1
AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI
MƏDƏNİYYƏT VƏ TURİZM NAZİRLİYİ
F.KÖÇƏRLİ adına RESPUBLİKA
UŞAQ KİTABXANASI
Aparın Təbrizə, Salmasa məni
Ölərəm, el yada salmasa məni.
Mədinə Gülgünün 90 illik yubileyinə həsr olunmuş
Respublika uşaq kitabxanaları üçün metodik vəsait
Bakı- 2016
2
Tərtibçi: Aynurə Əliyeva
Redaktor və
buraxılışa məsul: Şəhla Qəmbərova
“Aparın Təbrizə, Salmasa məni, Ölərəm, el yada salmasa
məni: Mədinə Gülgünün 90 illik yubileyi münasibəti ilə
Respublika uşaq kitabxanaları üçün hazırlanmış metodiki
vəsait /tərt. ed. A. Əliyeva; red. və burax. məsul
Ş.Qəmbərova; F.Köçərli adına Respublika Uşaq
Kitabxanası.- Bakı, 2015.- 37s.
3
Tərtibçidən
Mədinə Gülgün 1926-cı il yanvarın 17-də Bakıda fəhlə
ailəsində anadan olmuşdur. Burada ibtidai məktəbi
bitirmişdir.1938-ci ildə ailəliklə Cənubi Azərbaycanın
Ərdəbil şəhərinə köçmüşlər. Sonra Təbriz şəhərində
yaşamış, əmək fəaliyyətinə burada toxuculuq kitabxanasında
başlamışdır. O, həyatı dərk etməyə başladığı andan
Azərbaycan xalqının milli hüquqlarının pozulduğunun əyani
şahidi olur... Onu da dərk edir ki, mübarizə aparmaq üçün
kifayət qədər savadlı və bilikli olmaq lazımdır. Odur ki, qısa
müddətdə Ərəb qrafikasını və fars dilini öyrənir. Sonralar
Təbriz Dram Teatrında çalışmışdır. “Azərbaycan” Qəzeti
redaksiyasında xüsusi müxbir işləmiş Mədinə Gülgün 1945-
1946 “Cənubi Azərbaycan Milli Azadlıq Hərakatı”nın fəal
iştirakçısı və öz mübariz şeirləri ilə ömrü boyu həmin
inqilabın carçısı olmuşdur. Şairə 1948-ci ildə “Azərbaycan
Dövlət Pedeqoji Universiteti”nin (Azərbaycan Pedoqoji
İstitutu) nun dil və ədəbiyyat fakültəsinə daxil olmuş, 1952-
ci ildə isə həmin fakültəni bitirmişdir.
Mədinə Gülgünün uşaq yaşlarından ədəbiyyata
böyük həvəsi olmuşdur, xüsusən Aşıq Ələsgəri, M. Ə. Sabiri
və Natəvanı sevərək mütailə etmişdir. O, məktəb səhnəsində
göstərilən kiçik tamaşalarda iştirak edir, bəzən göstərilən bu
tamaşalara özünün yazdığı kiçik şeir parçalarını da əlavə
edirdi. Böyük qəlbə, gözəl qələmə sahib olan Mədinə
Gülgünün öz yaradıcılığı haqda dedikləri hər insanda kövrək
hislər oyadır. ”Hələ uşaq ikən eşitdiyim, məktəb yaşlarında
oxuduğum gözəl şeir nümunələri qəlbimdə poeziyaya
4
sönməz məhəbbət çırağı yandırmışdır. Ata-anamın ilki
idim, kiçik ailəmizdə məndən sonra altı uşaq da dünyaya
göz açmışdı. Gəlin anamın beşik başında əyləşib öz
körpələrinə şirin laylay deməsini indi də xatırlayıram. Onun
laylalı, bayatılı səsi qəlbimə, yaddaşıma hopmuşdur. Mən
çox-çox uzaqda qalan o illərin-analı dünyamın şirinliyini,
kovrəkliyini, istiliyini indi də qəlbimdə duyuram.
Minnətdaram anamın şirin-şəkər, gül ətirli laylalarına. Hələ
otuz altı-otuz yeddi il bundan əvvəl əlimə qələm alıb şeir
yazmaq həvəsinə düşəndə məhz bu laylalar ilhamıma qanad
vermışdir. Pərvazlanmaq istəyən körpə bir quşcuğazın can
atdığı şeir asimanına nur çiləmişdir. Anam elə şirin-şirin
nağıl danışardı ki, insan özünü məhz o nağıllarda imiş kimi
hiss edərdi.
İlk nəğməmi anamdan,
Həvəsi söz dünyamdan,
Ümidini inamdan
Alıbdır mənim şeirim.
Məktəbli dövrümdə çoxlu şeirlər əzbərləyirdim. Etiraf
etməliyəm ki, Məhsətini, Natəvanı, Mirvaridi, Nigarı
oxuyanda ürəyimdə şeir yazmaq həvəsi bir az da artardı.
Onların şeirləri ilıq yaz mehi kimi könlümü oxşar, xəyalımı
həzin, kövrək, ümidli bir qadın-şair aləminə aparardı. Onlar
kimi şeir qoşmaq, söz demək istəyi keçərdi qəlbimdən... Bu
arzumu heç kəsə deməyə cəsarət etməzdim. Bu hissləri o
zaman mən sadəcə olaraq uşaqlıq-cavanlıq xəyalpərvərliyi
kimi başa düşərdim. Bir gün bərkiməmiş qələmimlə ağ
varaq üstə ilk səfərə çıxdım. Şeir yazdım. Lakin bu şeiri heç
kimə oxumadım. Günlər, aylar keçdikcə bu səfərimin də
sayı artdı. Artıq, yazdığım şeirlər sanki özləri dilə gəlib
kövrək-kövrək mənə pıçıldadılar: Bizi pərvazlandır, bizi
5
çıxar gün işığına. Mənə belə gəlir ki, şeir də uşaq kimidir.
O, dünyaya gəldimi, ayağı yer tutan kimi, doğma və yenə
doğma qayğılarla əhatə olmalıdır”.
Mədinə Gülgünü oxucularına sevdirən onun yaradıcılığına
xas olan səmimiyyətidir. Onun şeirləri hər bir oxucunu
düşündürməyə bilməz. Mədinə Gülgünün şeirlərində vətən
məhəbbəti və vətən həsrəti insanı düşündürməkdə və vətənə
sevgi aşılamaqdadır. Demək Mədinə Gülgün vətən şairidir,
azadlıq sairidir.
Qızıl günəş göy üzündə güləndə,
Nəğməsini quşlar bağ-bağ böləndə,
Mən göz açıb bu dünyaya gələndə
Bəxt ulduzum burda yanan olubdur,
Mədinə Gülgün bir mübariz şair olmaqla yanaşı, könülləri
riqqətə gətirən lirik şeirlərin də müəllifidir. Onun poeziyası
mübarizlik ruhunda şeirləri qədər əsrarəngiz lirikası ilə də
oxucunu valeh edir. Bu bir həqiqətdir ki, şair Gülgünün
sənəti mövzu məhdudluğu tanımadığı kimi, onun üçün səpki
və janr məhdudiyyəti də olmamışdır. Şair qələminin
qidalandığı insan aləmi və onun taleyi zəngin bir xəzinədir.
