Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Bankı Banklara Nəzarət Departamenti
Yüklə 1,1 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Effektvilik
- Hesabatlıq və yoxlama
- YAXŞI TƏCRÜBƏ
- YAXŞI təcrübə 2 PİS təcrübə
Nəzarət Departmenti ÇPY/TM ilə mübarizəyə dair Təlim Əməliyyatların Monitorinqi üzrə Avtomatlaşdırılmış Sistemlər Effektvilik • Fəaliyyət nəticələrinin əsasını təşkil edən real daşıyıcıları başa düşmək üçün sistemin fəaliyyətinin kifayət qədər ətraflı, məsələn qaydalar üzrə təhlili. • Sadəcə fəaliyyətin statistikasını yaxşılaşdırmaq üçün sistemlər az sayda həyacan signallarını /xəbərdarlıq verən tərzdə qurulmamalı. Lakin, verilən xəbərdarlıqların keyfiyyətini və kəmiyyətini yaxşılaşdırmadan nəticədə şübhəli fəaliyyət kimi qeydə alınan xəbərdarlıqların sayının ―süni‖ artırılması riski mövcuddur. • Mövcud qaydalar və ya profil-əsaslı monitorinq vasitəsilə aşkarlanmayan şübhəli fəaliyyəti müəyyənləşdirmək üçün analitik alətlərdən istifadə. • Uğurun nə cür ölçüldüyünü müəyyən etmək və bu ölçülərə qarşı fəaliyyətin təhlili üçün obyektiv məlulat hazırlamaq məqsədilə sistemin fəaliyyətinin təhlilinə və qiymətləndirilməsinə adekvat resursların ayrılması. • Fəaliyyətlə bağlı məlumatın, misal üçün müəyyən qaydalardan/hesabatlardan müxtəlif vaxtalarda istifadə etmək qərarları ilə təhrif edilmədiyini təmin etmək üçün bir dövrdən o biri dövrədək monitorinqin aparılması. • Fəaliyyətin nəticələrini mümkün qədər oxşarlara, məsələn oxşar bazarlarda fəaliyyət göstərən və oxşar profillərdən və qaydalardan istifadə edən qruplara qarşı ölçmək. Nəzarət • Baş menecment, xüsusilə də sistemləri ilə bağlı əməliyyat və ya effektivlik problemlərini yaşayan maliyyə təşkilatlarında, bu problemləri vaxtında həll etmək üçün ƏM sistemlərinin fəaliyyətinə nəzarət etmək imkanında olmalıdır. • Əsas biznes bölmələrinin maraqlı tərəfləri və İT departamentinin layihənin idarəedilməsi prosesində yaxından iştirakı sistemin uğurlu tətbiqinin mühüm komponentidir. Hesabatlıq və yoxlama • ƏM sistemləri tərəfindən verilən xəbərdarlıq/həyacan signallarının nəzərdən keçirilməsi, araşdırılması və hesabların verilməsinə dair vəzifələrin aydın bölüşdürülməsi aparılmalıdır. Bu işə görə məsuliyyət daşıyan şəxslər müvafiq bacarıqlara malik olmalı və əməliyyat nəzarəti və keyfiyyətin təmin edilməsi proseslərini effektiv yerinə yetirməlidirlər. YAXŞI TƏCRÜBƏ 2 Nəzarət Departmenti ÇPY/TM ilə mübarizəyə dair Təlim Risk-əsaslı yanaşmanın tətbiq edilməsi Bir iri maliyyə təşkilatının prosedurları mövcud müştərilərin vaxtaşırı araşdırılmasını tələb edir (Öz Müştərini Tanı/ÖMT). Araşdırmanın dərinliyi müştəriyə verilən risk reytinqinə əsaslanır. A və B reytinqi verilmiş müştərilər üç ildən bir araşdırılır; C iki ildən bir; D və E ildə bir dəfə. Aşağı riskli (A-C) müştərilər üçün araşdırma yalnız aşağıdakı məsələləri əhatə etməklə müştərinin faylını təzələməlidir: mülkiyyətdə və ya kapitalda mühüm dəyişikliklər; səhmdarlar arasına və ya baş menecmentə SƏŞ-lərin cəlb edilməsi; və ya müştərinin sahibləri və ya baş menecmenti barədə hər hansı mənfi xəbərlər. Yüksək riskli (D və ya E) müştərilərin araşdırılması zamanı onlara səfərlərin edilməsi məqsədə uyğundur. Bu cür