119
12 Aprel - Beynəlxalq Aviasiya və Kosmonavtika Günü, (1961)
Bu bayram əvvəllər ancaq Rusiyada
keçirilirdi. Amma artıq belə deyil. Belə
ki, BMT-nin Baş Assambleyasının 65-ci
sessiyasında yekdilliklə qəbul edilən
qətnaməyə əsasən, 12 Aprel Beynəxalq
Kosmosa Uçuş Günü (Space Probe Day)
kimi bütün dünyada qeyd olunur.
1961-ci il aprelin 12-də, SSRI
vətəndaşı Yuri Qaqarin ―Vostok‖ kosmik
gəmisində Yer kürəsinin ətrafında orbital
uçuş həyata keçirərək, kosmik uçuş dövrünün əsasını qoydu. Cəmi 108 dəqiqə
davam edən bu uçuş kosmosun tədqiqinin və mənimsənilməsinin başlanğıcı oldu.
Başlanğıcda kosmosun tədqiq edilməsi, ABŞ və SSRI arasında strateji yarış şəklini
alsa da, sonralar bu əməkdaşlığa çevrildi. SSRI dağıldıqdan sonra bunu Rusiya
davam etdirir. Ancaq ABŞ kosmonavtlarının Aya uçmasını çıxmaqla, bütün digər
ilk addımlar SSRİ tərəfindən atılıb. Bu günə qədər kosmosa təqribən 517 insan
uçub, onlardan 55-i qadındır. Təəssüf ki, indiyədək 22 kosmonavt müxtəlif şəraitdə
həyatını itirib. Vətəndaşları kosmosa uçuş keçirən ölkələr SSRI, Rusiya, ABŞ,
Çexoslovakiya, Polşa, Almaniya Demokratik Respublikası, Bolqarıstan,
Macarıstan, Vyetnam, Kuba, Monqolustan, Rumıniya, Fransa, Almaniya Federativ
Respublikası, Hindistan, Kanada, Səudiyyə Ərəbistanı, Niderland, Meksika,
Suriya, Əfqanıstan, Yaponiya, Böyük Britaniya, Avstriya, Qazaxıstan, Belçika,
İtaliya, İsveçrə, Ukrayna, İspaniya, Slovakiya, Cənubi Afrika Respublikası, İzrail,
Çin, Braziliya, Isveç, Malayziya və Koreya Respublikasıdır.
İnternetdə:
www.az.wikipedia.orq
120
13 Aprel - Ümumdünya Rok-N-Roll Günü, (1954)
Əslində bayramın qeyd olunmasına səbəb olan tarixi hadisə aprelin 12-də
baş vermişdir. Belə ki, 1954-cü il aprelin 12-də Bill Xeyli adlı musiqiçi bu sahədə
yeni istiqamətin başlanğıcını qoyan ―Rock Around The Clock‖ sinqlini yazmışdır.
Bu musiqi cəmiyyətə və ənənlərə meydan oxuyaraq ABŞ-ın sərhədlərini aşmış və
bütün ölkələrə və qitələrə yayılmışdır. Musiqidə bu istiqamətin yaradıcılarından
biri də əfsanəvi Elvis Presli olmuşdur. Onun geyim üslubu, hərəkətləri və
davranışları onu yeniyetmə və gənclərin kumirinə çevirmişdir. 1960-cı illərin
əvvəllərində rok-n-rollun yeni üslubu – pop-rok meydana gəlmişdir. Onun əsas
nümyəndələri ―Bitlz‖ qrpunun üzvləri, Liverpullu dördlük olmuşdur. Ötən illərin
geniş yayılan rok musiqisi daha çox texniki, sürətli, güclü səslə müşayiət olunur.
İnternetdə:
www.books.google.com
121
15 Aprel - Ümumdünya Mədəniyyət Günü, (1935)
Mədəniyyət dünyasının bütün sferalarının əhəmiyyətini bir daha qeyd
etmək üçün xüsusi bayram - Beynəlxalq Mədəniyyət Günü (International Day
of Culture) təsis edilmişdir. Hər il dünyanın bir çox ölkələrində 15 Aprel
Beynəlxalq Mədəniyyət Günü kimi qeyd olunur. Bu bayram 1935-ci il aprelin
15-də beynəlxalq hüquq təcrübəsində Rerix Paktı kimi tanınan, ―İncəsənət və
elm müəssisələrinin və tarixi abidələrin qorunması haqqında‖ beynəlxalq
müqavilənin qəbul olunmasının şərəfinə təsis edilmişdir.