Orada sevgiyə, sədaqətə, əhdə, vəfaya, övlad məhəbbətinə,
vətənə, sülh və əmin-amanlığa, arzulara, təbiətə, gözəlliyə,
məftunluğa kifayət qədər yer verilmişdir. Şairin lirik
əsərlərilə yaxından tanış olduqca, onlarla səmimi ünsiyyət
tapdıqca, bir həqiqət daha inandırıcı şəkildə üzə çıxır.
Mədinə Gülgünün yaradıcılığının araşdırılması bir daha
sübut edir ki, ilk yaradıcılıq dövrü və gənclik çağları
mübarizələrdə keçən şair, poeziyamızda ayrılıq, Vətən
həsrəti, gözəlliyin tərənnümü, məhəbbət mövzusuna ardıcıl
müraciət edənlərdən biridir. “Könlün ala bilmirəm, vətən,
ala bilmirəm səninçün, səninçün” deyən Mədinə Gülgün
6
şimalda cənub həsrəti çəkirdi. Məhs buna görə şairin
poeziyasında diqqəti cəlb edən cəhətlərdən biri də vətənə
bağlılıq, o tay-bu tay həsrəti, şimal-cənub təəssübüdür.
Bir torpaq üstündə doğulmuşuq biz,
Bir qolum Bakıdır, bir qolum Təbriz.
Mədinə Gülgünün əksəriyyət şeirləri vətən özləmi, yurd
nisgili qoxuyur. ”Yaxındır Təbrizin yolu” və o yaxın yolu
qət etməkçün “bir ömür də çatmadı” və ya “dərdli-dərdli
ötərəm Təbrizi görməyincə” və yaxud “gözümdə dünyanın
həsrəti, qəmi” şeirlərində şairin vətən həsrətini, könül
nisgilini, qəlb yanğısını duyuruq. Vətən sevgisi, azadlıq
həsrəti onun yaradıcılığının əsas hissəsini təşkil edir. Onun
şeirlərində başlıca yer tutan hicran, həsrət motivləri də
buradan irəli gəlirdi. O lal vərəqlərə süzülən həsrət, özləm
təkcə şairin vətən həsrəti deyildi, eyni zaman da bütöv bir
xalqın nisgili, həsrəti, həyacanıdır.
Təbrizin gülləri qöncə
Güllər açmaz mən gəlincə.
O öz poeziyasında xalqın arzularını özününküləşdirərək
oxucuya catdırırdı. Məhs bütün bunlara görədir ki, Mədinə
Gülgün az bir zamanda sevildi, xalqın şairinə, el qızına
çevrildi. O öz xalqının səsi oldu, sözü oldu.
Bir körpə quş görsəm açıbdır qanad,
Onundur, elə bil, bütün kainat.
Könlümdə başlanır sanki toy-büsat,
Mən susa bilmirəm, susa bilmirəm.
Körpə bir quşun qanad çalmasına belə sevinən, sevincini
gizlədə bilməyən lirik qəhrəmanın qırx ildən artıq bir
7
müddətdə vətən ağrısını ürəyində gəzdirməyi, əlbəttə,
təbiidir, təsirlidir. Lirik qəhrəman: ”Hələ yorulmamışam
vətənçün alışmaqdan, yanmaqdan, yanmaqdan...” - deyir və
biz də Mədinə Gülgünün qırx yaşlı poeziyasını oxuduqca,
mənimsədikcə, söylənən bu fikrin poetik təsdiqini tapırıq.
Mədinə Gülgün qərib-qürbətlik yaşayan bir cox şairdən
fərqli olaraq, öz tərcümeyi halını da ancaq şeirlərilə təsvir
etmişdir. Özü də çox yığcam, poetik şəkildə. Aşağıdakı
səkkiz misra səksən səhifəlik nəsri yazıdan geniş, daha
emosianal məlumat saçmırmı:
Mənim, ey dost, o sahildə neçə nəğmə, sözüm qaldı,
Bahar fəsli alovlandı, bağım, baxçam, düzüm qaldı.
Əmək çəkdim, səhər-axşam, çiçəkli, güllü bağ saldım.
O bağda gözləri yaşlı, bənövşəm, nərgizim qaldı.
Vətən dərdi yaman dərddir, əsir yarpaq kimi qəlbim,
Haray ellər, yad ellərdə sevincli Təbrizim qaldı.
Deyin ki, Gülgünə gəlsin, alışdım yandım həsrətdən,
Fəqət məhv olmadım, ey dost, kül altında közüm qaldı.
Ancaq Mədinə Gülgün nisgilə qapılmırdı, sabaha ümidlə
baxırdı. Onun qəlbi mübarizlik ruhu ilə dolu idi və bu onun
əsərlərində özünü yüksək şəkildə büruzə verirdi. Mədinə
Gülgünün azad vətənə qovuşmaq diləyi suyu da, buludu
da, torpağı da, insanı da dilləndirir, mübarizəyə çağırırdı.
Belə ki, ”Bir görüş yerinə gün doğar bir yaz.” və “Elmimin,
vətənimin sabahına inandım” və ya “Hər gün məni oyadarlar
qızıl rəngli səhərlərim” buna misaldı.
8
Mədinə Gülgün ən çox baharda xatırlanardı sanki. Zərif
şairimiz bahar aşiqi idi. Füsünkar təbiətimizin vurğunu idi.
”Quşların vətənə dönən qatarı mənim arzularımdır,
ümidlərimdir” devizi ilə yaşayırdı sanki bu gözəl xanım.
Onun bu səpkidə yazılmış şeirlərini oxuduqda bir az da
kövrəlirik elə bil. Onun qəlb gözüylə baxırıq ana təbiətə.
Sanki yaz, bahar bir ayrı gəlmiş yurdumuza, çiçəklər-
güllər, yam-yaşıl düzlər bir ayrı gözəldir. Məmləkətimizin
lap ucqar bir kəndində açan bir çiçəyin ətri, bir şehin
şəffaflığı, bir yamacın qoxusu bütün yurda yayılır, bir
bülbülün cəh-cəhi hər yerdə eşidilir sanki şairin gözlərində.
Səhər yeli pəncərəmi döyür yenə,
Qızıl günəş sığal verir tellərinə.
Qaranquşlar oxuduqca dönə-dönə,
Hər şey xəbər verir bizə:bahar gəlir.
Mədinə Gülgün həyat eşqi ilə pərvazlanan bir xanım idi.
Yer, torpaq, hava, iqlim, ana təbiət, göy, asiman, bütün
canlılar, bir sözlə ulu tanrının yaratdığı hər bir varlıq
Mədinə Gülgünü ruhlandırır və onun incə, zərif köksündən,
həssas qəlbindən bir gül ləçəyi tək qopub ağ vərəqlərə, o
dilsiz, lal səhifələrə süzülüb onları dilə gətirir, həyat verirdi.
Şairin digər şeirinə nəzər salırıq. Sanki şeirin özü də bir
nəğməyə cevrilib dilimizdən qəlbimizə pərvazlanır.
Bahar gələr, nazı artar güllərin,
Yuxuları sona çatar güllərin.
Sinəsində şəbnəm yatar güllərin,
Susan könlüm nəğmələrlə dinər bil,
Ürək nəğmə dünyasına dönər, bil.
