AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI ADINDAN
Q Ə T N A M Ə
SUMQAYIT APELLYASİYAMƏHKƏMƏSİNİN
MÜLKİ KOLLEGİYASI
06 iyun 2017-ci il
İş № 2(105)-1832/2017
Sumqayıt şəhəri
Sumqayıt Apellyasiya Məhkəməsinin mülki kollegiyasının hakimi Qafari Səyyad Ağaəli
oğlunun sədrliyi və məruzəsi ilə, hakimlər Rəhimov Elman Gülbaba oğlu və Məmmədova
Lətifə Məhyəddin qızından ibarət tərkibdə, Hacıyev Elvin Ramiz oğlunun katibliyi, iddiaçının
nümayəndəsi Yusubov Xətai Niyabi oğlunun və cavabdeh Həsənov Elçin Elxan oğlunun iştirakı
ilə,
İddiaçı Səttarova Aygün Aydın qızının cavabdeh Həsənov Elçin Elxan oğluna qarşı
aliment məbləğinin dəyişdirilməsi tələbinə dair mülki iş üzrə Sumqayıt şəhər məhkəməsinin 27
fevral 2017-ci il tarixli, 2(060)2398/17 saylı qətnaməsindən cavabdeh Həsənov Elçin Elxan
oğlu tərəfindən verilmiş apellyasiya şikayəti üzrə işə Sumqayıt Apellyasiya Məhkəməsinin
inzibati binasında açıq məhkəmə iclasında apellyasiya qaydasında baxaraq,
MÜƏYYƏN ETDİ
Sumqayıt şəhər məhkəməsinin 27 fevral 2017-ci il tarixli qətnaməsi ilə (hakim
C.Məmmədov) iddianın təmin edilməsi, Sumqayıt Apellyasiya Məhkəməsinin 20 iyul 2016-cı il
tarixli 2(105)-1642/2016 qətnaməsi ilə müəyyən edilmiş alimentin miqdarının dəyişdirilərək,
02.09.2009-cu il təvəllüdlü Həsənli Solmaz Elçin qızının və 03.09.2011-ci il təvəllüdlü Həsənli
Tuncay Elçin oğlunun yetkinlik yaşına çatanadək saxlanması üçün cavabdeh Həsənov Elçin
Elxan oğlundan iddiaçı Səttarova Aygün Aydın qızının xeyrinə 30.01.2017-ci il tarixdən
başlayaraq ayda hər uşaq üçün 137 manat, ümumilikdə 274 manat sabit pul məbləğində
alimentin tutulması qət edilmişdir.
Cavabdeh Həsənov Elçin Elxan oğlu qətnamədən apellyasiya şikayəti vermişdir.
İŞİN HALLARI
İddiaçı Səttarova Aygün Aydın qızının cavabdeh Həsənov Elçin Elxan oğluna qarşı iddia
ərizəsi ilə məhkəməyə müraciət edərək, Sumqayıt Apellyasiya Məhkəməsinin 20 iyul 2016-cı il
tarixli qətnaməsi ilə hər uşağın saxlanması üçün müəyyən edilmiş 100 manat məbləğində olan
alimentin artırılaraq, aliment məbləğinin hər uşaq üçün 137 manat, ümumilikdə 274 manat
olması barədə qətnamə qəbul edilməsini xahiş etmişdir.
İddia tələbi onunla əsaslandırılmışdır ki, Sumqayıt şəhər məhkəməsinin 20.04.2016-cı il
tarixli qətnaməsi ilə cavabdehlə aralarında bağlanmış nikah qeydi ləğv olunmuş, cavabdehdən
02.09.2009-cu il təvəllüdlü Həsənli Solmaz Elçin oğlunun və 03.09.2011-ci il təvəllüdlü
Həsənli Tuncay Elçin oğlunun yetkinlik yaşına çatana qədər saxlanılmaları üçün hər ay
qazancının 1/3 hissəsi miqdarında və hər uşaq üçün 76 manat olmaqla 152 manat sabit pul
məbləğində alimentin tutulması qət olunmuşdur. Cavabdeh qətnamədən narazı qaldığı üçün
apellyasiya şikayəti vermiş, Sumqayıt Apellyasiya Məhkəməsinin 2(105)-1642/2016 saylı
qətnaməsi ilə Sumqayıt şəhər məhkəməsinin qətnaməsi dəyişdirilərək hər uşaq üçün 100 manat
məbləğində aliment müəyyən edilmişdir. Hal-hazırda maddi vəziyytəti çətinləşmiş və bu
səbəbdən övladlarını saxlamağa çətinlik çəkir. İndiki dövrdə iki uşağın saxlanılması üçün 200
manat məbləğ çox azdır.
