21
Belə təcrübədən regionlarda yerləşən MKS-in uşaq şöbələrində və
filliallarında da istifadə etmək olar. Kəndlərdə üç –dörd otaqdan
ibarət
kitabxananın bir otağını nağıl otağına çevirmək olar. Burada sırf uşaqlar
üçün ədəbiyyat toplanır, yerdə xalça, kilim salınır. Nənənin sandığı, yun
əyirən cəhrəsini, balaca döşəkçələri xalça üzərinə qoymaqla burada əsil
nağıl saatı abı-havası yaratmaq olar. Döşəkçələrin üzü xırda parçalardan
tikilmiş üzlüklə olsa daha maraqlı olar. Kənd kitabxanası nağıl saatında
kənddə işləmiş, indi isə təqaüddə olan kitabxanaçını və ya həvəslə
uşaqlara nağıl danışmaq istəyən nənəni dəvət edə bilərlər. Nağıl saatında
nənə corab toxumaqla, yun əyirməklə və ya xalça, kilim toxumaqla, qurama
tikməklə uşaqlara nağıl danışar. Nağıl otağında olan sandıqçanın içərisində
uşaqların düzəltdikləri, toxuduqları nağıl qəhrəmanları yığılar. Nənə hər
dəfə sandığı açanda bu işlərin kim tərəfindən hazırlanmasını digər
oxuculara məlumat verər. Bu da uşaqları yaradıcılıq işlərinə daha çox
həvəsləndirər. Həmçinin, onlar kitabxanadan istifadə qaydaları, elanlar ilə
tanış olurlar. Balaca oxuculara kitabxananı sevdirmək, onlarda mütaliəyə
maraq artırmaq məqsədilə girişdə kitab formasında taxta lövhənin
üzərində kitab və ya mütaliə haqqında deyilmiş müdrik sözlər yazılmalıdır:
“İnsan güc ilə yox, mütaliə etməklə ağıllanır” və s. Yazı rəngarəng gözəl və
iri şriftlərlə verilməlidir. Bu da kiçik yaşlı uşaqların gördüklərinin təsiri altına
düşməsi ilə ondarda ilk anlarda kitabxanaya maraq doğurur. Kitabxananın
dizaynının burada cox böyük rolu vardır. Buna görə biz də Mərkəzi
Kitabxana Sisteminin uşaq şöbələrinin tərtibatına fikir veriməli, rəngarəng
və uşaqların zövqünə uyğun, nağıl qəhrəmanlarının, cizgi filmlərinin
şəkillərindən, oyuncaqlardan istifadə etməliyik. Çünki belə kitabxanaya
daxil olan uşaqlar özlərini sanki sevdikləri nağıl qəhrəmanlarının
əhatəsində hiss edər, onların kitab oxumağa olan marağı daha da artar.
Uşaqları mütaliəyə cəlb etmək üçün təkcə kitabxananın girişində deyil, eyni
zamanda müvafiq otaqlarda da cəlbedici, mütaliə həvəsini artıra biləcək
22
dizaynın olması vacibdir. Belə ki, kitab rəfləri çox hündür olmamalı, daha
çox uşaqların istifadə etdikləri kiçik həcmli kitablar xüsusi düzəldilmiş
oyuncaq rəflərdə qoyulmaqla uşaqların kitablarla ünsiyyət qurmasına
kömək edir. Hər bir MKS-nin foyesində milli sərginin olması xüsusilə
vacibdir. Milli dəyərlərimizin saxlanması və inkişaf etdirilməsi, nəsillərdən-
nəsillərə ötürülməsi məqsədilə uşaqların özlərinin əl işlərinin sərgilənməsi
kitab və kitabxananın sevdirməkdə mühüm rol oynayır. Belə sərgilərdə ulu
öndərimizin sitatlarından (“Milli adət ənənələri qoruyub saxlamaq,
yaşatmaq və onları gələcək nəsillərə dönə-dönə tövsiyə etmək hər birimizin
borcu və vəzifəsidir”) istifadə etməklə onun daha maraqlı və dolğun
təşkilinə nail olarıq.
F.Köçərli adına Respublika Uşaq kitabxanasının iş təcrübəsindən
bəhrələnərək bunları bilmək lazımdır: məktəbəqədər uşaqlarla işə
kitabxanaya ekskursiyadan başlamaq lazımdır. Kitabxanaçı ilk dəfə
kitabxanaya gələn bu sevimli oxucularda kitab dünyasını sevmək vərdişi
aşılamaqla, onları gülərüzlə qarşılayır, kitabxanaya yeni yazılan uşaqlara
kitabxananın hədiyyəsini- balaca bir kitab verir.
23
F.Köçərli adına Respublika Uşaq kitabxanasında hər il martın 1-dən 7-
dək Köçərli həftəsi keçirilir. Həftə ərzində müsabiqələrdə,
bədii qiraət
gecəsində fərqlənən oxucular diploma layiq görülür, kitabxananın təsis
etdiyi “Göy qurşağı” uşaq jurnalına bir il pulsuz abunə olur.
Uşaqlara mütaliə tərbiyəsini aşılamağı məhz uşaq baxçalarından
başlamağınızı tövsiyə edərdik. Çünki qeyd etdiyimiz kimi müəyyən
vərdişlərin insanlara kiçik yaşlarda aşılanması gələcəkdə daha səmərəli
nəticələr verər. Belə ki, bu yaşda olan uşaqlar gördüklərini və eşitdiklərini
daha yaxşı qavrayırlar. Elə bu səbəbdən də baxçalarda mütaliə təbliğinin
həyata keçirilməsi məqsədə uyğundur. Baxça yaşlı uşaqlarda mütaliəyə
həvəs yaratmaq məqsədilə azyaşlıların kitabxanalara ekskursiyasını təşkil
etmək mümkündür. Ekskursiyaya kitabxana haqqında ətraflı məlumata
malik olan kitabxanaçının rəhbərlik etməsi daha məqsədəuyğun olar. Belə
ki, o uşaqların kitabxana ilə tanışlığı zamanı onları kitabxananın hər bir
şöbəsi və onun funksiyası, nağıl otağı, kitabxananın faydaları haqqında
məlumatladırmalı, dərnəklərlərdə çalışan uşaqların yaradıcılıq işlərini
göstərməli, eyni zamanda kitabxanaya yeni daxil olan uşaq kitabları ilə
tanış etməli, həmin kitabların məzmunu haqqında qısa, ancaq maraqlı
məlumatlar verməlidir.
Digər tərəfdən də kitabxana işçiləri baxçalara gedərək uşaqları
kitabxanalar haqqında məlumatlandıraraq onlarda kitaba qarşı sevgi
yarada bilərlər. Belə ki, uşaqlar məktəbə getdikləri günü səbirsizliklə
gözlədikləri kimi kitabxanalara üzv olub maraqlı kitabları oxuyacaqları günü
də səbirsizliklə gözləməlidirlər. Çıxış zamanı kitabxanaçılar uşaqları
inandırmalıdırlar ki, onların kitabxanaya üzv yazılması gələcəkdə onların
yaxşı bir vətəndaş, vətənə, xalqa xeyirli bir övlad kimi yetişməsində mühüm
rol oynayar. Kitabxanada bütün yaş qrupları nəzərə alınmaqla xidmət
şöbəsi məlumat biblioqrafiya şöbəsi ilə birgə “Kitab dünyasına addımlar”
adlı proqram hazırlayır. Həmin proqramda ədəbiyyat siyahıları müxtəlif