9
Bəli, Mədinə Gülgünün qırx illik poeziyası insanı yüz illərlə
düşünməyə sövq edir. Onun əsərlərində fəlsəfi fikirlər,
vətənə, insana, insanlığa, əməyə, elmə sövq edən tərənnüm
bariz şəkildə görünməkdədir. Vətən həsrəti, mübarizə eşqi,
sülh, azadlıq, ideyaları şairənin yaradıcılığının ana xəttini
təşkil edir. Mədinə Gülgün həmişə coşqun, həmişə kövrək,
həmişə ilhamlıdır. Bu gün Gülgün kimi şöhrət tapmış
Mədinə Ələkbərzadənin ilk qələm sınaqları 40-cı illərin-
əvvəllərindən qəzet və jurnal səhifələrində görünməyə
başlamışdır. Bu dünyada hərənin baxtına bir ömür payı
düşür. Mədinə Gülgünün də baxtına şair ömrü düşdü. O,
ədəbiyyatımıza özünə məxsus tərzi, üslubu ilə yenilik,
gözəllik, xüsusi zənginlik bəxş edən bir xanım şairimiz idi.
Əminik ki, zəngin ədəbi irs qoyub getmiş Mədinə Gülgünün
sələflərinin döyüş və sənət ənənələrinə sadiq olan nəsillər
onun Vətənə sevgi, döyüşə və mübarizəyə çağırış nidalı
qələm məsullarını dövrün xitabət kürsülərindən inam və
şairə tükənməz məhəbbət hisləri ilə indiyə qədər olduğu
kimi, həmişə səsləndirəcəklər. Altmış beş il yaşamış bu
şair neçə- neçə ədəbi-bədii mənzərələr, müdrik fəlsəfi
fikirlər yaratdı.
Sən dünyanı dolan, gəz,
Bu dünyaya inan, gəz,
Bir toxum da cücərməz
Məhəbbət olmayanda...
...Bir sənətkar getdi dünyadan. Şairə ürəyini həsrət odunda
damla -damla əridib şeirə çevirib bizə, gələcək nəsillərə
qoyub getdi. Və nə vaxt ki, onun şeirlərini oxuyub sevincini,
10
kədərini duyacağıq, qəlbimizi onun sənəti isidəcək, Mədinə
Gülgün o qədər yaşayacaq. Şairə həsrətini, kövrək qəlbinin
nisgilini özü ilə aparıb getdi. Vətəndaşı olduğu o poeziya
ölkəsini isə tərk etmədi, əksinə orada özünə əbədi bir yer
tutdu.
Ey ətri ürəyə məlhəm qızılgül,
Sənə heyran olub aləm qızılgül.
Sənin pasıbanın tikanlarındır,
Mənim silahdaşım qələm qızılgül.
11
Nümayiş olunacaq kitablar:
12
Görkəmli şəxsiyyətlər Mədinə Gülgün haqqında
Sevgidə sədaqət, əhdə vəfa, həyat eşqi, insanın ucalığı, ana-
qadın qəlbinin minbir əsrarlı kəhkəşanı övlad məhəbbəti,
sülh, əmin-amanlıq arzuları, vətən duyğusu və s. Mədinə
Gülgünün şeirlərində həmişə öz əksini tapmışdır.
Bəkir Nəbiyev
Professor
Gülgün həmişə kövrək, həmişə ilhamlıdır. Onun qəlbində
vətən həsrəti, analıq duyğuları, mübarizə eşqi, bir vəhdət
təşkil edir. Ürəyində belə gözəl duyğular yaşadan şairənin
yolu daim yüksəlişədir!
Mirvarid Dilbazi
Xalq şairi
Mədinə xanım kövrək xanımdır. Bəlkə də, şeirlərindəki
səmimilik belə bir ürəyə sahib olduğundandır .
Nəriman Həsənzadə
Xalq şairi
Mədinə Gülgün “arzuları şirin” o ana ehtirası ilə: “Mən
inanıram, bir gün Ərkin sinəsinə əbədi gün düşəcək. Gün
düşəcək...” –deyir.
Elçin.
Xalq yazıçısı
13
Mədinə Gülgünün yaradıcılığında ürəyin poetik vurğuları ilə
poetik anları qovuşmuşdur. Bu yaqradıcılıq lirik ruh,
inqilabi çağırış, həyat eşqi, sevgidə vəfa və ayrılığın həzin
pıçıltıları ilə mənalıdır.
Söhrab Tahir
Xalq şairi
Mədinə
Gülgünün yaradıcılığı ilə tanış olduqca,
vətənpərvərliyin bizə tanış hər elementini görə, hər notunu
eşidə bilərik.
Tahir Əhmədalılar
Yubiley tədbirlərinin keçirilməsi
Bu il yanvar ayının 17-də zərif, müdrik, istedadlı şairəmiz,
Azərbaycan poeziyasının inkişafına sərf etdiyi əməyə görə
dövlət tərəfindən yüksək qiymətləndirilib “Şərəf nişanı”
ordeni, Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət heyətinin
fəxri fərmanı ilə mükafatlandırılmış, eyni zamanda Asiya
və Afrika Ölkələri ilə Həmrəylik Komitəsi idarə heyəti
Azərbaycan şöbəsinin üzvü Mədinə Gülgünün 90 illik
yubileyi ilə əlaqədar mədəniyyət və elm ocaqlarında bir sıra
tədbirlər keçirilməsi nəzərdə tutulur. F. Köçərli adına RUK-
sı olaraq, kitabxanamızda da bir sıra tədbirlərin keçirilməsi
nəzərdə tutulmuşdur. Bu tədbirlər arasında sərgilər mühüm
yer tutur. Sərgidə şairənin kitabları, müxtəlif mətbuat
səhifələrində onun haqqında nəşr olunmuş məqalələr
nümayiş olunur. Sərgini müxtəlif başlıqlarla adlandıra
bilərik. Məsələn: “Mədinə Gülgün-90”, ”Haçansa yenə yaz
14
gələcək”, “Hələ yorulmamışam vətənçün alışmaqdan,
yanmaqdan, yanmaqdan...”, ”Məni ozan etdi vətənin
dərdi”, “Həsrətsiz günlərlə əkiz olaydım”, ”Xatirələrimin
nəğməsi”, “Ürəklərdə, nəğmələrdə yaşayanlar”, “Dastana
çevrilmiş həyat”, ”Nənələr və nəvələr”, ”Siz ey Ərdəbildə
qalan günlərim, illərin əlində talan günlərim”, ”Elmimin,
vətənimin sabahına inandım”, “Axırdı önümdən Astara
çayı...”, “Arzu da bir ömürdür”, “Könlümü ümidlər
yaşadır”, “Günlər və xatirələr”, “Ömrə yelkən ümidlərim”,
“Ömrün payız dayanacağı”, ”Könlümdə başlanır sanki toy-
büsat”, “Təbrizin gülləri qönçə, güllər açmaz mən gəlincə”,
“Beləcə sahilə can atıram mən...” və s. istifadə etmək olar.
Tədbirlər arasında sual- cavab gecəsi mühüm yer tutur. Sual
cavab gecəsini iki hissəli təşkil etmək olar. İlk hissədə
kitabxanaçı oxuculara qısaca olaraq Mədinə Gülgünün həyat
və yaradıcılığı haqqında məlumat verir. Daha sonra isə
oxuculara yazıçı ilə bağlı suallar təqdim olunur.