İş üzrə yuxarıda göstərilən məhkəmə aktı qəbul edilmişdir.
2
APELLYASİYAŞİKAYƏTİNİN DƏLİLLƏRİ
Cavabdeh Həsənov Elçin Elxan oğlu Sumqayıt şəhər məhkəməsinin 27 fevral 2017-ci il
tarixli qətnaməsindən apellyasiya şikayəti verərək, qətnamənin ləğv olunması və iddianın rədd
edilməsi barədə qətnamə qəbul edilməsini məhkəmə kollegiyasından xahiş etmişdir.
Apellyasiya şikayəti onunla əsaslandırılmışdır ki, məhkəmə iddiaçının heç bir hüquqi və
faktiki əsası olmayan mülahizələrini öz dəlillərinin əsası kimi qəbul etməklə formal
əsaslandırma ilə qətnamə qəbul etdiyindən, qəbul edilmiş qətnamə işin faktiki hallarına uyğun
deyildir. Qətnamənin qəbulu zamanı maddi və prosessual hüquq normalarının ciddi
pozuntusuna yol verilmişdir. Məhkəmə qətnamələrinin mürəkkəbi qurumamış və qətnamənin
icrası tam təmin edilməmiş, iddiaçı tərəfindən alimentin məbləğinin dəyişdirilməsi tələbi ilə
çıxış etməsi başa düşülən deyil və bu tələb qanunvericiliyin tələblərinə də uyğun gəlmir. Onun
maddi durumu məhkəmə qətnamələri ilə müəyyən edilmiş və ötən müddət ərzində heç bir
yaxşılaşma baş verməmiş, əksinə pisləşmişdir. Hal-hazırda isə mövcud vəziyyət göz
qabağındadır, hamı kimi onun və ailəsinin də maddi vəziyyətinin yaxşılaşmasına təsir edən
mühüm bir amil baş verməmişdir. Maddi vəziyyətinin yaxşılaşması hazırkı mülki işin
materialları ilə də təsdiqlənmir və iddia ərizəsinə belə halın mövcudluğu barədə heç bir sənəd
də əlavə olunmamışdır.
İŞDƏ İŞTİRAK EDƏN ŞƏXSLƏRİN İZAHATI
Məhkəmə kollegiyasının iclasında dindirilən cavabdeh Həsənov Elçin Elxan oğlu
apellyasiya şikayətini müdafiə edərək, şikayətin təmin edilməsini məhkəmə kollegiyasından
xahiş etdi.
Məhkəmə kollegiyasının iclasında dindirilən iddiaçının nümayəndəsi Yusubov Xətai
Niyabi oğlu apellyasiya şikayətini qəbul etməyərək, apellyasiya şikayətinin təmin edilməməsini
məhkəmə kollegiyasından xahiş etdi.
İş materiallarını araşdırıb, məruzəçini, işdə iştirak edən şəxslərin izahatlarını dinləyib,
eləcə də apellyasiya şikayətinin dəlillərini müzakirə edərək, məhkəmə kollegiyası hesab edir ki,
apellyasiya şikayəti təmin edilməli, qətnamə ləğv edilməli və iddia tələbinin rədd edilməsinə
dair iş üzrə yeni qətnamə qəbul edilməlidir.
HÜQUQİ MƏSƏLƏLƏR
Azərbaycan Respublikası Mülki Prosessual Məcəlləsinin 372.1. maddəsinə əsasən
apellyasiya instansiyası məhkəməsi tam hüquqlu məhkəmə kimi işə işdə olan və əlavə təqdim
olunmuş sübutlar əsasında mahiyyəti üzrə baxır.
Azərbaycan Respublikası MPM-nin 372.7. maddəsinə əsasən apellyasiya instansiyası
məhkəməsi şikayətin dəlillərindən asılı olmayaraq, məhkəmənin maddi və prosessual hüquq
normalarına riayət etməsini yoxlayır.
Birinci instansiya məhkəməsi iddia tələbinin təmin edilməsini Sumqayıt Apellyasiya
Məhkəməsinin 20 iyul 2016-cı il tarixli 2(105)-1642/2016 saylı qətnaməsinə əsasən müəyyən
olunmuş aliment miqdarı hazırda uşaqların saxlanması üçün kifayət etməməsi, uşağın böyüməsi
ilə əlaqədar onun maddi tələbatları getdikcə artması, iddiaçının övladlarını saxlamaqda maddi
baxımdan çətinlik çəkməsi, iddiaçının marağının əhəmiyyətli dərəcədə pozulması ilə
əsaslandırmışdır.
