262
31 Avqust - Qubadlı rayonunun işğalı günü, (1993)
Ərazisi 80.250 hektar olan, Zəngəzur
dağları ilə Dağlıq Qarabağ silsiləsi arasında
yerləşən Qubadlı rayonu inzibati vahid kimi
1933-cü ildə yaradılıb. İşğala kimi rayon
ərazisində müxtəlif növ ağaclardan ibarət
13.160 hektar dövlət meşə fondu mövcud
idi. Rayonda 1500-1600-cı illər arasında
əkilmiş nadir növlərdən ibarət olan 10-dan
artıq ağac təbiət abidəsi kimi qorunurdu.
Dəniz səviyyəsindən 1600 metr yüksəklikdə yerləşən və sahəsi 20 min hektar olan,
zəngin flora və faunaya malik Qubadlı Dövlət Təbiət Yasaqlığında nəsli
kəsilməkdə olan bir çox heyvan və quş növləri mühafizə olunurdu. Erməni
işğalçıları rayon ərazisində geniş sahələri əhatə edən qiymətli ağac növlərindən
ibarət meşələri, böyük ehtiyata malik yeraltı sərvətləri, mineral maddələrlə zəngin
su mənbələrini istismara məruz qoyub, qeyri-adi flora və faunası ilə seçilən təbiət
guşələrini dağıdıblar.
Qubadlı rayonunda 61 ümumtəhsil məktəbi, o cümlədən, 33 orta, 16
səkkizillik, 12 ibtidai məktəb fəaliyyət göstərib. 180-ə qədər mədəni-maarif
müəssisəsi olub. 84 kitabxana, 12 mədəniyyət evi və 44 klub, 7 avtoklub əhaliyə
xidmət edib. Rayonda 2 uşaq musiqi məktəbi də fəaliyyət göstərib. Ümumilikdə
işğal nəticəsində rayonda olan 6988 yaşayış evi, 1080 kənd təsərrüfatı obyekti, 32
rabitə, 86 səhiyyə, 180 mədəniyyət, 6 sənaye müəssisələri, 650 km avtomobil yolı,
9 körpü, 2 su anbarı, 150 kilometr magistral su xətləri, 4830 km elektrik xətləri,
165 kilometr magistral qaz boru xətti, 146 idarə, müəssisə binaları, 18 dəyirman, 4
su nasos stansiyası, 120 ədəd elektrik yarımstansiyası və transformator dağıdılıb,
13365 hektar meşə sahəsi işğal altında qalıb. Ermənilər 5 mindən çox nadir
eksponat saxlanılan Qubadlı Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyini də talan ediblər. İV
əsrə aid ―Gavur dərəsi‖ndəki ibadətgah, V əsrə aid ―Qalalı‖ və ―Göyqala‖
abidələri, XİV əsrdə tikilmiş ―Dəmirçilər‖ Türbəsi, Hacı Bədəl körpüsü, Laləzar
körpüsü, eləcə də Əyin, Yusifbəyli, Seytas, Qarağaclı, Xocamsaxlı kəndlərindəki
digər tarixi abidələr hazırda işğal altındadır. Erməni təcavüzü zamanı Qubadlı 5 il
müddətində 238 şəhid verib, 146 nəfər əlil olub.
