187
30 May - Şair Mirzə Ələkbər Sabirin anadan olmasının 155 illiyi, (1862-1911)
Ələkbər Zeynalabdin oğlu Tahirzadə (Sabir)
Şamaxıda anadan olmuşdur. Sabir 12 yaşına qədər dini
düzgün anlamayan və təbliğ etməyən mövhumatçıların
yanında
oxumuş,
sonra
məşhur
şair Seyid
Əzimin açdığı yeni üsullu məktəbə keçmişdir. Bu
məktəb onun üçün faydalı olmuş, xüsüsilə biliyinin və
şairlik istedadının inkişafına kömək etmişdir. Lakin
bir-iki il sonra atası Ələkbəri təhsildən ayırıb öz
dükanında köməkçi işlətmişdir. Ancaq elmə və
ədəbiyyata həvəsi sönməyən gənc yenə oxuyub -
yazmağında davam etmişdir. O, "Molla Nəsrəddin"
jurnalını öz arzularına müvafiq həqiqi bir xalq jurnalı kimi qarşılamiş, onun ən
fəal müəlliflərindən biri olmuşdur. Bu zamandan Cəlil Məmmədquluzadə ilə
Sabir arasında qırılmaz dostluq münasibətləri yaranmışdır. 1908-ci il aprelin 11-
də Bakı Quberniya Ruhani İdarəsində imtahan verən şair mayın 7-də Tiflisə
getmiş, Qafqaz Şeyxülislamı İdarəsindən ana dili və şəriət müəllimi diplomu
almışdır. Lakin Qoridən aldığı bir məktubdan sonra o, seminariyadan ümidini
kəsməli olmuşdur. Bir müddət şair Şamaxı məktəblərindən birində köməkçi
müəllim sifətilə dərs demişdir. Həmin ilin sentyabr ayında Sabir çoxdan
arzuladığı "Ümid" məktəbini açmağa müvəffəq olmuşdur. Həmin məktəbdə 60-a
qədər şagird oxuyurdu. 1910-cu ilin əvvəllərində Sabir Bakıya işləməyə gəlir.
Əvvəlcə "Zənbur" jurnalının redaksiyasında çalışır. "Günəş" qəzeti hər həftənin
cümə günü "Palanduz" sərlövhəsi ilə gülüş səhifəsi buraxırdı. Sabir bu səhifədə
"Nizədar" və "Çuvalduz" imzaları ilə müntəzəm surətdə ifşaçı əsərlər çap etdirir.
Şair eyni zamanda "Molla Nəsrəddin"ə də yazmaqda davam edir. Böyük şair
1910-cu ilin axırlarında ciyər xəstəliyinə tutulur və Şamaxıya qayıdır. 1911-ci
ilin may ayında
o,
müalicə
üçün Tiflisə
gedir,
dostu C.
Məmmədquluzadənin evində yatır. "Molla Nəsrəddin"in əməkdaşları şairə böyük
qayğıkeşlik göstərirlər. M.Ə.Sabir 1911-ci il iyulun 12-də, həyatının və
yaradıcılığının ən parlaq bir vaxtında vəfat edir.
M.Ə.Sabirin xatirəsinə hörmət əlaməti olaraq vəfatından bir il sonra, 1912-ci
ildə arvadı Büllurnisə xanım, dostları Abbas Səhhət və M.Mahmudbəyovun səyi
ilə onun şerləri "Hophopnamə" adı ilə çap olunur.
Kitabları: ―Hophopnamə‖ və s.
Ədəbiyyat: Əhmədov Teymur - “Azərbaycan yazıçıları (XX-XXI yüzillikdə)” Ensiklopedik
məlumat kitabı, Bakı, 2011.
188
31 May - Yazıçı Fuad Tarıverdiyevin anadan olmasının 85 illiyi, (1932)
Tarverdiyev Fuad Cəfər oğlu İrəvan şəhərində anadan olmuşdur. Orta
məktəbin yeddinci sinfini bitirib Əzim Əzimzadə adına Azərbaycan Dövlət
Rəssamlıq Məktəbində təhsil almışdır (1946-1951). Sonra ADU-nun filologiya
fakültəsinin jurnalistika şöbəsində təhsilini davam etdirmişdir (1951-1956). Əmək
fəaliyyətinə C.Cabbarlı adına ―Azərbaycanfilm‖ kinostudiyasının xronika
şöbəsində redaktor kimi başlamışdır (1956). 1957-ci ildən Azərbaycan Dövlət
Televiziya və Radio Verlişləri Şirkətində işləmişdir. Əvvəlcə proqram
redaksiyasının baş redaktoru, sonra komitə sədrinin müavini olmuşdur (1983-
1990). Ədəbi yaradıcılığa ―Göyərçin‖ jurnalında çap etdirdiyi ―Alma‖ adlı ilk
hekayəsi ilə başlamışdır. Bədii tərcümə ilə də məşğul olmuşdur. Xidmətlərinə görə
―Şərəf nişanı‖ ordeni, ―Azərbaycanın qabaqcıl maarif işçisi‖, ―Televiziya və radio
əlaçısı‖ nişanları ilə təltif edilmişdir. Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər
birliklərinin üzvüdür. Respublikanın Əməkdar jurnalisti (1990) fəxri adına layiq
görülmüşdür.
Kitabları: ―Uçub səni taparam‖ (1979), ―Mənim günəşim‖ (1982), ―Gilavar- 2‖
əməliyyatı‖ (1985), ―Günüm, ayım, Günayım‖ (1989), ―Elçinurun üç səyahəti‖
(1992) və s.
Ədəbiyyat: Əhmədov Teymur - “Azərbaycan yazıçıları (XX-XXI yüzillikdə)” Ensiklopedik
məlumat kitabı, Bakı, 2011.
189
Xarici ədəbiyyat
2 May - Avstraliya yazıçı Alan Marşallın anadan olmasının 115 illiyi,
(1902-1984)
Avstraliya yazıçı və publisisti Alan Marşall altı yaşında polimielit xəstəliyi
keçirmiş, əlil qalmışdır. Bu, onun həyatına və ədəbi karyerasına təsir etmişdir.
1920-ci illərdə ədəbi yaradıcılığa başlamışdır. Yazıçının ən məşhur kitablarından
olan ―Mən gölməçələrdən tullanmağı bacarıram‖ (1955) onun avtobioqrafik
trilogiyasının ilk hissəsidir. Digər iki kitab isə ―Hər yerdə bitən ot‖ (1962) və
―Mənim qəlbimdə‖ (1963) adlanır. Kitabın qəhrəmanları və hadisələrin baş verdiyi
məkanlar real insanlar və yerlər olmuşdur. Yazıçı həmçinin Avstraliya
aborigenlərinin əfsanələrini toplamış və nəşr etdirmişdir.
Alan Marşall 1984-cü il yanvarın 21-də vəfat etmişdir.
İnternetdə:
www.az.wikipedia.orq