Məhkəmə kollegiyası birinci instansiya məhkəməsinin gəldiyi bu nəticəni qanuni və əsaslı
hesab etmir.
İşdə olan Sumqayıt Apellyasiya Məhkəməsinin 20 iyul 2016-cı il tarixli 2(105)-1642/2016
saylı qətnaməsindən görünür ki, 02.09.2009-cu il təvəllüdlü Həsənli Solmaz Elçin qızının və
03.09.2011-ci il təvəllüdlü Həsənli Tuncay Elçin oğlunun yetkinlik yaşına çatana kimi
3
saxlanması üçün hər birinə 100 manat, ümumilikdə 200 manat olmaqla Həsənov Elçin Elxan
oğlundan aliment məbləğinin tutulması qət edilmişdir.
Uşaqların qayğısına qalmaq və onları tərbiyə etmək valideynlərin borcudur. Bu borcun
yerinə yetirilməsinə dövlət nəzarət edir (Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 17-ci
maddəsinin II hissəsi).
“Uşaq hüquqları haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun 17-ci maddəsinə əsasən
uşağın aildə valideynləri ilə birgə yaşamaq, onlardan qayğı görmək hüququ vardır.
Azərbaycan Respublikası Ailə Məcəlləsinin 75.1. və 75.4. maddələrinə əsasən valideynlər
uşaqlarını saxlamağa borcludurlar. Valideynlər uşaqlarını saxlamadıqda uşaqların saxlanması
üçün vəsait (aliment) valideynlərdən məhkəmə qaydasında tutulur.
Həmin Məcəllənin 78.2. maddəsinə əsasən sabit pul məbləğinin miqdarı məhkəmə
tərəfindən tərəflərin maddi və ailə vəziyyəti, diqqətəlayiq olan digər hallar nəzərə alınmaqla
uşağın əvvəlki təminatının səviyyəsinin mümkün qədər maksimal saxlanması əsas tutularaq
müəyyən edilir.
Ailə Məcəlləsinin 112.1. maddəsinə əsasən aliment ödənilməsi barədə saziş olmadıqda
məhkəmə tərəfindən alimentin miqdarı müəyyən olunduqdan sonra tərəflərdən birinin ailə və ya
maddi vəziyyətində dəyişiklik olmuşsa, məhkəmə tərəflərdən istənilən birinin tələbi ilə
alimentin müəyyən olunmuş miqdarını dəyişə bilər və ya aliment ödəməli olan şəxsi tərəflərin
diqqətəlayiq başqa maraqlarını da nəzərə almaqla aliment ödəməkdən azad edə bilər.
Məhkəmə kollegiyası qeyd edir ki, aliment uşağın saxlanılması üçün bir valideynin digər
valideynə uşağın tələbatının ödənilməsi üçün müəyyən edilən müavinətdir. Alimentin miqdarı
müəyyən edilərkən ilk növbədə uşağın marağı təmin edilməldir. Əgər alimentin miqdarı
müəyyən edildikdən sonra həmin məbləğin dəyişdirilməsi zərurəti yaranarsa, bu zaman ilk
növbədə tərəflərdən birinin ailə və ya maddi vəziyyətində hansı dəyişikliyin olduğunu müəyyən
etməlidir. Bu da alimentin miqdarının dəyişdirilməsini tələb edən şəxsin tərəflərdən birinin ailə
və ya maddi vəziyyətində hansı dəyişikliyin olmasını sübut etmə öhdəliyini yaradır. Hazırkı
işdən göründüyü kimi tərəflərin birg nikahlarından olan övladlarının saxlanılması üçün
müəyyən edilən alimentin məbləği Sumqayıt Apellyasiya Məhkəməsinin 20 iyul 2016-cı il
tarixli qətnaməsi ilə müəyyən edilmişdir. Həmin qətnamənin çıxarıldığı vaxtdan hazırkı
müddətə ailə və ya maddi vəziyyətində dəyişikliyin olmasına, o cümlədən cavabdehin maddi
vəziyyətinin daha da yaxşılaşmasına dair hər hansı bir sübut təqdim etməmişdir.
Məhkəmə qətnaməsi hüquqla bağlı mübahisəyə baxıldıqdan sonra məhkəmə iclasında
müəyyən olunmuş işin faktiki halları və hüquq normaları əsasında çıxarılır. İddiaçının
hüququnun pozulması təsdiqlənərsə, məhkəmə öz qətnaməsilə bu hüququ müdafiə etməlidir.