İnternetdə:
www.books.google.com
263
Yubilyar yazıçı və şairlər
6 Avqust - Şair Rüfət Zəbioğlunun anadan olmasının 85 illiyi, (1932-1983)
Şair Rüfət Zəbioğlu Bakıda müəllim ailəsində doğulmuşdur. İlk təhsilini 31
saylı Bakı şəhər orta məktəbində almışdır (1940-1950). Azərbaycan Dövlət
Universitetinə daxil olmuş (1951), bir il sonra Azərbaycan Yazıçılar İttifaqının
zəmanəti ilə SSRİ Yazıçılar İttifaqının nəzdində olan M.Qorki adına Ədəbiyyat
İnstitutuna dəyişilmişdir. Onun ilk şeiri ―Bakinski raboçi‖ qəzetində dərc
edilmişdir (1949). Şeirləri ―Azərbaycan‖, ―Kirpi‖ jurnallarında, ―Ədəbiyyat və
İncəsənət‖ qəzetində müntəzəm çap olunmuşdur. Əmək fəaliyyətinə Azərbaycan
Dövlət Televiziya və Radio Verlişləri Komitəsində redaktorluqla başlamışdır
(1957). Sonra Azərbaycan Xalq Yaradıcılığı Evində dramaturgiya şöbəsinin
müdiri (1958-1969), Bakı Neft Texnikumunda inspektor (1969-1974), Azərbaycan
Dövlət Nəşriyyatında redaktor (1974-1978) işləmişdir. Bundan sonra müstəqil
yaradıcılıqla məşğul olmuşdur.
Rüfət Zəbioğlu 1983-cü il iyulun 20-də vəfat etmişdir.
Kitabları: ―Səslə məni‖ (1960), ―Zirvədən zirvəyə‖ (1963), ―Yollara duman
çöküb‖ (1970), ―İlk beşlik‖ (1971), ―Təbəssüm‖ (1975), ―Sirr, möcüzəm‖ (1978),
―Ayselim‖ (1983), ―Kainatla üz-üzə‖ (1983) və s.
Ədəbiyyat: Əhmədov Teymur- “Azərbaycan yazıçıları (XX-XXI yüzillikdə)” Ensiklopedik
məlumat kitabı, Bakı, 2011.
264
8 Avqust - Şair Hafiz Əlinin anadan olmasının 80 illiyi, (1937)
Hafiz Əli Masallı rayonunun Göyçay kəndində anadan olmuşdur. Kiçik
yaşlarında ikən ailəliklə Lənkəran rayonunun Şirinquyu kəndinə köçmüşlər. Orta
təhsili Port-İliç qəsəbəsində aldıqdan sonra Bakıdakı 5 saylı Tibb Məktəbində
oxumuşdur (1957-1959). Əmək fəaliyyətinə Yardımlı rayonunda feldşer kimi
başlamışdır (1959). ADU-nun filologiya fakültəsində qiyabi təhsil almışdır. Ədəbi
yaradıcılığa 1965-ci ildən ―Bakı‖ axşam qəzetində ilk oçerk və şeirləri ilə
başlamışdır. Sonra mənsur şeirləri, oçerk və şeirləri dövri mətbuatda vaxtaşırı dərc
olunmuşdur. ‖Bakı‖ və ―Azərbaycan gəncləri‖ qəzeti redaksiyalarında müxbir
işləmişdir. Əsərləri keçmiş SSRİ xalqlarının dillərinə tərcümə olunmuşdur.
Azərbaycan Yazıçılar İttifaqı Bədii Ədəbiyyatı Təbliğat Bürosunun direktor
müavini (1970-1975), sonra nəşriyyat müdiri (1975-1976), təşkilat işləri üzrə
referent (1976-1982), məsləhətçi (1982-1987) işləmişdir. Hazırda Azərbaycan
Yazıçılar Birliyi Bədii Ədəbiyyatı Təbliğat Bürosunun direktorudur (1987-ci
ildən). Bədii tərcümə ilə də məşğul olur.
Kitabları: ―Xəzərdə axşam‖ (1973), ―Anama bənzəyən analar‖ (1978), ―Mənim
ünvanım‖ (1980), ―Üç leylək balası‖ (1981), ―Ömrümün yarpaqları‖ (1984), ―Kaş
yollar uzanaydı‖ (1989), ―Nağılların ad günü‖ (1992), ―Dünyadan böyük dünya‖
(2002) və ―Könül dünyam‖ (2003) və s.
Ədəbiyyat: Əhmədov Teymur- “Azərbaycan yazıçıları (XX-XXI yüzillikdə)” Ensiklopedik
məlumat kitabı, Bakı, 2011.