31
A)
İgid
B)
Cəsur
C)
Qorxaq
4.
Yumru Yumruq obrazı haqqında hansı fikir doğru deyil?
A)
Qəzəblidir
B)
Güclüdür
C)
Qorxaqdır
5.
Hansı cümlə hekayədə yoxdur?
A)
Bir Yumru yumaq var idi
B)
Yumru Yumruq güclü və qəzəbli idi
C)
Dovşan canavarları hədələdi
6.
Qarşısı boş buraxılan sözlərə müvafiq gələnini yaz.
Qəzəbli-mehriban,
Xeyirxah-bədxah,
Uzaq
yekə
qorxaq
7.
Hansı söz kimin xasiyyətinə uyğun gəlir? Həmin sözləri birləşdir.
Yumru Yumruq
qorxaq
Canavar
cəsur
Dovşan
yırtıcı
Qumru
xeyirxah
Yumru Yumaq
vefalı
8.
Hekayənin əsas qəhrəmanı kimi hesab etmək olar?
A)
Yumru Yumruğu
B)
Qumrunu
C)
Yumru Yumağı
9.
Aşağıdakılardan hansı yumru deyil?
A)
Top
B)
Şar
C)
Cərpələng
Uşaqlarla təmasda olanda çox vaxt fransız yazıçısı Viktor Hüqonun bir fikri
yadımıza düşür: “Dünyanın ən həzin musiqisi körpə qığıltısıdır”. Fəqət, böyük
müdrikliklə deyilmiş bu kəlam belə, uşaqların mənəvi dünyamızdakı yerini tam
mahiyyəti ilə ifadə etməkdə acizdir. Onların hər birimiz üçün nə demək olduğunu
sözün qüdrəti ilə canlandırmaq həqiqətən də çətindir. Cəmiyyətin saglam özəyi,
32
gələcəyi, köməyə ehtiyac duyan kövrək zümrəsi olan uşaqlar həyatımızın mənası,
ailəmizin sevinci, fərəhidir. Hər bir evin ən böyük ziynəti, dəyərli sərvəti onlardır.
Kitabxanada 1 iyun Uşaqların Beynəlxalq Müdafiə günü ilə əlaqədar kitabxanaçı
oxucularla Ç. Dikkensin ”Oliver Tvistin məcaraları” kitabının təhlilini edə bilər.
Bildiyimiz kimi Oliver Tvistin macəraları adlı bu roman məşhur ingilis yazıçısı
Çarlz Dikkensin yaradıcılığında böyük yer tutur və öz dərin ictimai məzmunu,
həyat həqiqətini düzgün göstərməsi və bədii vüsəti etibarilə bütün dünya
ədəbiyyatında geniş şöhrət qazanmışdır. Ç. Dikkensin qələmə aldığı bu əsərdə
gələcəyimiz olan uşaqların hüquqlarının əllərindən alınmasından, onların həyatda
üzləşdiyi çətinliklərdən söhbət açılır. Kiçik yaşlarından kimsəsiz qalan Oliver yad
adamların qapılarını dolaşaraq sonda Londona gəlib çıxır. Təsadüf onu azyaşlı
cinayətkarlardan ibarət bir dəstəyə gətirir. Həyatın dibindəki bu amansız mühitdə
Oliver hər cür sınaqlardan keçməli olur. Saysız-hesabsız macəralar sonda
yeniyetməni xeyirxah insanlarla üzləşdirir. Çarlz Dikkensin “Oliver Tvistin
macəraları” kitabı müəllifin sosial romanlarından biridir. O, ədalətli olaraq dünya
ədəbiyyatının şedevrləri siyahısına daxil edilib.Sonda uşaqlar Ç. Dikkensin qələmə
aldığı kiçik yaşda tərkedilen Oliver Twistin macəraları filminə tamaşa edə bilərlər.
