Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi
Ümumdünya Qar Günü, yaxud Beynəlxalq Qış İdman Növləri Günü, (2012)
Yüklə 3,73 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- İnternetdə
- Azərbaycanın görkəmli şəxsiyyətləri 7 Yanvar - Akademik Mirəli Qaşqayın anadan olmasının 110 illiyi, (1907- 1977)
- İnternetdə: www.az.wikipedia.orq
- 21 Yanvar - Tarixçi, şərqşünas Əlisöhbət Sumbatzadənin anadan olmasının 110 illiyi, (1907-1992)
- Kitabları
12
Ümumdünya Qar Günü, yaxud Beynəlxalq Qış İdman Növləri Günü, (2012) 2012-ci ildə dünyada daha bir müsbət ənənə yaranmışdır. Həmin ilin qışından başlayaraq Beynəlxalq Xizək İdmanı Federasiyasının (FIS) təşəbbüsü ilə yeni bayram – Ümumdünya Qar Günü (World Snow Day). Onun başqa adı isə - Beynəlxalq Qış İdman Oyunları Günüdür. Bayram hər il yanvar ayının bazar günlərindən birində qeyd olunur. Bayramın məqsədi qış idman oyunlarına marağı artırmaq və gəncləri fəal həyat tərzinə cəlb etməkdir. FIS-in fikrinə görə, həmin gün ―qar festivalları‖ keçirilməlidir və burada həm uşaqlar, həm də böyüklər xizək və konki yarışlarında iştirak etməlidirlər.
13
Azərbaycanın görkəmli şəxsiyyətləri 7 Yanvar - Akademik Mirəli Qaşqayın anadan olmasının 110 illiyi, (1907- 1977) Mirəli Qaşqay Gəncə şəhərində anadan olmuşdur. 1930-cu ildə indiki Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universitetinin dağ-mədən fakültəsini bitirərək, dağ-mədən mühəndisi-geoloq ixtisasını almışdır. Həmin ildə SSRİ Elmlər
Akademiyasının Petroqrafiya İnstitutunun aspiranturasına daxil olmuşdur. 1934-cü ildə ―İstisu mineral bulaqlarının geoloji-petroqrafik və geokimyəvi səciyyəsinə dair‖ namizədlik dissertasiyasını müdafiə etmişdir. Kiçik Qafqazın mərkəzi hissəsinin və Talışın hiperbazitləri və bazitlərinin tədqiqinin nəticələri ―Azərbaycanın əsas və ultraəsas süxurları‖ adlı monoqrafiyasında əksini tapmışdır. 1942-ci ildə bu əsərə görə ona geologiya-mineralogiya elmləri doktoru alimlik dərəcəsi verilmişdir. 1938-ci ildə Geologiya İnstitutunun, 1945-ci ildə isə Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının təsisçilərindən biri və Akademiyanın ilk akademik katibi olmuşdur. O, uzun illər Azərbaycan Elmlər Akademiyasının Geologiya İnstitutunda filiz yataqlarının mineralogiyası, petroqrafiyası və geokimyası şöbəsinə rəhbərlik etmişdir. Onun təşəbbüsü və köməyi ilə Bakı Dövlət Universitetində geoloji-coğrafiya fakültəsi, petroqrafiya, mineralogiya və kristalloqrafiya kafedrası, geologiya və faydalı qazıntılar muzeyi yaradılmışdır. M. Qaşqay böyük elmi irs qoyub getmişdir. Onun 600-dən çox elmi əsəri və 35 monoqrafiyası çap olunmuşdur. ‖Azərbaycanın əsas və ultraəsas süxurları‖, ―Azərbaycan mineral suları‖, ―Perlitlər və obsidianlar və onların fiziki-kimyəvi xüsusiyyətləri‖, ―Daşkəsənin petrologiyası və metallogeniyası‖, ―Alunitlər, onların genezisi və istifadəsi‖, ―Listvenitlər, onların genezisi və təsnifatı‖ kimi fundamental əsərlərin müəllifidir. 10 elmlər doktoru və 50 elmlər namizədi hazırlamışdır. M. Qaşqay 23 aprel 1977-ci ildə Bakıda vəfat etmiş, Fəxri Xiyabanda dəfn olunmuşdur. Filmoqrafiya: ―Qaşqayın son proqnozu‖ (film, 2007) (Mirəli Qaşqayın 100 illik yubileyi ilə bağlı rejissor Elçin Musaoğlunun quruluşunda akademikin həyat və yaradıcılığından bəhs edən sənədli film).
