Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi Lənkəran Dövlət Universiteti

3 
 
əlamətləri. Səsin fizioloji mənbələri: danışıq üzvləri. 
 PLAN : 1. Səs. Onun akustik əlamətləri 2. Səsin fizioloji 
mənbələri: danışıq üzvləri. 
Mənbə: [1,2,3,4,5,6] 
4 
 Fonem. Onun əsas əlamətləri. Səsin təsnifi meyarları.  
PLAN:    1.  Ünsiyyətdə  səsin  rolu.  Fonem.  2.  Fonemin 
varlığı  necə  müəyyən edilir?  3. Danışıq səslərinin təsnifi 
meyarları.   
Mənbə: [1,2,3,4,5,6]               
2 
2 
 
5 
Azərbaycan dilinin saitlər sistemi. (vokalizm) 
PLAN:      1.  Saitlər  necə  yaranır?        2.  Saitlərin  təsnifi 
meyarları       
        Mənbə: [1,2,3,4,5,6] 
2 
2 
 
6 
Azərbaycan dilinin samitlər sistemi. (konsonantizm) 
PLAN:    1.  Samitlər  necə  yaranır?      2.  Samitlərin  təsnifi 
meyarları       
        Mənbə: [1,2,3,4,5,6] 
2 
2 
 
7 
Nitqin  fonetik  parçaları.  Heca.  Nitq  axınının  hecalanma 
meyarları PLAN:  1. Dil bütöv bir sistemdir - fikrini necə 
başa  düşürsünüz?          2.  Nitq  axını  prosesində  dil 
vahidlərinin  bir-birinə  bağlılığı  necə  həyata  keçirilir?      3. 
Heca, onun növ və tipləri  
Mənbə: [1,2,3,4,5,6] 
2 
2 
 
8 
 Fonetik  hadisələr  Ahəng qanunu və onun növləri.  
PLAN:  1.  Hadisə  və  qanun.    2.  Dildə  fonetik  hadisələrin 
başvermə səbəbləri.  3. Azərbaycan dilində özünü göstərən 
fonetik hadisələr  
Mənbə: [1,2,3,4,5,6] 
2 
2 
 
9 
 Nitq  parçalarının  mənalı  səslənmə  əlamətləri.  Vurğu. 
İntonasiya (Avazlanma). Durğu (fasilə)  
PLAN:  1.  Nitq  parçasının  fonetik  boyası  2.  Vurğu    və 
onun  əhəmiyyəti    3.  İntonasiya,  onun  nitqdə  rolu    4. 
Durğu. Onun növləri  
Mənbə: [1,2,3,4,5,6] 
2 
2 
 
10 
Orfoepiya.  Ədəbi  tələffüzün  mənbələri.  Tələffüz  şəraiti. 
Lüğəvi şəraitdə tələffüz. Saitlərin tələffüzü.  
PLAN:  1.Orfoepiya  dilçiliyin  müstəqil  şöbəsi  kimi.  2. 
Ədəbi tələffüz, onun mənbələri 3. Tələffüz üslubları  
Mənbə: [1,2,3,4,5,6] 
2 
2 
 
11 
 Samitlərin  tələffüzü.  Qrafik  və  qrammatik  şəraitdə 
tələffüz. 
 PLAN:     1. Dilimizin lüğət tərkibi necə zənginləşir?    2. 
Qrafik şəraitdə tələffüzün əsasları. Qısaltmaların dildə rolu 
və  onların  tələffüz  qaydaları      3.  Qrammatik  şəraitdə 
tələffüzün əsasları 
Mənbə: [1,2,3,4,5,6] 
2 
2 
 
12 
 Yazı. Onun ictimai əhəmiyyəti və növləri. Əlifba. Müasir 
Azərbaycan əlifbası. Qrafika.  
PLAN:1.Yazı.  Onun  ictimai  mahiyyəti  və  əhəmiyyəti. 
2.Yazının  inkişaf  tarixi  3.    Əlifba.  Müasir  Azərbaycan 
2 
2 
 