Bu Paktın imzalandığı günün Beynəlxalq Mədəniyyət Günü kimi qeyd
olunması təşəbbüsü ilə 1998-ci ildə Rerix Beynəlxalq Mərkəzi tərəfindən təsis
olunan Beynəlxalq Mədəniyyətin Qorunması Liqası çıxış etmişdir. Bu ictimai
təşkilatın fəaliyyəti mədəniyyət, incəsənət, elm və dinin nailiyyətlərinin qorunması
və artırılmasına yönəlmişdir. 2008-ci ildə Rusiya, İtaliya, İspaniya, Argentina,
Meksika, Kuba, Latviya və Litvanın ictimai təşkilalarının təşəbbüsü ilə 15 aprelin
Ümumdünya Mədəniyyət Günü kimi təsdiq edilməsi üçün Beynəlxalq hərəkat
yaradılmışdır. Hal-hazırda bu bayram dünyanın müxtəlif ölkələrində qeyd olunur.
İnternetdə:
www.books.google.com
122
17 Aprel - Ümumdünya Hemofiliya Günü, (1964)
Dünyanın
102 ölkəsində aprelin 17-si
Ümumdünya Hemofiliya Günü kimi qeyd olunur.
Təbabətdə bu xəstəliyə kral xəstəliyi deyirlər. Belə
ki, Fransada kral Lüdoviklər nəslində əsasən oğlan
uşaqları bu xəstəlikdən əziyyət çəkmişlər. Bu gün isə
qan çatışmazlığı dünyada bir problem kimi yaşanan
hemofiliya xəstəliyinin yaranmasına səbəb olmuşdur.
İrsi qan xəstəliyi olan hemofiliya dünyanın bir çox
ölkələrində əsasən Asiya və Afrika qitəsində, Aralıq
dənizi hövzəsində daha çox yayılmışdır. Xəstəliyin
əsas səbəbləri kimi mütəxəssislər yaxın qohumların nigahı, radiasiyalı ətraf mühit,
qida və tütün məmulatlarının təsirini göstərirlər. İndi dünyada 400 min hemofiliyalı
xəstə var. Azərbaycanda Səhiyyə Nazirliyinin qeydiyyatında minə qədər
talassemiyalı və hemofiliyalı irsi qan xəstəsi var. Əhalinin hər 12 nəfərindən biri
talassemiyanın əlamətlərini özündə daşıyır. Hər il talassemiya xəstəsi olan təqribən
200 uşaq dünyaya gəlir, bu, kiçik bir ölkə üçün böyük göstəricidir. 2005-ci ildə
Prezident İlham Əliyev tərəfindən ―Hemofiliya və talassemiyalı irsi qan xəstəliyinə
düçar olmuş şəxslərə dövlət qayğısı‖ haqqında fərman imzalanmışdır. Bununla
əlaqədar 2006-cı ilin yanvarında Nazirlər Kabineti Səhiyyə Nazirliyinin hazırladığı
―Hemofiliyalı və talassemiya irsi qan xəstəlikləri üzrə Dövlət Proqramı‖nı təsdiq
etmişdir. Məqsəd ictimaiyyətin diqqətini hemofiliyalı xəstələrin problemlərinə cəlb
etmək və onların həyat tərzlərinin yaxşılaşdırılmasına və ömürlərinin uzadılmasına
dəstək olmaqdır. Proqramda hemofiliya və talassemiyanın fəsadlarından əmələ
gələn əlilliyin və ölüm hallarının azaldılması, bu fəsadların profilaktikasının təşkili
və belə xəstə uşaqların doğulmasının qarşısının alınması sisteminin yaradılması
əsas yer almışdır. Nəzərdə tutulan digər tədbirlər hemofiliya və talassemiyalı
xəstələrə göstərilən tibbi xidmət strukturunun təkmilləşdirilməsi, bu xəstəliyə
düçar olan şəxslərin qeydiyyatının aparılması, xəstələrin müalicəsi və profilaktikası
üzrə tibb mütəxəssislərinin hazırlanması, onların ixtisaslarının artırılmasıdır.
Dövlət proqramı çərçivəsində xəstələrin dərman preparatları ilə pulsuz təmin
olunması nəzərdə tutulmuşdur. H.Əliyev Fondu, fondun prezidenti, YUNESKO və
İSESKO-nun xoşməramlı səfiri, millət vəkili Mehriban Əliyevanın talassemiyalı
uşaqlara diqqət və qayğısı isə həmin insanlar üçün böyük mənəvi dəstəyə
çevrilmişdir. Fond 2005-ci ildən ―Talassemiyasız həyat naminə‖ layihəsi
çərçivəsində bir sıra mühüm işlər görüb və görməkdədir. Fond tərəfindən
talassemiyalı xəstələr üçün paytaxtda beş mərtəbəli Talassemiya Mərkəzi
istifadəyə verilmişdir.
İnternetdə:
www.books.google.com
Dostları ilə paylaş: |