14
110 illiyi, (1907-1992) Əlisöhbət Sumbatzadə Bakının Əmircan kəndində anadan olmuşdur.1926-ci ildə Bakı Müəllimlər Seminariyasını və 1929-cu ildə isə Şərq fakültəsini bitirmişdir. 1929-1957-ci illərdə ali məktəblərdə, AMEA-nın Tarix və Fəlsəfə İnstitutunda işləmişdir. AMEA-nın vitse-prezidenti (1957- 1959), İqtisadiyyat İnstitutunda şöbə müdiri (1959-
1963), Yaxın və Orta Şərq Xalqları İnstitutunun (1963-1969) və Tarix İnstitutunun direktoru (1970-1972), AMEA-nın İctimai elmlər bölməsinin akademik katibi (1970-1981) olmuşdur. 1982-ci ildən İctimai elmlər üzrə Elmi Məlumat Mərkəzində şöbə müdiri işləyib. Respublikada iqtisad elminin bir sıra istiqamətlərinin inkişafına əlverişli şəraitin yaradılması, iqtisad elmləri sahəsində elmlər doktorlarının hazırlanmasında Əlisöhbət Sumbatzadənin əvəzsiz xidmətləri olmuşdur. Ə.Sumbatzadə özünün elmi potensialına, müxtəlif elmlərə yaxından bələd olmasına, elmi təcrübəsinə söykənərək, Azərbaycan xalqının etnogenezi probleminin öyrənilməsinə təşəbbüs göstərmiş və uzun illər apardığı tədqiqatları ümumiləşdirərək, 1990-cı ildə, müdrik çağında ―Azərbaycanlılar – etnogenez və xalqın formalaşması‖ adlı son dərəcə vacib monoqrafiyasını yazmış və elmdə mənşəyimiz haqqında yeni konsepsiyanın əsasını qoymuşdur. XlX əsrdə Azərbaycanın ictimai-iqtisadi tarixinin bütün mənzərəsinin elmi təhlilini vermək üçün onun sənaye həyatının öyrənilib tədqiq edilməsi də xüsusi əhəmiyyət kəsb edirdi. Bu vacib, ümdə problemin elmi həlli də tarixşünaslığımızda yenə bu böyük alimin adı ilə bağlıdır. 1964-cü ildə ―Elm‖ nəşriyyatı tərəfindən buraxılan "XIX əsrdə Azərbaycan sənayesi" adlı əsəri ilə müəllif tarixşünaslığımızda yeni bir elmi istiqamətin – iqtisadi tarixin əsasını qoymuşdur. XIX əsrdə və XX əsrin əvvəllərində Azərbaycanın inkişafı barədə reallıqların beynəlxalq elmi aləmə çatdırılmasında Əlisöhbət Sumbatzadənin əvəzsiz xidmətləri olmuşdur.
1957-1959-cu illərdə Azərbaycan EA-nın vitse- prezidenti, sonra Yaxın və Orta Şərq Xalqları İnstitutunun direktoru və akademiyanin ictimai elmlər bölməsinin akademik katibi vəzifəsində işləyərkən onun təşkilatçılıq fəaliyyəti özünü daha bariz şəkildə göstərmişdir. Əlisöhbət Sumbatzadə 28 yanvar 1992-ci ildə Bakı şəhərində vəfat etmişdir. Kitabları: ―XIX əsrdə Azərbaycan sənayesi‖ (1967), ―Müasir dövrdə Sovet Azərbaycanı iqtisadiyyatının inkişafı‖ (1980), ―Sovet tarix elmi 1975-1979-cu illərdə‖ (1980)
Yüklə 3,73 Mb. Dostları ilə paylaş:
|