Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyi Azərbaycan Tibb Universiteti



Yüklə 1,05 Mb.
tarix31.08.2018
ölçüsü1,05 Mb.
#65696


  • Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyi

  • Azərbaycan Tibb Universiteti

  • Tələbə: prezident və YAP təqaüdçüsü

  • Əliyev Emil Səməndər

  • Fakültə: I Müalicə-profilaktika

  • Kurs: II

  • Qrup: 36

  • Mövzu: Hepatit C


Hepatit C haqqında prezentasiyanın mövzu planı:

  • Hepatit C haqqında prezentasiyanın mövzu planı:

  • I. Hepatit C virusunun təsnifatda yeri

  • II. Hepatit C virusunun yoluxma yolları

  • III. Hepatit C virusunun qaraciyərə vurduğu zərər

  • IV. Hepatit C xəstəliyinin əlamətləri və təsbit edilmə yolları

  • V. Hepatit C virusundan qorunma yolları

  • VI. Hepatit C xəstəliyinin müalicəsi və

  • profilaktikası



I. Hepatit C virusunun təsnifatda yeri:

  • I. Hepatit C virusunun təsnifatda yeri:

  • Hepatit C xəstəliyi Hepatit C virusu tərəfindən tö-

  • rədilir. O, Flaviviridae ailəsinin Hepacivirus adlı

  • bölümündə qərarlaşıb. Hepatit C virusunun bir-bi-

  • rindən fərqli 6 genotipi məlumdur. Onun qurulu-

  • şu mürəkkəbdir və iki ayrı kapsiddən ibarətdir.

  • Daxilində isə virusun RNT-si yerləşmişdir.



Hepatit C virusunun sxemdə quruluşuna nəzər yetir-

  • Hepatit C virusunun sxemdə quruluşuna nəzər yetir-

  • sək görərik ki, onun daxili kapsidi 6 bucaqlı kris-

  • tal şəklindədir. Onun da daxilində virusun RNT-si yer-

  • ləşir. Xarici kapsidi isə asanlıqla modifikasiya oluna

  • bilən iki yüngül polipeptid zəncirindən və bir neçə ağır

  • zəncirdən ibarətdir. Bu səbəbədən də, Hepatit C virusu-

  • nun bir neçə genotipinə rast gəlinir.



Hepatit C virusu (HCV) qaraciyər biopsiyasından

  • Hepatit C virusu (HCV) qaraciyər biopsiyasından

  • hazırlanmış preparatda elektron mikroskopiyası

  • zamanı aydın görülür. Hepatit C virusunun

  • diametri 50 nm-dir. Göstərilən elektron mikros-

  • kopik görüş bucağında HCV aydın görünür. Onun

  • ətrafında olan çubuqşəkilli quruluşlar isə bu viru-

  • sun antitelləridir.



II. Hepatit C virusunun yoluxma yolları:

  • II. Hepatit C virusunun yoluxma yolları:

  • Aşağıda göstərilən hallarda HCV-yə yoluxma ehtimalı

  • mümkündür:

  • 1) HCV-yə yoluxmuş şəxsin qanı ilə bu və ya digər vasitələrlə əlaqədə olma (100%)

  • 2) Qeyri-steril tatuaj və ya pirsinqdən istifadə (10-15%)

  • 3) HCV-li partnyorlarla cinsi əlaqədə olma (5-10%)

  • 4) HCV-li hamilə ananın qanından dölün qan dövranına (6%)

  • 5) Qeyri-steril və ya bir neçə dəfə istifadə edilən inyeksiya şprisləri (narkotik aludəçilərində daha tez-tez rastlanır)

  • 6) HCV-li xəstənin qanı ilə bu və digər formada (cərrahi əməliyyat zamanı, inyeksiya zamanı tibb işçisinin təsadüfi zədələnməsi)

  • 7) Gündəlik minimal gigiyenik normalara əməl etmədikdə

  • 8) Qana və ya qanla təmasa girən cihazlara ehtiyacı olan xəstələrin (hemofiliya, talesemiya, böyrək çatışmazlığı (hemodializ))

  • 9) stomatoloji, eləcə də manikür-pedikür alətlərindən qeyri-steril istifadə zamanı



