EKOLOJİ SİYASӘT
6.
ARDNŞ‐nin EKOLOGİYA SAHƏSİNDƏ DÖVLƏT, ÖZƏL VƏ BEYNƏLXALQ
TƏŞKİLATLARLA QARŞILIQLI FƏALİYYƏTİ
Azərbaycanda ətraf mühitin qorunmasına cavabdeh Azərbaycan Hökumətidir. Ətraf
Mühitin qorunmasına nəzarəti həyata keçirən mərkəzi dövlət orqanı kimi
Ekologiya və
Təbii Sərvətlər Nazirliyi (ETSN)
təyin edilib. Ətraf mühitin mühafizəsi üzrə qaydaların
tətbiqinə, normalara və standartlara riayət olunmasına nəzarət ETSN‐ə həvalə
edilmişdir.
Torpaqlardan istifadənin tənzimlənməsini
Dövlət Torpaq və Xəritəçəkmə Komitəsi
nəzarət edir, daşınmaz əmlakın, o cümlədən torpaq mülkiyyətçilərinin qeyydiyatını
Daşınmaz Əmlakın Dövlət Reyestri Xidməti yerinə yetirir.
Neft və qaz məhsullarının satışına lisenziyaların verilməsini Sənaye və Energetika
Nazirliyi yerinə yetirir.
Fövqəladə Hallar Nazirliyi (FHN)
gözlənilməz təbii və sənaye qəzaları baş verən
zaman onların odarə olunmasına cavabdeh təşkilatdır. FHN həmçinin tikintidə, dağ‐
mədən işlərində, sənayedə təhlükəsizlik qaydalarının tətbiqinə nəzarəti yerinə yetirən
dövlət orqanıdır.
Səhiyyə Nazirliyi
ölkə ərazisində sanitar ‐ epidemioloji vəziyyəti nəzarətdə saxlayan
dövlət orqanıdır. Nazirlik həmçinin istehsal sahələrində sağlamlığın qorunması
qaydalarını tənzimləyir.
Standartlaşdırma, Metrologiya və Patent üzrə Dövlət Agentliyi
ölkə ərazisində ölçü
avadanlıqlarının uyğunluğunu, keyfiyyətin və kəmiyyətin standartartarını təyin edir və
bu sahələrdə dövlət siyasətini həyata keçirir.
ARDNŞ Azərbaycan Respublikasının yanacaq‐energetika kompleksinin əsas və ən
iri vahidlərindən biridir. Onun istehsalat fəaliyyəti ilə bağlı cari, perspektiv, həmçinin
100 ildən artıq müddətdə yığılıb qalmış ekoloji məsələlərin həllindən, Azərbaycan
Respublikasının milli və beynəlxalq ekoloji proqramlarından, öhdəliklərindən irəli
gələn vəzifələrin yerinə yetirilməsi qanunvericilik və Hökumət qərarlarına uyğun
olaraq cavabdeh mərkəzi dövlət icra orqanları ilə əlaqəli şəkildə yerinə yetiriləcəkdir.
Qeyd olunduğu kimi
Xəzər Dənizi Gəmiçiliyi İdarəsi (XDGİ)
Azərbaycanı Beynəlxalq
Dəniz Təşkilatında, MARPOL 73/78, OPRC, 90, CLC 92 Konvensiyaları orqanlarında
təmsil edir. Eyni zamanda dənizdə neftin nəqli, ARDNŞ gəmiləri ilə məsələlər birbaşa
XDGİ ilə bağlıdır və ARDNŞ‐nin Xəzər dənizindəki fəaliyyətində əlaqəli əməkdaşlığı
həyata keçirilir.
24
EKOLOJİ SİYASӘT
Özəl Neft Şirkətləri,
dedikdə Azərbaycanda, onun Xəzər dənizində fəaliyyət göstərən
xarici və yerli neft şirkətləri, beynəlxalq konsorsiumlar nəzərdə tutulur. Bu
konsorsiumların, birgə kompaniyaların işində ARDNŞ hərtərəfli təmsil olunub və ətraf
mühit sahəsində fəaliyyət çoxtərəfli sazişlərdə öz əksini tapmışdır.
Xəzər Ekoloji Proqramının
tədqiqat, regional ekoloji layihələr çərçivəsində, eyni
zamanda Xəzər dənizinin Su Mühitinin Qorunması üzrə Çərçivə Konvensiyası ilə
bağlı məsələlərdə ARDNŞ‐nin iştirakı vacibdir. Xəzər dənizindəki fəaliyyət zonalarında
yeni layihələrin mənimsənilməsində, sahilboyunda ekoloji tədbirlərin həyata
keçirilməsində ARDNŞ hərtərəfli əməkdaşlığı yerinə yetirəcəkdir.
Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının
elmi‐tədqiqat İnstitutları ilə tullantıların
zərərsizləşdirilməsi
və
utilizasiya
olunması
sahəsində,
ekoloji
risklərin
modelləşdirilməsi, radioekoloji şəraitin qiymətləndirilməsi üzrə birgə elmi‐
tədqiqatların aparılması, qiymətləndirmə metodlarının hazırlanması, ətraf mühitin
vəziyyətinin xəritələşdirilməsi işləri yerinə yetiriləcəkdir.
İPİECA
‐dünyanın iri neft şirkətlərinin ətraf mühit üzrə təşkilatıdır. Bu təşkilat elmi‐
texniki funksiyanı yerinə yetirir, qlobal və regional ekoloji problemlərlə, neft
sənayesinin istehsalat ekologiyası ilə bağlı strategiyaları, neft şirkətlərində tətbiq olunan
elmi, metodiki sənədləri hazırlayır. İPİECA ətraf mühit sahəsində beynəlxalq təşkilatlar
tərəfindən qəbul edilən bir təşkilatdır və yaxın gələcəkdə ARDNŞ onunla əməkdaşlıq
etmək niyyətindədir.
Avropa Yenidənqurma və İnkişaf Bankı(AYİB), Asiya İnkişaf Bank (AİB)ı, Beynəlxalq
Maliyyə Korporasiyası (BMK), Dünya bankı (DB), Qlobal Ekoloji Fond (QEF)
və digər
maliyyə, ətraf mühit təşkilatları ilə böhran səviyyəsində olan ekoloji problemlərin həlli
üçün
uzunmüddətli investisiya və qrant layihələrinin yerinə yetirilməsi planlaşdırılır. Artıq
belə əməkdaşlıq həyata keçirilməkdədir.
Yerli və regional QHT‐larla
ictimai məsləhətləşmələr, məlumatların yayılması, ictimai
köməklik və s. sahədə əməkdaşlıqların yerinə yetirilməsi nəzərdə tutulub.
Yuxarıda sadalanan qarşılıqlı fəaliyyətin strukturu Şəkil 1‐də, ARDNŞ‐nin təşkilatlarla
ekoloji məsələlər üzrə məsuliyyətinin, cavabdehliyinin və əməkdaşlığının qısa şərhi
Cədvəl 3‐də verilmişdir.
25