164
15 May - Beynəlxalq İqlim günü, (1992)
İqlimin
qorunması
bəşəriyyətin
qarşısında duran qlobal problemlərdən biridir.
Hər il mayın 15-də dünya Beynəlxalq İqlim
Gününü qeyd edir. Bu qeyri-rəsmi bayramın
təsis olunması, meteoroloqların iqlimin indiki
və gələcək nəsillərin rifahı üçün vacib resurs
kimi qorunub saxlanması çağırışına cavab
olmuşdur. Qlobal istiləşmə, atmosfer qatında
ozonun yüksək səviyyədə olması, planetdə hava şəraitinin dəyişilməsi – Yer
kürəsində iqlimin pisləşməsinə səbəb olur və nəticə etibarilə insanların həyat, ərzaq
və mülkiyyət təhlükəsizliyinə, təbii ehtiyatların vəziyyətinə və dövlətlərin
balanslaşdırılmış inkişafına mənfi təsir göstərir. Müasir elmlər Yer kürəsində
temperaturun getdikcə qalxması halında iqlimin fəlakətli dəyişikliyinin vaxtını
dəqiq deyə bilmirlər. Lakin ekoloq və meteoroloqların fikrincə, bu dəyişiklikləri
təxirə salmaq olar. Geridönməz iqlim dəyişikliklərinə səbəb olan əsas problemlərin
sırasına atmosferdə parnik qazlarının toplanmasının çoxalmasıdır. Bu təzahür
dünya səviyyəsində ilk dəfə 1992-ci ildə Rio-de-Janeyroda Yer Sammitində
müzakirə olunmuşdur. Dünyanın 180-dən çox ölkəsinin nümayəndələri BMT-nin
İqlim Dəyişikliyi Haqqında Çərçivə Konvensiyasını imzalamışlar. 1997-ci ildə bu
konvensiya tərəfdarlarının Kiotoda (Yaponiya) keçirilən üçüncü konfransında
konvensiyaya əlavə kimi məşhur Kioto protokolu qəbul olunmuşdur. 2007-ci ilin
dekabrında Balidə (İndoneziya) BMT-nin iqlim dəyişikliyi məsələlərinə həsr
olunan başqa bir konfransı keçirilmişdir.
Yer üzündə iqlimin qorunması planetin hər bir sakinindən asılıdır. Bunun
üçün avtomobillərdən az istifadə etmək, ağac əkmək, yaşıllıqları qorumaq və s.
lazımdır. Bu kiçik işləri hər bir insan həyata keçirsə, əslində çox böyük müsbət
nəticələrə səbəb olar.
İnternetdə:
www.books.google.com
165
18 May - Beynəlxalq Muzeylər Günü, (1977)
“Muzey maddi - mədəniyyət abidələrinin komplektləşdirilməsi, mühafizəsi,
öyrənilməsi, kütləvi nümayişinin və təbliğinin həyata keçirildiyi mədəniyyət, elmi
tədqiqat müəssisəsidir.”
Ümummilli lider Heydər Əliyev
2000-ci il martın 24-də qüvvəyə
minmiş
―Muzeylər
haqqında‖
Azərbaycan Respublikasının Qanunu
ölkəmizdə
muzeylərin
fəaliyyətinin
təşkilati-hüquqi əsaslarını və müvafiq
münasibətləri tənzimləyir. Ümummilli
lider tərəfindən muzey işinin inkişafı üzrə
müəyyən edilmiş prioritetlər bu gün
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin və
ölkəmizin birinci xanımı, YUNESCO və
İSESCO-nun xoşməramlı səfiri, Milli Məclisin deputatı Mehriban Əliyevanın
rəhbərliyi altında fəaliyyət göstərən Heydər Əliyev Fondu tərəfindən uğurla davam
etdirilir.
Muzeylər dünyada mədəni proseslərin fəal iştirakçısına, eyni zamanda,
qloballaşmanın mənfi nəticələrinə qarşı dura bilən mədəniyyət ocaqlarıdır. Hər il
mayın 18-i dünyada Beynəlxalq Muzeylər Günü kimi geniş qeyd edilir. Beynəlxalq
Muzeylər Şurasının (İCOM) təşəbbüsü ilə 1977-ci ildə təsis olunmuş bu əlamətdar
günün məqsədi muzeylərin cəmiyyətin həyatında nə dərəcədə mühüm rol
oynadığını göstərməkdir.
Dünyanın 100-dən çox ölkəsində qeyd edilən Beynəlxalq Muzeylər Günü
qədim tarixə və zəngin mədəniyyətə malik Azərbaycanda da geniş miqyasda
bayram edilir. Ölkəmizdə muzey işinin inkişafı ümummilli lider Heydər Əliyevin
adı ilə bağlıdır. Onun təşəbbüsü ilə respublika Mədəniyyət Nazirliyinin Muzeylər
İdarəsi, Muzey işi üzrə Elmi-Metodiki Mərkəz, Muzey Ekspozisiyalarının Bədii
Tərtibatı Emalatxanası, Muzey Sərvətləri və Xatirə Əşyalarının Bədii Bərpa
Mərkəzi təşkil olunmuşdur. Azərbaycan mədəniyyətinin Üzeyir Hacıbəyli, Hüseyn
Cavid, Cəlil Məmmədquluzadə, Məmməd Səid Ordubadi, Cəfər Cabbarlı, Bülbül,
Səməd Vurğun, Niyazi və digər nəhəng simalarının memorial-xatirə, mənzil,
bölgələrdə tarix-diyarşünaslıq muzeyləri məhz ulu öndər Heydər Əliyevin şəxsi
təşəbbüsü ilə yaradılmışdır. 1994-cü ildə ―Azərbaycan Respublikasının paytaxtı
Bakı şəhərində ―İstiqlal‖ Muzeyinin yaradılması və İstiqlal abidəsinin ucaldılması
haqqında‖ 2006-cı il 18 dekabr, ―Müasir İncəsənət Muzeyinin yaradılması
haqqında‖ 2006-cı il 19 dekabr, ―Azərbaycanda muzey işinin yaxşılaşdırılması
haqqında‖ 2007-ci il 6 mart tarixli sərəncamları, 2009-cu il 22 may tarixli
Sərəncamı ilə təsdiq edilmiş ―Azərbaycanın regionlarında fəaliyyət göstərən
muzeylərin müasir standartlara uyğun təmirinə, yeni avadanlıq və zəruri
eksponatlarla təchizatına dair xüsusi tədbirlər planı‖, həmçinin ―Azərbaycan Xalça
Muzeyinin yeni binasının maddi-texniki təminatı haqqında‖ 2013-cü il 29
dekabr tarixli sərəncamları bu sahəyə göstərilən qayğıya bariz nümunələrdir.