Kitabxanaçı: Əziz oxucularımız, indi isə sizlərin şairə
haqqında bildikləriniz və öyrəndiklərinizi yoxlamaq
məqsədilə sizə suallar təqdim edirik:
Sual: Uşaqlar, Mədinə Gülgünün hansı kitablari ilə
tanışsınız?
Cavab: ”Ömrün payız dayanacağı”, “Firudun”, “Ömrə
yelkən ümidlərim”, “Günlər və xatirələr” , ”Könlümü
ümidlər yaşadır”, “Arzuda bir ömürdür”, “Seçilmiş əsərləri”
və s.
Sual: Uşaqlar, şairənin hansı poemalarını oxumusunuz?
15
Cavab: “Apardı sellər Saranı”, “Ürəklərdə, nəğmələrdə
yaşayanlar”, “Nənələr və nəvələr”, “Xatirələrimin nəğməsi”,
“Dastana çevrilmiş həyat”, “Həsrət”, “Savalanın
ətəklərində”, “Mənim dostlarım”, “Tarixdən yarpaqlar”.
Sual: Mədinə Gülgünün hansı poemasından Təbriz
həsrəti süzülür?
Cavab: Tarixdən yarpaqlar poeması
Gəl oturaq üz-üzə
Sən danış aram-aram.
Axı sən danışmasan
Mən keçən günlərimdən
Necə nəğmə yazaram?!
Yadıma Təbriz düşüb,
Mənə Təbrizdən danış.
Sevgimin ilk qönçəsi,
Anamın laylay səsi
Axı Təbrizdə qalmış...
Mən Təbrizin bu günü.
Sən dünənindən söz aç.
Könlüm intizardadır,
O sinə dəftərini
Varaqla yavaş-yavaş...
Sual: “Tarixdən yarpaqlar” poemasında hansı tarixi
şəxsiyyətlərin, azadlıq mücahidlərinin adı çəkilir?
Cavab: Səttarxan, Sərdar, Tağı, Nağı, Məmməd.
Sual: Sözü gedən əsərdə Cənubi Azərbaycanımızıın
Təbriz və daha hansı bölgələrinin adı vurğulanmışdır?
16
Cavab: Tehran, Şeşgilan, Əhrab, Əmrəxiz, qoca Ərk,
Dəvəçi məhəlləsi və s.
Ayılır yorulmuş, təngimiş şəhər
Ayılır Şeşgilan, Əhrab, Əmrəxiz,
Ey daş döşəməli yollar, küçələr,
Təpiklər altında bərkidiniz siz.
Sual: Uşaqlar, bu əsərdə sizi kədərləndirən, üzən, sizə daha
çox təsir edən hansı anlar, səhnələr oldu?
Cavab (I oxucu): Vətənçün mübarzə aparan oğullarımızın
acınacaqlı ölümü, şəhidlik zirvələrinə ucaldılması bizi
dərindən təsirləndirdi.
II oxucu. Bizi ən çox təəsirləndirən sapı özümüzdən olan
vətəninin çörəyini yeyə-
yeyə,
suyundan içə-içə ona
nankorluq edən, xəyanət edən vətən xainləri
oldu.Vətəni satmaq nə demək?!...
Sual: Uşaqlar, bu qərara necə gəldiniz?
Cavab: Fəqət nankorlar da oldu arada,
Bir baxın Dəvəçi məhəlləsinə
Ağ bayraq sallanır damlardan indi
Mirhaşım, ar olsun, ar olsun sənə
Axı Təbriz sənin ilk beşiyindi.
Burnundan tökülsün ananın südü,
Təslim bayrağını qaldıran yerdə.
Sənə kim öyrətdi, kim fitva verdi,
Lənət deyəcəkdir sənə göylər də.
17
Sual: Uşaqlar, şairənin daha hansı poeması haqqında
söhbət açmaq istərdiniz?
Cavab: “Həsrət” poemasını deyə bilərik.
Sual: Mədinə Gülgünün bu əsəri nə üçün sizin
qəlbinizə yaxın oldu?
Cavab: I şagird. Əsərin sujeti həyatdan götürülmüşdür.
II. şagird. Əsərdə azadlıq, vətən eşqi, ədalət və
s. kimi insani hislər və insani keyfiyyətlər
tərənnüm olunur.
III şagird. Məni ən çox təəsirləndirən, bu əsərə
bağlayan isə, kiçicik bir ürəkdə böyük bir qəlbin
var olmasıdır.
Sual: Əsərdəki mənfi qəhrəmanlar kimlərdir?
Cavab: Əsərin mənfi obrazı Xan özüdür. O, çox
mərhəmətsiz, kinli, eyni zamanda qəddar insandır.
Buna misal olaraq:
O bacarsaydı əgər
Günəşə də, aya da
Mənimkidir deyərdi.
Kəndin camaatından
Günəşin də, ayın da
Kirəsin istəyərdi.
Sual: Bu poemada azadlıq eşqi, vətən sevgisi ən çox hansı
bənddə bariz bir şəkildə özünü göstərməkdədir?
18
O bilmirdi bülbülün
Qəlbindən nələr keçir
Qızıldan da qayırsan
Qəfəs yenə qəfəsdir.
Xan duymurdu bülbülün
Dərdini, həsrətini.
Xan duymurdu bülbülün
Azadlıq arzusunu,
Vətən məhəbbətini...
Kitab müzakirəsi
Şairə Mədinə Gülgünü məktəblilərə yaxından tanıtmaq və
sevdirmək üçün F. Köçərli adına Respublika Uşaq
kitabxanasında kitab müzakirəsi keçirilməsi məqsədə
uyğundur. Şairənin yaradıcılığına həsr olunmuş bu
müzakirədə onun bir sıra şeirlərinin toplandığı Azərbaycan
Respublikasının Prezsidenti İlham Əliyevin “Azərbaycan
dilində latın qrafikası ilə kütləvi nəşrlərin həyata keçirilməsi
haqqında” 12 yanvar 2004-cü il tarixli sərəncamı ilə nəşr
olunan və ölkə kitabxanalarına hədiyyə edilən “Seçilmiş
əsərləri” adlı kitabı müzakirəyə verilə bilər.
Müzakirədə ilk olaraq, kitabxanaçı şairə haqqında dəyərli
məlumatlar verərək, Mədinə Gülgünün ömür yollarından
söhbət açır.
Kitabxanaçı: .......Giriş ”Apardı sellər Saranı” adlı poeması
daxil olmaqla, “Uşaqlıq da həyatdır”, “Yadıma Xəzər
düşür”, “Yazılı nağıllar”, “Təbriz küçələri”, “Ağ badam
19
çiçəkləri”, “Azərbaycan” müxtəlif mövzuların toxunulduğu
bu kitabda müxtəlif şeirlər toplusu yer almaqdadır. Yüksək
insani dəyərlərə malik şairənin həm incə, kövrək lirik
duyğuları, həm də ümumbəşəri və milli ağrılardan doğan
vətəndaş-şair narahatlığı, şair qəlbinin təlatümü, milli
dəyərlərimiz, vətən nisgili, vətən, yurd həsrəti və s. hisləri
bu kitabda öz əksinin tapmaqdadır. Kitabın ön hissəsində
şairənin həyat və yaradıclığından bəhs olunur. İstedadlı
şairəni ilhama gətirən ilk qığılcım və incə nüanslar
vurğulanır.Onun ilk əsərlərinə qanad verən , təkan verən
qəlb hərarəti, istiliyi, arzu və diləyi bariz bir şəkildə özünü
büruzə verir.