Əgər iddiaçının hüququnun pozulması təsdiqlənməzsə, məhkəmə onun iddiasını rədd etməli və
bununla da, cavabdehin iddiaçının əsassız hərəkətləri və ya fikirləri ilə pozula biləcək
hüquqlarını müdafiə etməlidir. Hər bir halda məhkəmənin qətnaməsi, ilk növbədə, məhz
mübahisə tərəflərinin fərdi hüquqlarını və qanuni mənafelərini müdafiə edən akt kimi çıxış
etməlidir (N.Məmmədovanın şikayəti üzrə Konstitusiya Məhkəməsi Plenumunun 31 yanvar
2006-cı il tarixli qərarı).
Belə olan halda məhkəmə kollegiyası birinci instansiya məhkəməsinin alimentin
miqdarının dəyişdirilməsinə dair iddia tələbinin təmin edilməsi barədə gəldiyi nəticəni qanuni
və əsaslı hesab etmir.
Mülki Prosessual Məcəllənin 217.1. maddəsinə əsasən məhkəmənin qətnaməsi qanuni və
əsaslı olmalıdır.
Qətnamənin qanuniliyi dedikdə, onun mübahisəli hüquq münasibətinin yarandığı zaman
qüvvədə olan maddi hüquq normalarına və işin baxılması zamanı qüvvədə olan prosessual
hüquq normalarına uyğun çıxarılması başa düşülür.
Qətnamənin əsaslılığı dedikdə isə qətnamənin iş üzrə müəyyən edilmiş həqiqi hallara və
4
tərəflərin qarşılıqlı münasibətlərinə uyğun olması başa düşülür. Qətnamə o vaxt əsaslı hesab
edilir ki, onda baxılan iş üçün əhəmiyyətli olan, qanunun tələblərinə uyğun olaraq işə aid edilən
və mötəbər sübutlarla təsdiq olunan faktlar əks etdirilmiş olsun, məhkəmənin iş üzrə müəyyən
edilən faktlardan irəli gələn nəticəsi onda şərh olunsun, habelə qətnamədə göstərilən hallar işin
materiallarına uyğun olsun.
Beləliklə məhkəmə kollegiyası hesab edir ki, apellyasiya şikayəti təmin edilməli,
Sumqayıt şəhər məhkəməsinin 27 fevral 2017-ci il tarixli qətnaməsi ləğv edilməli və iddia
tələbinin rədd edilməsinə dair iş üzrə yeni qətnamə qəbul edilməlidir.
Azərbaycan Respublikası MPM-nin 384.0.2. maddəsinə əsasən apellyasiya instansiyası
məhkəməsi qətnaməni tamamilə və ya qismən ləğv edə bilər və birinci instansiya
məhkəməsində müəyyən edilmiş hallar və ya əlavə təqdim olunmuş sübutlar əsasında yeni
qətnamə qəbul edə bilər.
Şərh edilənlərə əsasən və Azərbaycan Respublikası MPM-nin 382, 384.0.2, 385.1.1.,
385.1.2., 385.1.3., 385.1.4, 392 və 405-ci maddələrinin tələblərini rəhbər tutaraq məhkəmə
kollegiyası
Q Ə T E T D İ
Apellyasiya şikayəti təmin edilsin.
Sumqayıt şəhər məhkəməsinin 27 fevral 2017-ci il tarixli qətnaməsi ləğv edilsin və iş üzrə
yeni qətnamə qəbul edilsin.
İddiaçı Səttarova Aygün Aydın qızının cavabdeh Həsənov Elçin Elxan oğluna qarşı
Sumqayıt Apellyasiya Məhkəməsinin 20 iyul 2016-cı il tarixli qətnaməsi ilə hər uşağın
saxlanması üçün müəyyən edilmiş 100 manat məbləğində olan alimentin artırılaraq, aliment
məbləğinin hər uşaq üçün 137 manat, ümumilikdə 274 manat olması barədə iddia tələbi rədd
edilsin.
Qətnamədən rəsmi qaydada verildiyi gündən 2 (iki) ay müddətində Sumqayıt Apellyasiya
Məhkəməsi vasitəsi ilə Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsinə kassasiya şikayəti verilə
bilər.
Qətnamədən kassasiya şikayəti verilmədikdə qəbul edildiyi gündən 2 (iki) ay keçdikdən
sonra qanuni qüvvəyə minir.
Sədrlik edən: imza
Hakimlər: imzalar
Əsli ilə düzdür
Hakim
Səyyad Qafari
Dostları ilə paylaş: |