiziya tamaşası, 1980) və s.
İnternetdə:
www.az.wikipedia.orq
104
22 Mart - Xalq artisti Yusif Vəliyevin anadan olmasının 100 illiyi,
(1917-1980)
Yusif Abdulla oğlu Vəliyev Dərbənddə doğulub.
Bakı Teatr Texnikumunda təhsil alıb (1933-1936).
Texnikumu bitirəndən sonra yenicə açılan Mirzə Ələkbər
Sabir adına Nuxa (indiki Şəki) Dövlət Dram Teatrına
işləməyə göndərilib. Teatr bağlananadək, yəni 1949-cu
ilədək burada aktyorluq edən Yusif Vəliyev teatrın ən öncül
sənətkarlarından biri olub. Y. Vəliyevin əsas yaradıcılığı
1949-cu ilin axırlarından ömrünün sonunadək Gənc
Tamaşaçılar Teatrı ilə bağlı olub. Burada o, bir-birindən
fərqlənən, estetik baxımdan cazibəli, sənətkarlıq cəhətdən kamil fəlsəfi-psixoloji,
dramatik, romantik, faciə və həm realist, həm satirik, həm də qroteskii komediya
rollarını məharətlə ifa edib.
Yusif Vəliyev "Azərbaycanfilm"in kinolarında çox maraqlı, yadda qalan
xarakterlər yaradıb. O, adi nağıl janrını əsərdəki personajı da dərin dramatizmlə
cilalaya, mürəkkəb üslub elementlərindən məharətlə istifadə etməyə cəhd göstərən
və istəyinə cəsarətlə nail olan sənətkar idi. Mürəkkəb rolların ifasında janr
sintezindən həssaslıqla istifadə edir, məqamından, vəziyyətdən asılı olaraq ya
psixoloji, ya dramatik və yaxud faciə elementlərinə üstünlük verirdi. Bəstəboylu
aktyor səhnədə əzəmətli, pəhləvan cüssəli görünürdü. Təkbaşına səhnədə monoloq
söyləyəndə də səhnə dolu və möhtəşəm təsir bağışlayırdı. Pauzalardan və səs
tembrinin variasiyalarından istifadədə qeyri-adi, gözlənilməz nailiyyətlər
qazanırdı.
Qeyri-adi səhnə danışığına malik, dramatik-psixoloji rolların misilsiz
ifaçısı, zəngin yaradıcılığı ilə Gənc Tamaşaçılar Teatrında aktyor məktəbi
yaratmışdır.
Yusif Abdulla oğlu Vəliyev 24 may 1960-cı ildə Əməkdar artist və 9
fevral 1979-cu ildə Xalq artisti fəxri adlarına layiq görülüb.
Görkəmli aktyor 1980-ci il martın 18-də vəfat edib.
Filmoqrafiya: ―Bizim küçə‖ (film, 1961), ―Böyük dayaq‖ (film, 1962), ―Dağlarda
döyüş‖ (film, 1967), ―Biri vardı, biri yoxdu...‖ (film, 1967), ―İnsan məskən salır‖
(film, 1967), ―Uşaqlığın son gecəsi‖ (film, 1968), ―Dəli Kür‖ (film, 1969), ―Bir
cənub şəhərində‖ (film, 1969), ―General‖ (film, 1970), ―Ən vacib müsahibə‖ (film,
1971), ―Həyat bizi sınayır‖ (film, 1972), ―Nəsimi‖ (film, 1973), ―Dənizə çıxmaq
qorxuludur‖ (film, 1973), ―Bakıda küləklər əsir‖ (film, 1974),‖Hədiyyə‖ (film,
1974), ―Dədə Qorqud‖ (film, 1975), ―Tütək səsi‖ (film, 1975), ―Dərviş Parisi
partladır‖ (film, 1976), ―Günlərin bir günü...‖ (film, 1976), ―Arxadan vurulan zərbə
― (film, 1977) və s.
İnternetdə:
www.az.wikipedia.orq
Dostları ilə paylaş: |