Araz axdı, sinəsində
od alışdı,
İnsan kimi dilə gəldi
O danışdı.
Gah lal axdı, gah dalğalar
Səddi aşdı,
Sular coşdu şaha qalxdı bir köhlən tək
Hər damcıda n eçə dilək.
Kitabxanaçı kitabda olan bir neçə şeir adlarını sadalayır.
Sonra isə ”Quşlara daş atmayın” şeirini qiraətlə
məktəblilərə oxuyur.
Quşlara daş atmayın
Quşlara daş atmayın,
Qüşlar, ürkər,dağılar.
Nağıllı nəğmələri
Birdən yarıda qalar .
20
Quşlara daş atmayın,
Qoy qonsunlar ağaca
Könül mahnılarını
Oxusunlar doyunca.
Quşlara daş atmayın,
Qırılar qanadları.
Bir cüt qanadlardadır
Onların həyatları.
Quşlara daş atmayın,
Balası var quşun da.
Anasız balaları
Zar-zar ağlar quşun da.
Quşlara daş atmayın,
Belə zarafat olmaz.
Zarafat dağıdanı
Bəzən top da dağıtmaz.
Quşlara daş atmayın,
Quş dünyası ayrıdır.
Quşlar çiçəkli yazın
Gözəl bəstəkarıdır.
Quşlara daş atmayın,
Güllərin gözü dolar.
Quşlara daş atmayın
21
Yuvalar quşsuz qalar.
Quşlara daş atmayın,
Nəğmələnsin bağ-bağça.
Sinəmi nişan alın
Quşlara daş atınca.
Qayğıkeş şairə Mədinə Gülgün bu şeiri böyük həssaslıqla
yazmışdır. Şeirin hər bir bəndi, misrası şairənin qəlb
çırpıntılarından, ürək yanğısından yoğrulub sanki. Bu
Mədinə Gülgün harayıdır. Hər misra bir fəryad, bir etirazdır.
Quşların ürkməsinə, səf-səf düzümünün dağılmasına belə
dözə bilməyən şairə quşları məhs aid olduqları yerdə, agac
başlarında könül mahnılarını oxuyarkən görmək istəyir.
Şairə istəyir ki, ağac başları yuvasız, yuvalar da ona pənah
gətirmiş, köç etmiş quşlarsız qalmasın. O, sanki duyur
anasız quşların zar-zar ağlar səsini...Nə acı... Mədinə
Gülgün çiçəkli yaz qoxuyan, bahar qoxuyan elçi quşların
susmasına susa bilməyir. Gözəl şairənin təkcə quşlara ürəyi
yanmır, eyni zamanda öz bəstəkar sahibini, qəlb yoldaşını,
könül həmdəmini itirən sahibsiz, həmdəmsiz qalan, ayrılığa
dözməyən gözü dolan güllərə ürəyi yanır, qəlbi titrəyir.
Əsərin ən kulminasiya nöqtəsi isə məhs sonuncu bəndidir.
Bu bənddə təkcə insan, şair qəlbinin göynərtiləri deyil, bir
ana fəryadı, mələklərin uçuşduğu, nurunu çilədiyi bir ürəyin
döyüntüsü görünür ən bariz şəkildə. Sinəsinin belə daşlara
tuş gəlməsinə razı olan şair ürəyi quşların qanadlarının
sınmasına razı ola bilmir, onların bu aqibətiylə, bu tale
yüküylə barışmır, nəticədə isə, belə gözəl, fəlsəfi, ibrətamiz
əsər yaranır. Əziz məktəblilər, düşündükdə ki, məhs bu
22
şeirə görə neçə-neçə nəğməkar quşlarımızın avazı susmur,
cəh-cəhi əksilmir, bunun üçün qayğıkeş şairə Mədinə
Gülgünə yalnız sonsuz təşəkkür borcumuz olduğunu
görərik.
Ədəbi - bədii gecə
Mədinə Gülgünün atəşindən bir qor, bir qığılcım almaq
üçün, onun gözəl şeirlərini bir daha dinləmək, bir daha hiss
etmək üçün ədəbi-bədii gecə keçirmək məqsədəuyğundur.
“Bir torpaq üstündə doğulmuşuq biz. Bir qolum Bakıdır, bir
qolum Təbriz” başlığı altında ədəbi-bədii gecə keçirilir.
Tədbirin birinci hissəsi ədəbi, ikinci hissəsi isə bədii olur.
Birinci hissədə çıxışlar və məruzələr dinlənilir, qonaqlara
söz verilir. İkinci hissədə isə, Mədinə Gülgün yaradıcılığına
müraciət olunur.
Tədbirə bir çox şair və yazıçılar, Əməkdar
incəsənət xadimləri, eyni zamanda ədəbiyyat müəllimləri və
şagirdlər dəvət olunur. Eyni zamanda,
sözü gedən kitabın ön
sözünü yazan, hisləri, düşüncələri ilə kitaba rəngarənglik
bəxş edən xalq yazıçımız Elçin Əfəndiyev də gecəyə dəvət
oluna bilər. İlk olaraq sözü kitabın müqəddiməsini yazan
dəyərli yazıçı Elçin Əfəndiyevə söz verilir.Tədbirdə şairənin
qələmə aldığı, toxunduğu hər bir mövzu haqqında söhbət
açılır. Səhnə Mədinə Gülgünün şeirləri və onun haqqında
yazılmış sitatlarla bəzədilir. Mədinə Gülgünün portreti
səhnənin divarından asılır. Səhnədən asılan portretin önünə
gül dəstəsi qoyulur. Şairənin şeirləri dinlənilir,
poemalarından kiçik hissələr səhnələşdirilir.
23
Aparıcılar səhnəyə daxil olur.
I aparıcı: Əziz və hörmətli qonaqlar! Sizi F. Köçərli
adına Respublika Uşaq Kitabxanasında xoş
gördük! Bu gün hamımız buraya kövrək
ruhlu, usta qələm, incə qəlb sahibi gözəl
şairəmiz Mədinə Gülgünün istisinə yığılmışıq.
Ondan söhbət açmağa, şeirlərini dönə- dönə
dinləməyə, bir sözlə, onun qaynar qəlbindən
bir parça qor almaq üçün toplanmışıq.
II aparıcı: Mədinə Gülgün 1926-cı il yanvarın 17-də
Bakıda fəhlə ailəsində anadan olmuşdur.”Hələ
uşaq ikən eşitdiyi, məktəb yaşlarında oxuduğu
gözəl şeir nümunələri Mədinə Gülgün
qəlbində poeziyaya sönməz məhəbbət çırağı
yandırmışdır. Uşaqlıq illərindən ilham pərisi
onu qanadlarına alaraq göylərə pərvaz etmiş və
ən ülvi hissi, yazıb -yaratmaq eşqini onun
kövrək qəlbinə hopdurmuşdur.
I aparıcı:
Ömrünü aydan, ildən,
İlhamı doğma dildən,
Xeyir- duanı eldən
Alıbdır şeirim mənim.