---

4 
 
əlifbası. 4. Qrafika 
Mənbə: [1,2,3,4,5,6] 
13 
 Orfoqrafiya.  Onun  əsas  prinsipləri  Azərbaycan  dili 
orfoqrafiyasının tarixinə dair  
PLAN:1.Orfoqrafya. Onun əsas prinsipləri. 2. Azərbaycan 
dili  orfoqrafiyasının  əsas  prinsipləri.  3.  Azərbaycan  dili 
orfoqrafiyasının tarixinə dair  
Mənbə: [1,2,3,4,5,6] 
2 
2 
 
14 
Orfoqrafik qaydalar. Bitişik, ayrı və defislə yazılan sözlər 
Böyük  və  kiçik  hərflərin  yazılma  qaydaları.  Şəkilşilətin 
yazılışı. 
 PLAN:1.  Bitişik  və  ayrı  yazılan  mürəkkəb  sözlər.    2. 
Defislə  yazılan  sözlər  3.  Danışıq  səslərinin  sözlərdə 
hərflərlə ifadəsi qaydaları 4. Mürəkkəb sözlərin yazılışı 5. 
Baş  hərfi böyük yazılan sözlər 6. Şəkilcilərin yazılışı  
Mənbə: [1,2,3,4,5,6] 
2 
2 
 
15 
Sözün sətirdən – sətrə keçirilməsi qaydaları.  
PLAN:  1.  Sözün  sətirdən  –  sətrə  keçirilməsinin 
əhəmiyyəti 2. Sətirdən – sətrə keçirilmə qaydaları   
Mənbə: [1,2,3,4,5,6] 
2 
2 
 
N 
Tələbələrin Sərbəst işi üçün verilən tapşırıqlar 
Referat tipli işlər - 0-10 bal  
1 
Ədəbi dil.Ədəbi dil normalarının müəyyənləşdirilməsi meyarları 
2 
Fonetika. Onun  mövzusu, forma və növləri 
3 
Fonetikanın  növləri 
4 
Səs. Onun əmələ gəlməsi və akustik  əlamətləri 
5 
Səsin fizioloji mənbələri və əlamətləri 
6 
Danışıq üzvləri 
7 
Qulaq. Onun hissələri 
8 
Fonem.Onun əsas əlamətləri 
9 
Fonemin müəyyənləşdirilməsi üsulları 
10 
Sait səslər. Onun təsnifi 
11 
Samit  səslər. Onun təsnifi 
12. 
Nitqin fonetik parçaları 
13. 
Heca. Onun növ və tipləri 
14. 
Dilin ictimai vəzifəsi. Dil və təfəkkür 
15. 
Publisistik və məişət üslubları 
16. 
Epistolyar və rəsmi-işgüzar üslub 
17. 
Fonetik hadisə və qanunlar 
18. 
Ahəng qanunu 
19. 
Vurğu. Onun növləri 
20. 
Vurğu qəbul etməyən şəkilçilər 
21. 
İntonasiya 
22. 
Durğu 
23. 
Ədəbi tələffüzün üslubları 
24. 
Tələffüz şəraiti 
25. 
Ədəbi tələffüzün pozulma mənbələri 