1 iyun Uşaqların Beynəlxalq Müdafiə günü ilə əlaqədar olaraq F. Köçərli adına
Respublika Uşaq Kitabxanasında təşkil olunan tədbirlərdən biri də ədəbi-bədii
gecədir. Ədəbi-bədii gecə oxucuların ən çox sevdiyi tədbirlərdən biridir. Bu tədbirə
iki ay qabaqcadan hazırlaşmaq lazım gəlir. İlk öncə tədbirin bədii hissəsində çıxış
edən qonaqlara dəvətnamələr paylanılır. Ən sevimli uşaq yazarları tədbirə dəvət
alır. İkinci hissədə isə uşaqlar üçün yazılmış şeir və mahnılar səslənir. Hekayə və
nağıllardan səhnəciklər hazırlanıb göstərilir.
33
“Uşaqlar bizim gələcəyimiz, uşaqlar bizim sabahımızdır” adlı ədəbi-
gecənin ssenarisini nümunə üçün veririk.
Aparıcılar səhnəyə daxil olur:
I Aparıcı:
Gəlin etiraf edək ki, korpələrin ilıq, saf nəzərləri, duzlu-
məzəli sözləri, hətta şıltaqlıqları belə hər birimizdə xoş ovqat
yaradır, üzümüzə sevinc və təbəssüm qonur, qəlbimiz sevgi və
məhəbbətlə döyünür. Bizi rahat buraxmayan, yoran iş və məişət
qayğılarını, həlli vacib problemləri ani olaraq unudub korpələri
əzizləmək, söhbətə cəlb etmək, könüllərində yer tapmaq
istəyirik. Balacaların xoş aurası, pozitiv enerjisi bizi çox vaxt
əsəb gərginliyindən, mənfi psixiloji ovqatdan uzaqlaşdırır.
Daxilən kövrəkləşir, böyük diqqət və nəvaziş göstərdiyimiz,
qayğısını çəkdiyimiz körpələrə xoş dəqiqələr, sevincli anlar
bəxş etmək istəyi ilə yaşayırıq. Zaman keçdikcə bir həqiqəti
dərk edirik ki, bu fani dünyada həyatımızın əsas mənası ailə
üçün layiqli övlad, dövlət üçün ləyaqətli vətəndaş, cəmiyyət
üçün kamil şəxsiyyət yetişdirməkdir.
(Oxucular Gülzar İbrahimovanın “Mən balaca deyiləm) şeirini
söyləyirlər.
Səhər tezdən dururam,
Əl-üzümü yuyuram
O qədər böyümüşəm,
10-a qədər sayıram!
Kuklamı çimdirirəm,
Qəşəng geyindirirəm
O qədər böyüyəm ki,
Bağçaya da gedirəm!
34
Ad günümdə hamı mənə,
Qəşəng hədiyyə alacaq
Deməyin mənə balaca,
Mənim beş yaşım olacaq!
Böyüyəm mən, böyüyəm
Görün necə, böyüyəm
Sevinirəm ay uşaqlar,
Kuklamdan da böyüyəm!
II Aparıcı:
Bu ülvi və saf məram müdrik xalqımızın milli düşüncəsində,
dünyagörüşündə tarixən özünə möhkəm yer tapıb. Ev-eşik, ailə sahibi
olmaq, layiqli övlad yetişdirmək hər bir azərbaycanlının daxılındən
qaynaqlanan təbii, nəcib arzudur. İnsan öz həyatını mənalandırmaq,
məqsədlərinə doğru inamla irəliləmək, cəmiyyətə, dövlətə fayda
vermək üçün, ilk növbədə, ailəyə, uşağa ehtiyac duyur. Onların sosial-
mənəvi təlabatlarını təmin etmək, müstəqil həyata hazırlamaq,
cəmiyyətdə yerini tapmasına yardımçı olmaq hər bir valideynin ən
böyük arzusudur. Elə bu arzu ilə hər bir azərbaycanlı uşaqlarının
sabahı ugrunda səylə çalışır, min bir zəhmətə qatlaşır. Böyüdüb boya-
başa çatdırdığı övladlarının müstəqil həyatdakı ilk uğurlarını görəndə
isə qəlbi fərəh hissi ilə döyünür, çəkdiyi zəhmətin hədər getmədiyinə
sevinir.
Musiqisi Hökumə Nəcəfovaya, sözləri Xanımana Əlibəyliyə aid “Günəş olaram
mən də”... mahnısı səslənir.
Oxucular səhnəyə daxil olub Ələmdar Quluzadənin “Dünyaya uşaq gəlir” adlı
şeirini soyləyirlər.
I oxucu:
Ətirli, gül-çiçəkdi,
Yazdı, bahardı uşaq.
Dodaqda bal kimidir,
Budaqda bardı uşaq.
Günəşin zərrələri,
Yazın yağışıdır o.
Gözümüzün işığı,
35
Ərzin naxışıdır o.
Uşaq tək əzizlənən
Silahlar uşaq deyil.
Dünya ilə oynama,
Dünya oyuncaq deyil.
Əsək uşağın üstdə,
Kəsək yolunu şərin.
Uşaq səsindən gözəl
Nəyi var ki, bəşərin.
Kini, küdurəti yox,
Vicdanı dümag gəlir.
Dünya ayağa qalxsın,
Dünyaya uşaq gəlir!
Uşaq gəlmir bu qoca
Dünyaya daş atmağa,
Uşaq gəlir bu qoca
Dünyanı yaşatmağa.
I Aparıcı:
Əziz qonaqlar hər birimiz bilirik ki, analar övladlarının
böyüyüb boya-başa çatmasında nə qədər əziyyət çəkirlər. Analar
gecələr körpələrinin beşiyinin başını kəsdirib həzin-həzin layla deyir,
ən xoş arzularını balalarının qulağına pıçıldayırlar. Övladlarımızın
böyüməsində ana laylalarından gözəl mahnı olarmı?
Uşaq yuxudan oyanandan sonra analarımız oxşama deyir,
körpəsini oxşayır, arzularını bildirir.
36
Layla dedim yatasan,
Gül yastığa batasan.
Gül yastığın içində
Şirin yuxu tapasan.
Layla dedim gündə mən,
Kölgədə mən, gündə mən.
İldə qurban bir olar,
Sənə qurban gündə mən.
Dağın maralı
Gözün qaralı,
Dünyanın malı
Bu balama qurban.
Ümumiyyətlə, hər bir cəmiyyətin ən kövrək, həssas təbəqəsi
olan körpələrə cəmiyyətin hər bir üzvünün qayğısı, sevgisi lazımdır.
İmkan daxilində hamı uşaqlara nəvaziş və qayğı göstərməli, onların
cəmiyyət üçün layiqli insan kimi yetişməsində əlindən gələni
əsirgəməməlidir.
II Aparıcı:
Bu gün biz əminliklə deyə bilərik ki, uşaqlarımızın gələcəyi
etibarlı əllərdədir. Və onların layiqli vətəndaş kimi böyüməsi, təhsil
alması, cəmiyyətdə mövqe tutması üçün Azərbaycan dövləti bütün
imkan və şəraiti yaratmışdır. Ümummilli lider Heydər Əliyev deyirdi
ki, “Fəxr edirəm ki, bizim Azərbaycanın gözəl, göyçək, istedadlı
balaları, övladları var. Fəxr edirəm ki, Azərbaycanın gələcəyi bu qədər
gözəl təməl əsasında qurulur. Siz bugünkü həyatınızla, təhsilinizlə, öz
istedadınızı inkişaf etdirməklə Azərbaycanın gələcəyinin binasını
qurursunuz, böyük binanı qurursunuz. Müstəqil Azərbaycanın böyük
binasını qurursunuz”. Gəlin hamılıqla bu binanın saglam və dayanıqlı
olması üçün səylərimizi birləşdirək.
37
Oxucular səhnəyə daxil olub Ələmdar Quluzadənin “
Gəlin Uşaqlara oxşayaq”
adlı şeirini söyləyirlər.
Üfüqlər səmada oyanan səhər,
Dan yeri şəfəqə boyanan səhər.
Uşaqlar sabaha boylanan səhər
Gəlin uşaqlara oxşayaq bir az.
Günəş kainatın çıraq dünyası,
Çiçəklər, ləçəklər budaq dünyası.
Uşaqlar dünyanın uşaq dünyası
Gəlin uşaqlara oxşayaq bir az.
Gözəli köksümdə dil açan dilək,
Dəcəli sinəmdə döyünən ürək.
Gəlin uşaqlarala əl-ələ verək
Gəlin uşaqlara oxşayaq bir az.
Uşaq tək sevinək ocaq görəndə,
Qanadlı quş olaq budaq görəndə
Harda olur-olsun, uşaq görəndə
Gəlin uşaqlara oxşayaq bir az.
Dodaqlar nəğmənin təzəsin deyə,
Gülüşlər dünyanı bəzəsin deyə,
Uşaqlar bizlərə bənzəsin deyə
Gəlin uşaqlara oxşayaq bir az.
38
I Aparıcı:
Əziz qonaqlar! Gəlin elə edək ki, uşaqlarımızın çöhrəsindən
gülüş, sevinc heç zaman əskik olmasın. 1 İyun Uşaqları Beynəlxalq
Müdafiə Günü münasibətilə gül balalarımızı səmimi qəlbdən təbrik
edir, uşaqlar üçün çalışan hər bir təşkilata uğurlar diləyirik.
Tədbir Azərbaycan Respublikasının Himni ilə başa çatır.
Ə D Ə B İ Y Y A T S İ Y A H I S I:
DÖVRÜ MƏTBUAT:
1.
X. Flora. 1 iyun - Uşaqların Beynəlxalq Müdafiə Günüdür / F. Xəlilzadə //
Yaddaş. - 2007. - 31 may. - S.5. .
2.
İ. İsmayıl. Uєaqlar gələcəyimizdir [Текст] : 1 iyun-Uşaqları Beynəlxalq
Müdafiə günü / İ. İbrahimov // Respublika. - 2008. - 1 iyun. - S. 5.
3.
1 iyun - Uşaqların Beynəlxalq Müdafiəsi Günüdür // Planet. - 2007. - 22
may. - S.1,2. .
4.
1 iyun Uşaqların Beynəlxalq Müdafiə Günüdür // Azərbaycan. - 2007. - 1
iyun. - S.11. .
5.
H. Hicran. Ölkəmizdə hər bir uşaq dövlət qayğısı ilə əhatə olunur : 1 iyun
Uşaqları Beynəlxalq Müdafiə Günüdür / H. Hüseynova // Xalq qəzeti. -
2007. - 1 iyun. - S.10.
6.
B. Oqtay. Ömrümüzün mənası olan uşaqlardan qayğımızı əsirgəməyək : 1
iyun Beynəlxalq Uşaqların müdafiəsi günü / O. Bayramov // Xalq qəzeti. -
2006. - 1 iyun. - S.4.
7.
X. Flora. Ömrümüzün əlvan çiçəkləri : 1 iyun Uşaqların Beynəlxalq
Müdafiəsi günüdür / F. Xəlilzadə // Azərbaycan. - 2010. - 1 iyun. - N 116. -
S. 6.
8.
A. Nurlana. Uşaqlara dövlət qayğısı : 1 İyun - Uşaqları Beynəlxalq Müdafiə
Günüdür / N. Axundzadə // Təhsil problemləri. - 2010. - 16-23 may. - N
33/34. - S. 5.
9.
S. Elmira. Uşaqlar üçün yararlı Azərbaycan naminə çalışaq : 1 iyun
Uşaqların Beynəlxalq Müdafiəsi Günüdür / E. Süleymanova // Respublika. -
2010. - 1 iyun. - N 115. - S. 7.
10.
H. Hicran. Azərbaycanda uşaq problemlərinin həlli dövlət strategiyasının
prioritet istiqamətlərindəndir : 1 İyun Uşaqları Beynəlxalq Müdafiə Günüdür
/ H. Hüseynova // Xalq qəzeti. - 2010. - 1 iyun. - N 116. - S. 5.
11.
Ə. Paşa. Azərbaycan uşaqları dövlətin və cəmiyyətin qayğısı ilə əhatə
olunub : 1 İyun Uşaqları Beynəlxalq Müdafiə Günüdür / P. Əmircanov //
Xalq qəzeti. - 2010. - 1 iyun. - N 116. - S. 5.
12.
Q. Zümrüd. Uşaq gülsə, dünya gülər... : 1 İyun Uşaqları Beynəlxalq
39
Müdafiə Günüdür / Z. Qurbanqızı // Respublika. - 2010. - 2 iyun. - N 116. -
S. 6.
13.
Zayralıqızı. B. Vətənə layiq ruhda : 1 iyun - Uşaqların Beynəlxalq
Müdafiəsi Günüdür / B. Zayralqızı // Mədəni həyat. - 2012. - № 6.
14.
K. Samirə. Uşaqların müdafiəsi daim diqqət mərkəzindədir : 1 İyun
Uşaqları Beynəlxalq Müdafiə Günü / S. Kərimova // Azərbaycan müəllimi. -
2010. - 4 iyun. - N 21. - S. 2.
15.
M. Elgün. Gələcəyimiz olan uşaqları qoruyaq : 1 İyun Uşaqları Beynəlxalq
Müdafiə Günüdür / E. Mənsimov // Azərbaycan. - 2013. - 2 iyun. - № 119. -
S. 6.
16.
Ə. Paşa. Dünyanı qoruyaq uşaqlar üçün... : 1 İyun Uşaqları Beynəlxalq
Müdafiə Günüdür / P. Əmircanov // Xalq qəzeti. - 2013. - 1 iyun. - № 119. -
S. 5.
17.
Ə. Piralı. Uşaqların hüquqlarının qorunması dövlət siyasətinin prioritet
istiqamətlərindəndir : 1 iyun Uşaqların Beynəlxalq Müdafiəsi Günüdür / P.
Əliyev // Azərbaycan. - 2013. - 1 iyun. - № 118. - S. 10.
18.
H. Hicran. Uşaq hüquqlarının müdafiəsi dövlətin prioritet
istiqamətlərindəndir : 1iyun Uşaqları Beynəlxalq Müdafiə Günüdür / H.
Hüseynova // Respublika. - 2014. - 1 iyun. - № 114. - S. 2.
19.
M. Nilufər. 1 iyun Uşaqları Beynəlxalq Müdafiə Günüdür / N. Mustafaqızı
// İki sahil. - 2014. - 31 may. - № 95. - S. 20.
20.
S. Flora. Ömrümüzün sevinc payı : 1 iyun Uşaqların Beynəlxalq Müdafiəsi
Günüdür / F. Sadıqlı // Azərbaycan. - 2014. - 1 iyun. - № 114. - S. 8.
21.
A. Aida. Bir ovuc təbəssüm, bir dünya işıq : 1 iyun Uşaqların Beynəlxalq
Müdafiəsi Günüdür / A. Aysa // Xalq qəzeti. - 2014. - 1 iyun. - № 114. - S.
5.
Kitabların siyahısı:
1.
Dilsuz. Tomris ana. B.:200,-10 s.
2.
Dilsuz. Yeddi gəlin dağı. B:. 2008,-10 s.
3.
Ə. Quluzadə. “Dilotu”, B.: “Ozan”, 2009.-80 s.
4.
Ə. Quluzadə. “Ətirşah ətri”, B.:, “Ozan”, 2010.-80 s.
5.
Ə. Quluzadə. Navalça. B.: “Şuşa”, 2012.-80 s.
6.
Z. Xəlil. Yumru Yumaq və Qumru. B.: 2011.-20 s.
40
Redaktor:
Şəhla Qəmbərova - F.Köçərli adına Respublika
Uşaq Kitabxanasının direktoru
Tərtibçi:
Könül Səmədzadə - F.Köçərli adına Respublika
Uşaq Kitabxanası Elmi metodika şöbəsinin baş
kitabxanaçısı
Korrektor:
Ruhiyyə Məmmədli - F.Köçərli adına Respublika
Uşaq Kitabxanasının elmi-metodika şöbəsinin
müdiri
Dostları ilə paylaş: |