səfərlərdə adətən aşağıdakı məsələlər əhatə olunur: müştərinin müştərilərlə bağlı prosedurların nəzərdən keçirilməsi; ÖMT sənədləri nümunələrinin testdən keçirilməsi; və ÇPY üzrə illik sertifikatlaşdırma, əməliyyatlar, potensial SƏŞ və ya sanksiyalarla bağlı suallara cavabların alınması. Bəzi maliyyə təşkilatları öz müştəriləri ilə bağlı çirkli pulların yuyulması riskinin təsnifləşdirilməsinə dair güclü yanaşmaya malik deyildir. Məsələn, topdan satış üzrə bir kiçik maliyyə təşkilatı bütün müştərilərini, çoxusunun Şərqi Avropa, Şimali Afrika və Yaxın Şərqdə yerləşməsinə baxmayaraq, aşağı və ya orta riskli kimi təsnifləşdirmişdir. Digər maliyyə təşkilatının risklərin qiymətləndirilməsi prosedurları Uyğunluq və ya ÇPY üzrə Məsul şəxsin hər bir müştəri üzrə risk kateqoriyasını müəyyən edəcəyini və qiymətləndirmənin əsaslandığı məqamların uçotunu aparacağını müəyyən edir. Lakin, fayllar nəzərdən keçirildikdə, hər hansı risklərin qiymətləndirilməsinin ümumiyyətlə aparıldığına dair heç bir dəlil tapılmamışdır. YAXŞI təcrübə 2 PİS təcrübə Nəzarət Departmenti ÇPY/TM ilə mübarizəyə dair Təlim Risk-əsaslı yanaşmanın tətbiq edilməsi Bəzi dəyişikliklərə cavab olaraq, bir iri bank ÇPY üzrə Məsul şəxsin menecerlərindən birini ÇPY üzrə nəzarət mexanizmlərinə görə əsas məsuliyyət daşıyacaq direktor vəzifəsinə təyin etmək qərarına gəlmişdir. Direktorun daşıdığı vəzifələr dələduzluq, risk və çirkli pulların yuyulmasını əhatə etdiyi üçün o, bu rola uyğun görünürdü. Bankın bu vəzifəyə Şura səviyyəsində baş menecerin təyin edilməsinə dair rəsmi qərarı ÇPY üzrə güclü nəzarət strukturunun mühümlüyünü vurğulayırdı. Bu təyinatdan sonra, direktor ÇPY məsələləri ilə bağlı bu günədək rəhbərliyə verilən məlumatların parçalanmış olduğu qənaətinə gəlmişdir. Beləliklə qaydalardaki dəyişikliklər, bankda daha yaxşı təşkil olunmuş Rəhbərliyin Məlumatlandırılması sisteminin və müvafiq məsələləri nəzərdən keçirmək üçün Qrup səviyyəsində Maliyyə Riskləri Komitəsinin yaradılmasını sürətləndirmişdir (keçmişdə də bu məsələlərə müxtəlif Risk Komitələri baxıb). Yeni Komitə dələduzluq, çirkli pulların yuyulması və sanksiyalar məsələlərini əhatə edir, lakin əsas diqqəti ÇPY məsələrinə yönəldir. Bir maliyyə təşkilatı Maliyyə Sanksiyaları siyahısında ola biləcək müştərilərlə işləmədiyi üçün siyahını müntəzəm olaraq yoxlamadığını bildirmişdir. Bir orta və bir kiçik maliyyə təşkilatları ÇPY üzrə təlimlərin keçirilməsi sahəsində təkmilləşdirmələrə ehtiyacın olduğunu qeyd etmişlər. Bir maliyyə təşkilatı təlimlərin vəzifələrlə tanışlıq proqramının bir hissəsi kimi keçirildiyini və işçilərin karyerası boyunca müntəzəm olaraq təkrarlanmadığını bildirmiş. Digər təşkilat isə ÇPY üzrə təlimləri yalnız yeni işçinin müraciəti ilə keçirdiyini və bu günədək bu cür müraciətlərin edilmədiyini qeyd etmişdir. Maliyyə təşkilatının ÇPY üzrə Məsul şəxsi yeni işçilərin çoxusunun tənzimlənən sektordan gəldiyi üçün ÇPY ilə bağlı öhdəliklərini yaxşı bildiklərini güman etmişdir. İşçilərdən maliyyə təşkilatının ÇPY üzrə prosedurları ilə tanış olduqlarını təsdiqləyən formanı imzalamaq tələb olunurdu, lakin onların bilikləri heç vaxt yoxlanılmırdı. YAXŞI təcrübə 2 PİS təcrübə Yüklə 1,1 Mb. Dostları ilə paylaş:
|