---

5 
 
26. 
Yazı.Onun ictimai mahiyyəti. Yazı növləri 
27. 
Orfoqrafiya.Onun prinsipləri 
28. 
Orfoqrafiya qaydaları 
29. 
Sözün sətirdən-sətrə keçirilməsi qaydaları 
30. 
Müasir Azərbaycan dilinin qrafikası 
Çalışmalar və ya praktik işlər- 0-10 bal 
1. 
Bədii  ədəbiyyatdan  1  səhifə  həcmində  mətndə  işlənmiş  sözləri  hecaya  bölmək, 
növlərini müəyyənləşdirmək  və onların statistik hesabını vermək  
2. 
Bədii  ədəbiyyatdan  1  səhifə  həcmində  mətndə  işlənmiş  sözlərdəki  qalın  saitləri  
müəyyənləşdirmək  və onların statistik hesabını vermək  
3. 
Bədii  ədəbiyyatdan  1  səhifə  həcmində  mətndə  işlənmiş  sözlərdəki  incə  saitləri  
müəyyənləşdirmək  və onların statistik hesabını vermək  
4. 
Bədii ədəbiyyatdan 1 səhifə həcmində mətndə işlənmiş sözlərdəki dodaqlanan saitləri  
müəyyənləşdirmək  və onların statistik hesabını vermək  
5. 
Bədii  ədəbiyyatdan  1  səhifə  həcmində  mətndə  işlənmiş  sözlərdəki  dodaqlanmayan 
saitləri  müəyyənləşdirmək  və onların statistik hesabını vermək  
6. 
Bədii  ədəbiyyatdan  1  səhifə  həcmində  mətndə  işlənmiş  sözlərdəki  açıq  saitləri  
müəyyənləşdirmək  və onların statistik hesabını vermək  
7. 
Bədii  ədəbiyyatdan  1  səhifə  həcmində  mətndə  işlənmiş  sözlərdəki  qapalı  saitləri  
müəyyənləşdirmək  və onların statistik hesabını vermək  
8. 
Bədii  ədəbiyyatdan  1  səhifə  həcmində  mətndə  işlənmiş  sözlərdəki  cingiltili  samitləri  
müəyyənləşdirmək  və onların statistik hesabını vermək  
9. 
Bədii  ədəbiyyatdan  1  səhifə  həcmində  mətndə  işlənmiş  sözlərdəki  kar  samitləri  
müəyyənləşdirmək  və onların statistik hesabını vermək  
10. 
Bədii  ədəbiyyatdan  1  səhifə  həcmində  mətndə  işlənmiş  sözlərdəki  sonor  samitləri  
müəyyənləşdirmək və onların statistik hesabını vermək  
11 
Bədii  ədəbiyyatdan  1  səhifə  həcmində  mətndə  işlənmiş  ibarə  və  qitələri 
müəyyənləşdirmək və onların statistik hesabını vermək  
12. 
Bədii  ədəbiyyatdan  1  səhifə  həcmində  mətndə  işlənmiş  sözlərdəki  heca  tiplərini 
müəyyənləşdirmək və onların statistik hesabını vermək  
13. 
Bədii ədəbiyyatdan 1 səhifə  həcmində  mətndə  işlənmiş kəmiyyətə görə sait növlərini 
müəyyənləşdirmək və onların statistik hesabını vermək  
14. 
Bədii ədəbiyyatdan 1 səhifə həcmində mətndə işlənmiş  gərginliyə görə  sait  növlərini 
müəyyənləşdirmək və onların statistik hesabını vermək  
15. 
Bədii  ədəbiyyatdan  1  səhifə  həcmində  mətndə  işlənmiş  küyün  yaranma  yerinə  görə 
samit  növlərini müəyyənləşdirmək və onların statistik hesabını vermək  
16. 
Bədii ədəbiyyatdan 1 səhifə  həcmində  mətndə  işlənmiş küyün  yaranma üsuluna görə 
samit növlərini müəyyənləşdirmək  və onların statistik hesabını vermək  
17. 
Bədii ədəbiyyatdan 1 səhifə  həcmində  mətndə  işlənmiş kipləşən  - partlayan  samitləri 
müəyyənləşdirmək və onların statistik hesabını vermək  
18. 
Bədii  ədəbiyyatdan  1  səhifə  həcmində  mətndə  işlənmiş    novlu-  sürtünən  samitləri 
müəyyənləşdirmək  və onların statistik hesabını vermək  
19. 
Bədii  ədəbiyyatdan  1  səhifə  həcmində  mətndə  işlənmiş  dodaq  samitlərini  
müəyyənləşdirmək  və onların statistik hesabını vermək 
20. 
Bədii  ədəbiyyatdan  1  səhifə  həcmində  mətndə  işlənmiş  fonetik  hadisələri 
müəyyənləşdirmək  və onların statistik hesabını vermək  
21. 
Bədii  ədəbiyyatdan  1  səhifə  həcmində  mətndə  işlənmiş  açıq  hecaları 
müəyyənləşdirmək  və onların statistik hesabını vermək  
22. 
Bədii  ədəbiyyatdan  1  səhifə  həcmində  mətndə  işlənmiş    qapalı  hecaları 

---