Bəli, Mədinə Gülgün poeziyası əzəmətini dağlardan,
bərəkətini bağlardan, ahəngi bulaqlardan, ətrini
çiçəklərdən, qəzəbini şimşəklərdən, atəşi ürəklərdən,
kövrəkliyi buluddan, lal durmağı sükutdan, hikməti
24
babalardan, sadəliyi nənələrdən yoğrulmuşdur.
II aparıcı: Hər kəsin qismətinə bir tale yazan, bir ömür yolu
bəxş edən uca tanrımız kövrək ruhlu, əli qələmli
şairəyə də keşməkeşli, enişli- yoxuşlu, yazıyla-
boranıyla, baharıyla-qışıyla, sevincli- kədərli bir
ömür yolu bəxş etdi. O ömür yolu ki, orda vətən
həsrəti, ana nisgili, yurd özləmi, qəlbin gizli
üsyanı, hayqırtısı vardı. Bir qəlbdə ki, daim işaran,
var olan, şam kimi yanan, lakin heç zaman əriyib
yox olmayan ümid vardı.O ümid ki, bir an belə
şairənin bütün mənliyini tərk etmədi.. Lap sonuncu
mənziləcən Mədinə Gülgünlə qoşa addımladı
inamlar, ümidlər.
Vüsal ver, yandım, dedim,
Vüsalı şərbət edim,
Mən içim udum-udum,
Ay sevincim, umudum.
I aparıcı: O tale yolu ki, mübarizə, əzm, həyat eşqi, gözəl
hislərlə, sevmək, sevilmək hissi, duymaq
hissi,təbiətə, həyata qəlb gözüylə baxmaq imkanı,
bu gözəl dünyamızı mənalı yaşamaq və gözəl
qələmi, nikbin poeziyası ilə ölümsüzlük zirvəsinə
ucalmaq qisməti düşdü ömür payına.
Mən nə güləm, nə çiçəyəm
Nə də əsən bir küləyəm.
Ötsən bizim ellərə de-
Mən yenə də gələcəyəm.
25
II aparıcı:Görkəmli şairəmiz Mədinə Gülgün yaradıcılığı
öz fərdiliyi və rəngarəngliyi ilə seçilir, sevilir.
Şeirlərindəki axıcılıq, ahənglik, nikbinlik, sadəlik
və bədiilik oxucu tərəfindən mənimsənilir,
sevilir. Mədinə Gülgünün ilk yaradıcılığı
Azərbaycan xalqının azadlıq və milli istiqlaliyyət
uğrunda apardığı mübarizə illərinə təsadüf edir.
Milli- azadlıq hərakatının geniş vüsət aldığı və
ikinci dünya müharibəsi dövründə ədəbiyyata
gələn Mədinə Gülgünün ilk şeirlərində nəzərə
çarpan cəhət bu şeirlərin xalqın həyatı və
mübarizəsi ilə bağlı olması idi. Onun şeirlərində
başlıca yer tutan hicran, həsrət motivləri də əsasən
buradan irəli gəlirdi.
I aparıcı: Mədinə Gülgünün poeziyasının əsasını,
nəğmələrin baş ahəngini xalqa, doğma vətənə
övlad məhəbbəti, oxucularını ağ günlərə və
qurtuluş uğrunda döyüşlərə çağırış nidalarını
başlıca motivlərini təşkil etmişdir. Onun əsərləri
bir sıra xarici ölkələrin dillərinə tərcümə
olunmuşdur. Dünya xalqlarının azadlıq və
istiqlaliyyət uğrunda mübarizısini bir humanist
şair kimi daim izləmiş, kəsərli sözləri ilə onların
səsinə səs vermişdir.
26
Eldən-elə körpü olsaq,
Müjdə verib, müjdə alsaq,
Yollar üstə şəfəq salsaq
Dünya dağılmaz ki, qardaş.
II aparıcı: Şairin Bakıda və Moskvada “Təbrizin baharı”
(1950); ”Savalanın ətəklərində” (1950);
“Sülhün səsi” (1951); “Yadigar üzük” (1953);
“Təbriz qızı” (1956); “Firudun” (poema)
(1963); “Dünyamızın sabahı (1974); ”Durnalar
qayıdanda”(1983); “Dünya şirin dünyadır”
(1989); ”Çinar olaydı”, “Arzu da bir ömürdür”,
“Yora bilməz yollar məni” (1978); “Könlümü
ümidlər yaşadır” və onlarca digər şeir kitabı
dərc olunmuşdur. Bu kitabların başlıca
mövzusu insan, azadlıq, Təbriz həsrəti,
insanlara canı yanan bir ana qəlbinin arzu və
istəkləridir. Onun lirik şeirlərinə mahnılar
bəslənmişdir.
I aparıcı:
Mədinə Gülgün Böyük Azərbaycan şairidir.
Həm bu tayın, həm o tayın. Mədinə Gülgün
“İki sahilin şairəsi” idi.
Nə ola qanadlı ləpələr kimi
Səfərim sahilə ani olaydı.
Rahatlıq tapaydım körpələr kimi,
Dəniz əbədilik nənnim olaydı.
II aparıcı:
Mədinə Gülgün yaradıcılığı bahar təravətli ,
bənövşə, novruzgülü qoxuyan, yaz yağışında
islanmış payız yarpağıdı sanki. Qəribə bir
27
təzadın özüdə, ahənglik yaratmış sanki onun
poeziyasında. Daim gələcəyə nikbinliklə,
ümidlə, həvəslə, sevgiylə, hərarətlə baxan
şairənin gözlərində özünə məxsus bir hüzün,
nigaranlıq, həsrət zillənir sanki ağ vərəqlərə.
Sonu gəlməyən bir hüzün çökür nöqtəyə,
vergülə. Şeirlər həsrətə boyanır, naləyə
bürünüb ərşə qalxır və nura çevrilib vərəqlərə
süzülür. Beləcə,”Dünyaya bir şeir gəlir”.
Durnalar vida edir
Həsrətə, ayrılığa.
Həsrətin acısını
Yollardan yığa-yığa,
Yeddi rəngə girirlər
Göydə bir an içində.
Durnaların bu ülvi
Qatarında, köçündə
Dünyaya şeir gəlir.
I aparıcı:
Təəssüf ki, nikbin şairəmiz Mədinə
Gülgünün qəlbi daim bir nisgillə qoşa
döyündü. Vətən, doğma yurd həsrəti çəkən,
hər zaman Təbriz deyə-deyə köks ötürən
şairimizin yaradıcılığının böyük bir qismi
məhs bu mövzularla bağlıdı...Təbriz, Təbriz
və yenə də Təbriz...
Sazdan, neydən betərəm,
Nə susar, nə yataram.
Dərdli-dərdli ötərəm
Təbrizi görməyincə.
28
Bir digər şeirində:
Deyirəm mən bir də dönsəm Təbrizə,
Təbrizi bağrıma basaram vallah.
İnsanlar fərəhlə baxarlar bizə,
Fərəhlə açılar hər açan sabah.
II aparıcı: “Əskilər dünyadan bir həsrət, bir qəm” deyən
Mədinə Gülgünün qəlb sıxıntıları bu və digər
misralarda aydın görünməkdədi”. Mədinə
Gülgün bəzən özünü “Dünyanın dərdləri
doğmadır mənə”, “Dünyanın qoynunda
çalxalanan gəmi”, ”Hər gün oda qalannam,
vüsal deyib dolannam” kimi qələmə versə də,
“Hələlik gəlmirəm mən, Kamınca gülmürəm
mən” desə də, köhnə xatirələrini, yeni ümidi
ilə həmahəng edib xəyal dünyasına gözəl bir
rəsim çəkirdi..
