133
2 Aprel - Yazıçı, tənqidçi, tərcüməçi Xeyrulla Əliyevin anadan olmasının
85 illiyi, (1932)
Xeyrulla Salman oğlu Əliyev Cəlilabad
rayonunun Göytəpə qəsəbəsində, kolxozçu ailəsində
anadan olmuşdur. Burada şəhər orta məktəbinə daxil
olmuş (1939), lakin İkinci Dünya müharibəsi illərində
təhsilini davam etdirə bilməmişdir. Sonra orta məktəbi
bitirib Azərbaycan Dövlət Universitetinin filologiya
fakültəsinin jurnalistika şöbəsində təhsilini davam
etdirmişdir (1952-1957). Azərbaycan KP MK-nın
mədəniyyət şöbəsində bölmə müdiri (1970-1989),
ideologiya şöbəsində təlimatçı (1989), Cəlilabad rayon
Partiya
Komitəsinin
birinci
katibi
(1989-1990)
vəzifələrində işləmişdir. Bədii yaradıcılığa jurnalistlik fəaliyyətinin ilk illərindən
başlamışdır. Hekayələri, tərcümələri, oçerkləri, ədəbi-tənqidi və publisist
məqalələri, teatr və kino rəyləri, eləcə də tərcümələri dövri mətbuatda müntəzəm
―Ə.Xeyri‖, ―Əli Xeyrəddinov‖, ―Xeyir Əliyev‖ və s.imza və təxəllüslərlə çap edilir.
Xeyrulla Əliyev Azərbaycan ədəbiyyatının, müasir ədəbi prosesin aktual inkişaf
problemləri ilə ardıcıl məşğul olur. Məqalələrində müasir Azərbaycan nəsrinin
mütərəqqi meyilləri ədəbiyyatşünaslığın metodoloji nailiyyətləri səviyyəsində təhlil
edilir. İyirmidən artıq bədii filmin mətnini Azərbaycan dilinə çevirmişdir.
Xidmətlərinə görə ―Şərəf nişanı‖ ordeni (1980) və Azərbaycan SSR Ali Soveti
Rəyasət Heyətinin Fəxri Fərmanı ilə (1989) təltif edilmişdir. Azərbaycan
Respublikası Ali Sovetinin deputatı olmuşdur (1990).
Kitabları: ―Sovremennı Azerbaydjanski roman‖ (1978), ―Azərbaycan Demokratik
Respublikasının milli rəmzləri‖ (1992), ―İncəsənət tarixi –xarakter tarixidir‖ (2003)
və s.
Tərcümələri: Ç.Aytmatov ―Povestlər‖ (1980), N.Dumbadze ―Mən günəşi görürəm‖
(1986), ―Ağ bayraqlar‖ (1997) və s.
Ədəbiyyat: Əhmədov Teymur - ”Azərbaycan yazıçıları (XX-XXI yüzillikdə)” Ensiklopedik
məlumat kitabı, Bakı, 2011.
134
3 Aprel - Yazıçı Musa Qocayevin anadan olmasının 85 illiyi, (1932-1993)
Musa Qulu oğlu Qocayev Qazax rayonunun Çaylı kəndində, kolxozçu
ailəsində anadan olmuşdur. Kənd orta məktəbini bitirəndən sonra Azərbaycan
Dövlət Universitetinin hüquq fakultəsində təhsil almışdır (1950-1955). M.Quliyev
Azərbaycan SSR ―Qayğı‖ cəmiyyətinin sədr müavini (1987-1990), ―Sərhəd‖
könüllü cəmiyyətinin sədri olmuşdur (1991-1993). Ədəbi fəaliyyətə şeirlə
başlamışdır (1955-ci ildən). İlk şeirləri ―Pioner‖, ―Azərbaycan gəncləri‖,
―Kommuna yolu‖ qəzetlərində dərc edilmişdir. Hekayə, oçerk və felyetonlarını
dövri mətbuatda müntəzəm çap etdirmişdir. ―Ata laylası‖ pyesini, ―Kəşfiyyatın izi‖
kinossenarisini qələmə almışdır.
1983-cü ildə Əli Bayramlı və Yevlax rayon zəhmətkeş deputatları Sovetinin
deputatı seçilmişdir. Xidmətlərinə görə 12 medalla təltif olunmuşdur. Musa
müəllimin 1967- ci ildə çapdan çıxan ―Mühüm tapşırıq‖ kitabından sonra, bir-
birinin ardınca ―Tək əldən səs‖, ―Mühüm əməliyyat‖, ―Gecələrin mahnısı‖,
―Maye qızıl‖, ―Qartal balası‖, ―Məhəbbət olan yerdə‖, ―Qanlı çinar‖
roman və povestləri kitab halında nəşr olunub.
Musa Qocayev 1993-cü il yanvarın 20- də Bakıda vəfat etmişdir.
Kitabları: ―Mühüm tapşırıq‖ (1967), ―Tək əldən səs‖ (1970), ―Maye qızıl‖ (1974),
―Gecələrin mahnısı‖ (1977), ―Məhəbbət olan yerdə‖ (1987), ―Odlu ürək‖ (1989),
―Qanlı çinar‖ (1992) və s.
Ədəbiyyat: Əhmədov Teymur - ”Azərbaycan yazıçıları (XX-XXI yüzillikdə)” Ensiklopedik
məlumat kitabı, Bakı, 2011.
135
5 Aprel - Şair Lətif Vəlizadənin anadan olmasının 75 illiyi, (1942)
Lətif Vəlizadə Füzuli rayonunda, kolxozçu ailəsində anadan olmuşdur.
İbtidai təhsilini burada B. Sərdarov adına orta məktəbdə almış, ailə vəziyyətinə
görə təhsilini C.Cabbarlı adına axşam fəhlə-gənclər orta məktəbində davam
etdirmişdir. Moskvada, M.Qorki adına Ədəbiyyat İnstitutunda təhsil almışdır
(1966-1971). Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin nəzdində olan Natəvan adına klubun
müdiri (1971-1978), Azərbaycan Dövlət Televiziya və Radio Verlişləri Şirkətində
ictimai-siyasi verlişlər redaksiyasının əməkdaşı (1978-1987), televiziyanın tikinti,
nəqliyyat və rabitə baş redaksiyasının əməkdaşı, radionun Xəbərlər Baş
redaksiyasının redaktoru olmuşdur (1987-2006). Ədəbi fəaliyyətə 1959-cu ildə
Füzuli rayon qəzetində dərc olunan ilk şeirilə başlamışdır. 1968-ci ildən dövri
mətbuatda vaxtaşırı çıxış edir. Əsərləri keçmiş SSRİ xalqların dillərinə tərcümə
olunmuşdur. Bədii tərcümə ilə də məşğul olur.
Kitabları: ―Azərin dovşanı‖ (1978), ―Çoban yastığı‖ 1983), ―Bu yurdun nəfəsi‖
(1986), ―Bu torpağın bərəkəti‖ (1986), ―Bu necə yuxudu, yoza bilmirəm‖ (2002),
―Yol ayrıcında‖ (2004) və s.
Ədəbiyyat: Əhmədov Teymur - ”Azərbaycan yazıçıları (XX-XXI yüzillikdə)” Ensiklopedik
məlumat kitabı, Bakı, 2011.