HCV-yə yoluxma yolları kifayət qədər bəlli olsa

  • HCV-yə yoluxma yolları kifayət qədər bəlli olsa

  • da, xəstəliyin 10% hallarda yoluxma mənbəyi

  • bəlli deyil. HCV-yə yoluxmanın səbəblərinin illər

  • üzrə sayla göstəriciləri (şəxslər üzrə):



HCV-nin ölkələr üzrə yayılması (ÜST-nin rəsmi məlumatları əsasında):

  • HCV-nin ölkələr üzrə yayılması (ÜST-nin rəsmi məlumatları əsasında):

  • Dünya əhalisinin 4%-ə qədəri HCV-yə yoluxmuş durumdadır

  • (təxminən 300 mln nəfər). Bu şəxslər daha çox aşağıdakı ölkələrdə yaşayırlar:

  • a) Çili, Argentina, Yeni Zelandiya, Norveç – 3 mln nəfər

  • b) ABŞ, Səudiyyə Ərəbistanı, Hindistan, Almaniya, Rusiya – 3,5-5 mln nəfər

  • (Azərbaycan da daxildir)

  • Azərbaycanda HCV-li

  • xəstələrin dəqiq sayı

  • məlum deyil. Maariflən-

  • mənin aşağı olması da

  • HCV-nin rahatlıqla yayıl-

  • masına səbəb olur.

  • Monqolustanda əhalinin

  • 90%-i HCV haqqında heç

  • nə bilmir.



III. HCV-nin qaraciyərə vurduğu zərər:

  • III. HCV-nin qaraciyərə vurduğu zərər:

  • HCV müxtəlif yollarla orqanizmə düşdükdən sonra qanla qaraciyə-

  • rə gəlir. Onun yoluxmasından 1 ay sonra HCV hepatositlərə daxil

  • olur və çoxalır. Bu zaman xəstədə heç bir şikayətlər olmur. Bu,

  • Hepatit C xəstəliyinin ilk (akut) dövrü adlanır. 6 aydan sonra isə

  • xronikiləşmə başlayır və bəzi əlamətlər meydana çıxır. HCV

  • müalicə olunmazsa, qaraciyər sirrozu, qaraciyər fibrozuna, həm də

  • qaraciyər xərçənginə də səbəb ola bilər (ölkəmizdə rastlanmayıb).



IV. Hepatit C xəstəliyinin təsbit edilmə yolları və

  • IV. Hepatit C xəstəliyinin təsbit edilmə yolları və

  • əlamətləri:

  • Hepatit C xəstəliyini müxtəlif testlər vasitəsilə aşkarlayır-

  • lar:

  • 1) antitel testləri (anti-HCV)

  • 2) ALT və AST (qaraciyər fermenləri) testi

  • 3) HCV RNT (Real time PCR) testi

  • 4) Fermentin İmmun Say Sistemi (FİSS) testi



1) İstənilən yad cisim kimi HCV-də orqanizmə

  • 1) İstənilən yad cisim kimi HCV-də orqanizmə

  • yoluxduqda plazmosit hüceyrələri tərəfindən

  • antitel hazırlanır. Antitellər immunoqlobin G

  • təbiətlidir. Bu analiz zamanı cavabların 3 halı

  • mümkündür:

  • a) Əgər yoxlama zamanı antitellər cüzi miqdarda

  • çıxarsa, bu HCV-nin xroniki olması deməkdir.

  • b) Əgər İg-G kifayət qədər çox çıxarsa, o zaman

  • Hepatit C xəstəliyinin akut dövrüdür.

  • c) Əgər cavab neqativ olarsa, bu şəxsin HCV-yə

  • yoluxmadığını bildirir.



2) Qaraciyər fermentlərinin (AlT, AsT) analizi

  • 2) Qaraciyər fermentlərinin (AlT, AsT) analizi

  • zamanı nəticələrin 3 halı mümkündür:

  • a) AlT və AsT normadan azca çoxdursa, bu,

  • akut HCV-nin olması deməkdir.

  • b) AlT və AsT-nin normadan çox olması, xroniki

  • HCV-nin olması deməkdir.

  • c) AlT və AsT norma daxilindədirsə, HCV-dən

  • söhbət gedə bilməz.