Bir yanım hicrandır, bir yanım vüsal,
Bir yanım sevincdir, bir yanım məlal.
Məni yenə aldı, apardı xəyal,
Hanı o xoş illər, ay ellər, ellər.
I aparıcı:
Mədinə Gülgün yaz şairi, bahar şairi idi.
Qaranquşlar sanki başqa diyarlardan ilham
gətirərdi, yazıb yaratmaq eşqi gətirərdi bu
aylarda şairə sanki. Hər yaz neçə- neçə şeir
töhfələri demək idi, Gülgün sevərlərə. Necə
ki, baharda ağaclar çiçəklənər, ləçəklərini
aləmə yayar, yaz vurğunu şairəmiz də bahar
qoxuyan şeirləri ilə oxucu qəlbində çiçək
açardı. Bəli, o yaz vurğunu, bahar aşiqi idi.
29
Baharın tər nəfəsində
Güllər xoş gəldi, xoş gəldi.
Coşub, daşmaq həvəsində
Sellər xoş gəldi, xoş gəldi.
II aparıcı:
İllər ötür, zaman atlı biz isə piyada oluruq
bəzən. Ömür adlı sarayımızdan kərpiclər
düşür, biz bilmədən, hiss etmədən. İllərin
burulğanlarından dolana- dolana ömür adlı
səhifəmizi vərəq- vərəq sonlandırırıq bəzən.
Bu gözəl dünyanı vaxtlı- vaxtsız tərk edir,
əbədiyyətə qovuşuruq. Nikbin şairəmiz
Mədinə Gülgünün də ömrünün üstünə illər
yaş gətirirdi. Ömrünün payız fəslini yaşayan
şairə “Ömrün payız dayanacağı” adlı kitabla
oxucuları ilə arsında bir növ körpü qurdu.
Mədinə Gülgün: “Sizə yeni ərmağanım bu kitabımda
müxtəlif illərimin, aylarımın, günlərimin
bəhəri olan əsərlərim toplanmışdır. Burada
həm adı, həm yaşı, həm ünvanı çoxdan
məlum olan bir sıra əsərlərimlə bərabər,
həmişə olduğu kimi Vətən torpağından ilham
alan, neçə-neçə yuxusuz gecələrimin,
Təbrizin narahat günləri kimi narahat
günlərimin əks-sədası, tərcümanı
olan təzə-tər şeirlərim el-obamla görüşmək
eşqiylə səfərə çıxmışdır”.
30
Ömrün
təzə dayanacağında durmuşam.
Sinəmdə sözlərin axını.
Təzə nəğmələrlə
dindirmək istəyirəm,
sevindirmək istəyirəm
yenə Vətən torpağını.
Könlümdə
yenə gənclik hərarətim.
Önümdə
Dostlara açılmış süfrəm.
Payız səxavətim...
II aparıcı: Mədinə Gülgün 17 fevral 1991-ci ildə Bakı
şəhərində vəfat etmişdir. Həyat adlı ağacın
65-ci baharını görən, çiçəyini dərən şairə
Fəxri Xiyabanda dəfn edilir. İki sahilin şairi
Mədinə Gülgün “Ölmərəm, ölmərəm mən
Təbrizi görməyincə” desə də, əhdinə sadiq
çıxa bılmədi...Ancaq biz inanırıq ki, onun
ruhu elə o andaca pərvaz etdi, o taylı- bu taylı
Azərbaycanımızda. Mədinə Gülgün tez tərk
etdi bizləri, doğmalarını, ən əsası da o inci,
dür tökülən qələmini. ”Apardı sellər Saranı”
poemasına qanad verən, can verən şairəmizi
də bizlərdən elə tale özü apardı... Təəssüf...
I aparıcı: Bəli, həyatın acı gərçəyi olan ayrılıq onu
bizdən ayırdısa da, onun mənalı ömür yolunu,
örnək həyat fəlsəfəsini, ən əsası da, kövrək
yaradıcılığını, nəğməli şeirlərini, aşıladığı
Vətən sevgisini apara bilmədi. O ülvi, təmiz
31
hislər bizimlə qaldı. Nə yaxşı ki, Mədinə
Gülgün rüzigarı əsdi, keçdi, nə yaxşı ki,
Mədinə Gülgün çiçəyi açdı, nə yaxşı ki,
Mədinə Gülgün yağmuru yağdı
ədəbiyyatımızda və biz o rüzigarın xəfifliyini
duyduq, o çiçəyin iyindən çox xoş olduq, o
yağışın damlasından nur aldıq və Mədinə
Gülgün dünyasını tanıdıq, sevdik o dünyanı,
daim də sevəcəyik.
Mən nə güləm, nə çiçəyəm,
Nə də əsən bir küləyəm.
Uç bizim ellərə, söylə-
Mən yenə də gələcəyəm.
Mən yenə də gələcəyəm.
II aparıcı: İndi isə gəlin oxucularımızın ifasında Mədinə
Gülgün poeziyasından çox maraqlı şeirə,
“Mən kiməm” şeirindən hazırlanmış
səhnəciyə tamaşa edək.
Səhnə əsərə uyğun dekorasiyalarla bəzədilir. Səhnəyə şeirə
uyğun libaslarda, ana, qaranquş timsallı insan, övlad, şair,
cavan gəlin, dost rollarının ifaçıları gəlir. Səhnədə ilk
başına ağ örpək atmış ağ saçlı ana rolunda iştirak edən
şagird başlayır.
Ana: Mən kiməm , arzusu şirin bir ana,
Yanar çıraq- çıraq yolumda arzum.
Mən nəyəm, bənzərəm dan ulduzuna,
Sübhü gözlərimlə açaram özüm.
32
İnsan: Mən kiməm, qaranquş timsallı insan,
Müjdəylə uçaram eldən-elə mən.
Mən nəyəm, sinəsi geniş asiman,
Nur allam günəşin şəfəqlərindən.
Şair:
Mən kiməm anamın ilki, əzizi,
Xalqımın bir şair fədaisiyəm .
Mən nəyəm, nəğmələr, sözlər dənizi,
Coşub, dalğalanıb, hey ötəsiyəm...
Mən kiməm, bir şair ömrünə həmdəm,
Yolumuz da birdir, bəxtimiz də bir.
Mən nəyəm, bir dünya sevincəm, qəməm,
Məni qəm dondurur, sevinc isidir.
Cavan gəlin: Mən kiməm, dünənki bir cavan gəlin,
Bu günü oğullu, gəlinli ana.
Mən nəyəm, özüyəm bir xoş əməlin,
Alqış bu əməlin sonsuzluğuna.
Dost:
Mən kiməm, dotuma dostam, köməyəm,
Xoşdur dost yolunda dara da düşmək.
Mən nəyəm, məhəbbət dolu ürəyəm,
Çağla məhəbbətlə, çağla, ey ürək.
Başqa bir şagird önə çıxaraq, sonuncu bəndi ifa edir.
33
Mən kiməm, bu doğma yurdun övladı,
Gücü bu torpaqdan alıram hər dəm.
Mən nəyəm, bir quşun qoşa qanadı,
Mən bu qanadlarla yüksələcəyəm,
Yüksələcəyəm...
