116
6 Aprel - Beynəlxalq Cizgi Filmləri Günü, (2002)
Beynəlxalq Cizgi Filmləri Günü (International Animation Day), 2002-ci ildə
ilk cizgi filmləri texnologiyasının ictimaiyyətə təqdimatının 110 illiyi münasibətilə
Beynəlxalq Animasiya Kinosu Assosiasiyasının (The International Animated Film
Association, ASIFA) Fransa şöbəsinin təşəbbüsü ilə təsis edilib və hər il oktyabrın
28-də qeyd olunur. Bu əlamətdar gündə - 28 oktyabr 1892-ci ildə Parisdə rəssam
və ixtiraçı Emil Reyno tamaşaçıları yeni, o zamana qədər heç kimin görmədiyi
tamaşaya – ―optik teatra‖ dəvət edir. İstedadlı ixtiraçı özünün hərəkət edən şəkilləri
nümyiş etdirən praksinoskop aparatını ilk dəfə açıq şəkildə nümayiş etdirmişdir.
Biz indi bu hadisəni müasir cizgi filmlərinin timsalı adlandırardıq və məhz bu tarix
hal-hazırda animasiya kinosu dövrünün başlanğıcı hesab olunur. Bir çox ölkələrdə
bayram tədbirləri təyin olunmuş vaxtdan bir neçə gün əvvəl başlayır. Beynəlxalq
Cizgi Filmləri Günü öncəsi dünyanın hər yerindən animasiya kinosu peşəkarları və
həvəskarları öz filmlərinin proqramlarını bir-birləri ilə bölüşür və bu hadisəni
bütün il gözləyən tamaşaçılar üçün əsərlərinin ilk nümayişini təşkil edirlər. Cizgi
filmlərinin belə seansları artıq dünyanın 104 ölkəsində keçirilir.
İnternetdə:
www.books.google.com
117
6 Aprel - İlk Olimpiya Oyunlarının Keçirildiyi Gün, (1896)
Qədim
Yunanıstanda mövcud
olmuş Olimpiya
Oyunlarının bərpa olunması təşəbbüsünü XIX əsrin
sonlarında fransız ictimai xadimi baron Pyer de
Kuberten təklif etmişdir. Onun dövründə Yay Olimpiya
Oyunları kimi tanınan bu beynəlxalq tədbir 1896-cı ildən
etibarən, hər 4 ildən bir keçirilir.( Bura dünya müharibələrinin baş verdiyi illər
daxil deyil.) 1924-cü ildə Qış Olimpiya Oyunları təsis edildi. Əvvəllər yay və qış
oyunları eyni ildə keçirilirdi, lakin 1994-cü ildə Qış Olimpiya Oyunlarının
keçirilməsi yay oyunlarına nəzərən iki il irəli çəkildi. Olimpiya Oyunları dedikdə
yalnız idman yarışlarını, idman həyatının insanlara bəxş etdiyi dəyərləri dar
mənada yox, geniş, fəlsəfi anlayış kimi qəbul etmək lazımdır. Olimpiya
Oyunlarının böyüklüyü idmançıların təkcə yarışlarda göstərdikləri idman nəticələri
deyil, bu oyunlarda idmançı mənəviyyatı, onun kamil bir insan kimi formalaşması
prosesinin reallaşdırılması, onun müqəddəs ideyalara xidmət etməsindən irəli
gəlir. Olimpiya hərəkatı sülh və əmin-amanlıqla daim yanaşı durmuşdur. Qədim
Yunanıstanda Olimpiya Oyunlarının yaranmasından söz gedərkən oyunların əsası,
bir növ, dinə sitayiş, ibadət nəzəriyyəsinə əsaslanırdı. Orada stadion, teatr və
məbəd müqəddəs yer sayılmışdır. Burada iki şəhərdə - Olimpiya və Delfidə hər 4
ildən bir xoş məramlı oyunlar keçirilirdi. Bu şəhərlərdə keçirilən oyunlardan əlavə,
şeir, mahnı, ədəbiyyat və incəsənət üzrə istedadlı şəxslər bilik, bacarıq və
qabiliyyətlərini nümayiş etdirirdilər. Olimpiya oyunlarında fiziki bacarıq
mənəviyyatla, incəsənətlə vəhdət təşkil edirdi. Olimpiya antik dövrdən başlayaraq
uzun, enişli-yoxuşlu yol keçmiş, zəmanəmizə gəlib çatmış və bu yolda müxtəlif
maneələrlə rastlaşsa da, öz əzəli mahiyyətini qoruyub saxlamışdır. Olimpiya
Oyunları ümumbəşəri nüfuz sahibi olmaqla, dünya xalqlarının dərin məhəbbətini
də qazanmışdır. Müasir Olimpiya oyunlarını bərpa edərkən baron Pyer de
Kuberten olimpiya ideyalarını dərisinin rəngindən, sosial, siyasi, dini əqidəsindən
və idmana dəxli olmayan digər amillərdən asılı olmayaraq, bütün qitələrin atletləri
arasında vicdanlı idman mübarizəsinin simvolu kimi qəbul etmişdir.