  • 3) HCV RNT testi (Real time PCR):

  • Ən dəqiq və ən bahalı test üsuludur. Müayinə zamanı

  • HCV-nin RNT-sinin aşkarlanmasına əsaslanır. Cavab

  • pozitiv çıxarsa, şəxs 100% HCV-yə yoluxub.



Hepatit C xəstəliyinin formaları:

  • Hepatit C xəstəliyinin formaları:

  • 1) akut Hepatit C – yoluxmadan 1-6 ay müddətindəki dövr

  • 2) xroniki Hepatit C – yoluxmadan 6 ay sonrakı dövr

  • Hepatit C xəstəliyinin əlamətləri:

  • Akut Hepatit C xəstəliyi zamanı heç bir əlamət olmur. Bu

  • səbəbdən də, aşkarlanma əksər hallarda (98% hallarda)

  • xəstəliyin xroniki vaxtında olur. Lakin xroniki Hepatit C

  • xəstəliyinin əlamətləri mövcuddur və xəstə bunlardan

  • şikayətlənərək həkimə müraciət edir.



Xroniki Hepatit C xəstəliyinin əlamətləri

  • Xroniki Hepatit C xəstəliyinin əlamətləri

  • aşağıdakılardır:

  • 1) halsızlıq və əzəzlələrdə zəiflik hissi

  • 2) baş ağrısı

  • 3) qarın ağrısı

  • 4) ürək bulanması

  • 5) tünd qəhvəyi rəngdə (kola) sidik ifrazı

  • 6) arıqlama

  • 7) yağlı yeməklərdən iyrənmə və onları gördükdə

  • belə ürəyin bulanması

  • 8) nadir hallarda sarılıq

  • 9) oynaq ağrıları



Hepatit C xəstəliyinin xronikiləşməsini artıran

  • Hepatit C xəstəliyinin xronikiləşməsini artıran

  • amillər aşağıdakılardır:

  • 1) alkoqol içkilərindən mütəmadi istifadə

  • 2) siqaret və tütün məmulatlarından fasiləsiz

  • istifadə

  • 3) HİV-ə yoluxma

  • 20-30 il ərzində formalaşan sirozlu xəstələrin bu

  • vəziyyətinə səbəb əksər hallarda HCV-dir.



*Şəxsi araşdırma:

  • *Şəxsi araşdırma:

  • Apardığım sosial sorğu nəticəsində (100 təsadüfi nəfər)

  • müəyyən etdim ki, Azərbaycanda əhalinin 45%-i Hepatit

  • C virusu haqqında heç bir məlumata malik deyil. 53%

  • sorğu iştirakçıları isə çox cüzi məlumat sahibidirlər. Cəmi

  • 2% iştirakçı isə məlumat baxımından qənaətbəxşdir:



V. Hepatit C xəstəliyinin müalicəsi və

  • V. Hepatit C xəstəliyinin müalicəsi və

  • Profilaktikası

  • Həkim xəstəni müayinədən keçirdikdən və

  • Hepatit C xəstəliyini və onun akut və ya

  • xroniki olmasını müəyyən edəndən sonra

  • müalicəyə başlamalıdır.

  • 1) Əgər xəstə akut Hepatit C xəstəsidirsə, bu

  • zaman tətbiq edilən müalicənin, virusu 98%

  • halda tamamilə aradan qaldırdığı müəyyən

  • edilmişdir.



2) Əgər xəstə xroniki Hepatit C xəstəsidirsə,

  • 2) Əgər xəstə xroniki Hepatit C xəstəsidirsə,

  • o zaman xəstənin 50% hallarda orqanizmindən

  • HCV tamamilə təmizlənir. Yerdə qalan hallarda

  • isə bir ildən-bir müalicə təkrarlanmalıdır.

  • Müalicə 2 əsas dərmanla aparılır:

  • Interferon və ribavirin (interferon+ribavirin)

  • Bəzən peqinterferon da istifadə edilir. Bu,

  • peqasus adlı inyeksiya məhlulu şəklində

  • satılır.



HCV-nin 6 genotipi məlumdur:

  • HCV-nin 6 genotipi məlumdur:





Diqqətinizə görə təşəkkür edirəm.

  • Diqqətinizə görə təşəkkür edirəm.



Yüklə 1,05 Mb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə