Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Bankı Banklara Nəzarət Departamenti

Nəzarət Departmenti   
ÇPY/TM ilə mübarizəyə dair Təlim 
Müştərinin Eyniləşdirilməsi Proqramı
 
 
 
Hər  hansı  şəxs  hüquqi  şəxs  olmayan  təşkilat  və  ya  hüquqi  imkanları  məhdud  olan  [fiziki]  şəxs  üçün  yeni 
hesab  açdıqda,  hesab  açan  şəxs  barədə  eyniləşdirici  məlumat  əldə  edilməlidir.  Əksinə,  hesab  digər  şəxsin 
adından agent tərəfindən açıldıqda, bank adında hesab açılan şəxs barədə məlumat toplamalıdır. 
Kredit kart müştərilərinə gəldikdə, bank kredit verməzdən əvvəl müştəri barədə məlumatı üçüncü şəxslərdən 
əldə edə bilər. 
Fiziki  şəxs  üçün:  yaşayış  və  ya  iş  ünvanı,  və  ya  bu  cür  ünvanı  yoxdursa,  poçt  ünvanı  (poçt  yeşiyinin 
nömrəsi),  yaxın  qohumu  və  ya  əlaqə  şəxsinin  yaşayış  və  ya  iş  ünvanı,  və  ya  müştərinin  fiziki  olaraq 
yerləşdiyi yerin təsviri. Fiziki şəxslərdən başqa ―şəxslər‖ üçün (məsələn, şirkət, birgə müəssisə və ya trast): 
əsas fəaliyyət göstərdiyi ünvan, yerli ofis və ya digər fiziki olaraq yerləşdiyi yer.   
ABŞ  vətəndaşı  üçün  eyniləşdirici  məlumat  vergi  ödəyicisinin  eyniləşdirilməsi  nömrəsidir  (VÖEN)  (və  ya 
müraciətinin təsdiqidir), ABŞ vətəndaşı olmayan şəxs üçün isə eyniləşdirici məlumat aşağıdakılardan biri və 
ya bir neçəsidir: VÖEN; pasport nömrəsi və verildiyi ölkə; xarici vətəndaşın şəxsiyyətini təsdiq edən sənədin 
nömrəsi;  və  ya  dövlət  tərəfindən  verilən  və  şəxsiyyətin  milliyyətini  və  ya  vətəndaşlığını  təsdiq  edən  və 
üzərində  şəkili  və  ya  oxşar  qorunma  işarələri  olan  etibarlı  (vaxtı  keçməmiş)  sənədin  nömrəsi  və  verildiyi 
ölkənin adı. 
Bank müştərinin şəxsiyyətini  təsdiq  etmək üçün  istifadə etdiyi  eyniləşdirici  sənədlərin nüsxələrini saxlaya 
bilər, lakin MEP qaydaları bunu tələb etmir. Bankın yoxlama prosedurları risklərə əsaslanmalı və müəyyən 
vəziyyətlərdə  sənədlərin  nüsxələrinin  saxlanması  məqsədə  uyğun  ola  bilər.  Bundan  əlavə,  bank  digər 
məqsədlər,  məsələn,  potensial  dələduzluq  hallarının  araşdırılmasına  kömək  etmək  üçün  eyniləşdirici 
sənədlərin nüsxələrini saxlaya bilər. Lakin, bank bu sənədlərin nüsxələrini saxlamaq qərarını verərsə, onların 
mümkün oğurluqlardan adekvat şəkildə qorumaq üçün fiziki təhlükəsizliyini təmin etməlidir. Eyni zamanda, 
bank üzərində şəkil olan sənədlərdən, məsələn sürücülük vəsiqəsindən, kredit əməliyyatları ilə əlaqədar sui-
istifadə etməməlidir.     
 
 
 
2
 

---

Nəzarət Departmenti   
ÇPY/TM ilə mübarizəyə dair Təlim 
Müştərinin Eyniləşdirilməsi Proqramı, İdarəetmə
 
 
-  Hesabat  verən  kiçik  müəssisə  məsləhətçilər 
tərəfindən  hazırlanmış  siyasət  və  prosedurlardan 
istifadə edir, lakin ÇPY üzrə Mütəxəssis/Məsul şəxs 
(ÇPYM)  onları  maliyyə  təşkilatının  fəaliyyətinə 
uyğunlaşdırır.  Eyni  zamanda  ÇPYM-ın  müntəzəm 
olaraq  yenilənən  Uyuğunluq  haqqında  hesabatına 
müştərilərin 
və 
məhsulların 
risklərinin 
qiymətləndirilməsi daxil edilir.     
- Ümumi sığorta üzrə vasitəçi (sığorta şirkəti və ya 
brokeri)  çox  yüksək  standartlara  uyğun  olan  və 
sığorta  fəaliyyətinə aid  bir çox  yaxşı  misallar daxil 
edən ÇPY ilə mübarizəyə dair siyasətə malikdir. Bu 
növ  təşkilatlarda  ÇPYM-ın  mövcudluğuna  dair  heç 
bir  tələbin  olmamasına  baxmayaraq,  maliyyə 
təşkilatı qabaqcıl təcrübə göstəricisi kimi ÇPY üzrə 
uyğunluğun  təmin  edilməsi  funksiyasını  həyata 
keçirmək üçün konkret şəxs təyin etmişdir.   
 
 
- 
Hesabat  verən  təşkilatda  ÇPYM  tənzimləyici 
tələblər və maliyyə təşkilatının maliyyə cinayətlərinə 
dair siyasət və prosedurları ilə tanış deyildir. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
YAXŞI təcrübə
 
2
 
PİS təcrübə
 

---

Nəzarət Departmenti   
ÇPY/TM ilə mübarizəyə dair Təlim 
Müştərinin Eyniləşdirilməsi Proqramı, Hesabın açılması
 
 
-  Portfel  üzrə  menecer  bütün  benefisiar 
mülkiyyətçilərin şəxsiyyətinin təsdiqlənməsini tələb 
edən  prosedurlara  malikdir.  Maliyyə  təşkilatı  öz 
müştəri  bazasını  sanksiyalar  siyahısı  ilə  tutuşdurur 
və  SƏŞ-lərlə  bağlı  riskləri  nəzərdən  keçirir. 
Məsləhətçi yeni müştərilərin çoxusunun evinə səfər 
edir və adətən ikinci görüşdə şəxsiyyəti təsdiq edən 
sənədlərin göstərilməsini xahiş edir. İşlər məsafədən 
aparıldıqda,  daha  çox  (üç  və  ya  dörd)  şəxsiyyəti 
təsdiq  edən  sənəd  tələb  edilir  və  vəsaitlərin 
mənbələri üçün istisnalar edilmir.   
 
 
- Hesabat verən təşkilat yalnız maliyyə təşkilatına və 
ya tənzimləyici orqanlara yaxşı tanış olan investisiya 
müştəriləri ilə işlədiyini bildirmişdir.   
Lakin, maliyyə təşkilatının ilkin araşdırma (məsələn, 
pasportun  nüsxəsinin  təqdim  edilməsini)  tələb  edən 
bəzi yüksək riskli müştəriləri vardır.   
Maliyyə  təşkilatı  ÇPY  ilə  əlaqədar  hər  hansı 
hadisənin  onların  kiçik  və  cavan  biznesinin 
reputasiyasına  mühüm  təsir  edə  biləcəyi  barədə 
narahat  olduğunu  və  SƏŞ-lərlə  çox  ehiyatla 
davrandığını bildirmişdir. 
Lakin,  maliyyə  təşkilatı  SƏŞ-lərin  şəxsiyyətini 
müəyyən  etmək  üçün  effektiv  sistemə  malik 
deyildir,  və  bu  da  bəzi  müştərilərin  milliyyətini  və 
vətəndaşlığını nəzərə alaraq narahatçılıq yaradır.   
Maliyyə  təşkilatı  ABŞ-ın  Maliyyə  Nazirliyinin  və 
Maliyyə Aktivlərinə Nəzarət İdarəsinin sanksiyalarla 
bağlı  tələbləri  ilə  tanışdır,  lakin  onun  öz  müştəri 
bazasını sanksiyalara qarşı yoxlamasını göstərən heç 
bir məlumat yoxdur.   
-  Vençur  fondu  (Riskli  layihələri  maliyyələşdirən 
maliyyə  təşkilatı)  yüksək  riskli  müştərilərinin 
dərindən  araşdırılmasını  tələb  edən  siyasətlərə 
malikdir. Lakin, bu növ müştəriləri müəyyən etmək 
üçün heç bir sistemi yoxdur. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
YAXŞI təcrübə
 
2
 
PİS təcrübə
 

---