İnternetdə:
www.books.google.com
118
7 Aprel - Ümumdünya Sağlamlıq Günü, (1950 )
“Sağlam bədəndə sağlam ruh olar.”
1948-ci ildə I Ümumdünya Səhiyyə
Assambleyası
Ümumdünya
Səhiyyə
Təşkilatının (ÜST) yaranmasını qeyd
etmək üçün Ümumdünya Sağlamlıq
Gününün təsis edilməsi təşəbbüsü ilə
çıxış etmişdir. 1950-ci ildən başlayaraq
Ümumdünya Sağlamlıq Günü hər il 7
aprel tarixində qeyd edilir.
Hər il Ümumdünya Sağlamlıq
Gününün mövzusu ÜST üçün prioritet sayılan bir problemi diqqət mərkəzinə
gətirir. Ümumdünya Sağlamlıq Günü diqqəti səhiyyə sahəsində beynəlxalq
ictimaiyyətə təsir göstərən başlıca problemlərə yönəltmək üçün dünya
səviyyəsində bir imkandır. Sağlamlıq ÜST-ün Nizamnaməsində yalnız
xəstəliklərin, yaxud fiziki qüsurların olmamağı ilə deyil, tam fiziki, psixi və sosial
sağlamlıq vəziyyəti kimi müəyyən edilir. ÜST özünün Ümumdünya Səhiyyə
Assambleyası vasitəsi ilə 193 üzv dövlət tərəfindən idarə olunur.
Sağlam yaşlanmaq beynəlxalq ictimai səhiyyə proqramının gündəliyində
prioritet məsələyə çevrilir. Bu həyatın ilkin mərhələlərindəki sağlamlıqla
əlaqədardır və sağlam yaşlanma bir çox amillərdən asılıdır. Fərdin bioloji
sisteminin funksional imkanları ömrün ilk illərində formalaşır, ilkin yetkinlik
dövründə ən yüksək səviyyəyə çatır və bundan sonra təbii olaraq zəifləməyə
başlayır. Yaşlanma harada yaşamasından, cavan və ya qoca, kişi və ya qadın,
zəngin və ya kasıblığından asılı olmayaraq, hər bir insanı düşündürür.
İqtisadiyyatın qloballaşdığı, texnologiyanın sürətlə inkişaf etdiyi, urbanizasiyanın
artdığı, ailə modellərinin dəyişdiyi XXI əsrdə ən böyük sosial dəyişikliklərdən biri
də əhalinin yaşlanması məsələsidir. Tezliklə dünyada həm yaşlı insanların ümumi
sayı bütün həyatı boyu davranışları və məruz qaldığı təsirlərlə müəyyən edilir.
Buraya onun qidalanması, fiziki aktivlik səviyyəsi və sağlamlıqla bağlı risklərə
məruz qalması (məsələn, siqaret çəkmək, spirtli içkilərdən sui-istifadə və ya zəhərli
maddələrin təsirinə məruz qalmaq) halları da daxildir.
İnternetdə:
www.books.google.com