I Aparıcı: Azərbaycanın azadlığı və ərazi bütövlüyü
mübarizə tarixinə qəhrəmanlıq səhifəsi kimi
daxil olmuş 1990-cı ilin 20 yanvarında
ölkəmizə qarşı ərazi iddiaları irəli sürən
Ermənistanın təcavüzkar hərəkətlərindən və
keçmiş SSRİ rəhbərliyinin onlara
havadarlığından hiddətlənən, Bakının
küçələrinə və meydanlarına çıxaraq buna öz
qəti etirazını bildirən geniş xalq kütlələrinə
qarşı sovet ordusunun döyüş hissələrinin
yeridilməsi Azərbaycanda misli görünməmiş
faciəyə gətirib çixardı. Həmin
faciəli
günlərdə öz ölkəsinin, xalqının azadlığını,
şərəf və ləyaqətini hər şeydən uca tutan mərd
vətən övladları canlarından keçərə şəhidlik
zirvəsinə ucaldılar. Xalqın qan yaddaşında
ümumxalq hüzn günü kimi həkk olunan bu
faciə bütün hər kəsi sarsıtdı.
II aparıcı: Bu dərin kədər eləcə də, Mədinə Gülgün
qəlbini yaraladı. Bir vətəndaş, bir qadın, bir
ana kimi, bir şairə kimi Mədinə Gülgün ürəyi
üsyan etdi bu haqsız, ədalətsiz misli
görünməmiş, faciəyə.Və üsyanın, hayqırışın
hər biri bir misraya, bir bəndə çevrilib yağdı
34
göz yaşı kimi vərəqlər üzərinə.Yağdı, yağdı
və misralar bəndə, bəndlərsə, şeirə döndü.
Gəlin, şagirdlərin səhnələşdirdiyi bir qəlbin qəmindən
yoğrulmuş, fəryadından su içmiş “Şəhid balalara” adlı şeirə
tamaşa edək. Səhnədə bir neçə şagird cansız bədənləri qan
içində yerə yıxılmışdır. Onlar yağı gülləsinə tuş gələn və
yenicə o müqəddəs zirvəyə yüksələn şəhidlərimizdir. O
məsum fidanlar vətən yolunda canlarından keçmişlər. Qara
baş örtüklü ana böyük bir çaşğınlıqla dilində ahu-nalə,
fəryadlarla səhnəyə daxil olur. Qatil gülləsinə tuş gəlmiş
şəhid balalara bir-bir yaxınlaşaraq əyilir və onları
oxşayaraq şeirə başlayır.
Ana: Dərdimi necə deyim,vallah deyə bilmirəm,
Mən necə üsyan edim yerə-göyə bilmirəm.
Başıma qara salıb, qara geyə bilmirəm,
Bu şəhid balaların ölən çağı deyildi.
Sonra, göz yaşları içərisində başqa bir şəhidə doğru
əyilərək şeirin ikinci bəndinə başlayır.
Ağlatdılar daşı da, torpağı da ay Allah,
Sındırdılar bir körpə budağı da ay Allah.
Bağlı qaldı neçə bəy otağı da, ay Allah,
Bu şəhid balaların ölən çağı deyildi.
Ana ayağa qalxır, əynindəki gəlinliyi qana bulaşmış yeni
gəlin Fərizəyə yaxınlaşır. Ehtiyatla onun başını dizləri üstə
qoyaraq şeirinə davam edir.
35
Bir gəlinin əlindən getməmişdi hənası,
Bir gülləyə dağıldı onun ömür dünyası.
İndi analar tutur oğul yası, qız yası,
Bu şəhid balaların ölən çağı deyildi.
Ana ayağa qalxıb ətrafa nəzər salır, kədərli baxışlarla və
şeirinə davam edir.
Dayanmışam kədərlə məzarların önündə,
Dönür göz yaşlarına göydə duman da, çən də.
Dünya mənə dar gəlir elimin dar günündə.
Bu şəhid balaların ölən çağı deyildi.
Sonra ana ayağa qalxır və göz yaşlarını silərək daha bir
bəndi deməyə başlayır.
Ana Dayanmışam gözümdə iki damla yaş mənim,
İçimdə haray salan tufan mənim, qış mənim.
O güllələr dəyəydi bu sinəmə kaş mənim,-
Bu şəhid balaların ölən çağı deyildi.
Səhnənin bir kənarına məktəbdən gələrkən düşmənin
amansız qəzəbinə tuş gələn məsum şagirdlərin çantalarını
yerdən götürür və həmin körpə fidanlara yaxınlaşaraq
şeirin sonuncu bəndini göz yaşları içərisində deməyə
başlayır.
Ana: Hələ çoxlu fidanın boy atası vaxtıdır,
Quşların körpələri oyadası vaxtıdır,
Çox ananın kam alıb, toy tutası vaxtıdır,
Bu şəhid balaların ölən çağı deyildi
Tamaşaçıların alqış sədaları altında məktəblilər səhnədən
ayrılırlar.
36
İstifadə olunan ədəbiyyat siyahısı:
1.Gülgün M. Günlər və xatirələr. Şeirlər və poemalar.-B.:
Azərbaycan Uşaq və Gənclər Ədəbiyyatı Nəşriyyatı,1959-
150 s.
2.Gülgün M. Firudun poema.- B.. Azərbaycan Dövlət
Nəşriyyatı,1963-64 s.
3.Gülgün M. Arzu da bir ömürdür. Şeirlər və poemalar.-
B.:Gənclik,1976.-277 s.
4.Gülgün M. Ömrə yelkən ümidlərim. Şeirlər və poemalar.-
B .:Gənclik,1981-104 s.
5.Gülgün M. Ömrün payız dayanacağı.Şeirlər və poemalar.
B.:Yazıçı,1983-237s.
6.Gülgün M. Könlümü ümidlər yaşadar. Şeirlər və
poemalar.-B.:Gənclik, 1984-254 s.
7.Gülgün M. Dünya şirin dünyadır.-B.:Gənclik,1989.-200 s.
8.Gülgün M. Mən bu ömrü yaşadım. Şeirlər.
B.:Tədris,1997.-87 s.
9.Gülgün M. Seçilmiş əsərləri. Şeirlər və poemalar.-B.:
Şərq-Qərb , 2004 -224s.
Əsərləri dövrü mətbuatda:
1.Gülgün M. Azərbaycan: Respublika gününüz mübarək //
Göy qurşağı. -2010. -№3 (may-iyun).-S.3.
2.Gülgün M. Bir gün : Azəroğluna / M. Gülgün// Ədəbiyyat
qəzeti.-2009. 27 fevral.-S.3.
İnternetdən:
Google.az
37
“Aparın Təbrizə, Salmasa məni, Ölərəm, el yada
salmasa məni” Mədinə Gülgünün 90 illik yubileyi
münasibəti ilə Respublika uşaq kitabxanaları üçün
hazırlanmış metodik vəsait
Kompyuter yığımı
və dizayn: Aynurə Əliyeva
Ünvan:AZ-1022 Bakı şəh.,S.Vurğun küç.88;
E-mail: childlibbaku@yahoo.com
URL:www.clb.az
F.Köçərli adına Respublika
Uşaq Kitabxanasında
çap olunmuşdur.
Sifariş:
Çapa imzalanmışdır:
Tirajı:
Pulsuz
Dostları ilə paylaş: |