AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI SƏHİYYƏ NAZİRLİYİ
AZƏRBAYCAN TİBB UNİVERSİTETİ
Əlyazma hüququnda
ANAR ELXAN OĞLU NAMAZOV
QARININ ÖN DİVARININ YIRTIQLARININ LAPAROSKOPİK
PLASTİKASINDA AĞIRLAŞMALARIN
PROFİLAKTİKASI
3213.01 – “Cərrahiyyə”
Tibb üzrə fəlsəfə doktoru elmi
dərəcəsi almaq üçün
D İ S S E R T A S İ Y A
Elmi rəhbər: Tibb elmləri doktoru,
Professor Bayramov N.Y.
BAKI – 2013
2
MÜNDƏRİCAT
GİRİŞ .................................................................................................................... 4
Fəsil I. QARIN DİVARININ YIRTIQLARININ CƏRRAHİYYƏSİNİN
MÜASİR VƏZİYYƏTİ (ƏDƏBİYYAT İCMALI) ............................................ 9
1.1.Qarın divarının yırtıqlarının etiologiyası və patogenezi .............................. 10
1.2. Qarın divarının yırtıqlarının açıq cərrahi müalicəsinin müasir vəziyyəti ... 13
1.3. Qarın divarının yırtıqlarının laparoskopik cərrahlığının müasir vəziyyəti .. 20
1.4. Qarın divarının yırtıqlarının cərrahi müalicəsindən sonra inkişaf etmiş
ağırlaşmaların yayılma səviyyəsi və onların aradan qaldırılması yolları...............29
Fəsil II. TƏDQİQATIN MATERİAL VƏ METODLARI ...................................39
2.1. Xəstələrin ümumi xarakteristikası.................................................................39
2.2. Tədqiqat metodları.........................................................................................42
2.3. Əməliyyatönü hazırlıq dövrünün xüsusiyyətləri............................................45
2.4. Anesteziya üsulunun seçilməsi.......................................................................48
Fəsil III. QARIN DİVARININ YIRTIQLARININ AÇIQ CƏRRAHİ MÜALİCƏ-
SİNİN NƏTİCƏLƏRİ ..........................................................................................50
FƏSIL IV. QARIN DİVARININ YIRTIQLARININ VİDEOENDOSKOPİK
CƏRRAHİ MÜALİCƏSİNİN NƏTİCƏLƏRİ ....................................................65
FƏSİL V. QARIN DİVARININ YIRTIQLARININ VİDEOENDOSKOPİK
TOTAL EKSTRAPERİTONEAL PLASTİKASININ NƏTİCƏLƏRİ................88
YEKUN ..............................................................................................................104
NƏTİCƏLƏR .....................................................................................................114
PRAKTİK TÖVSİYƏLƏR ………....................................................................115
ƏDƏBİYYAT SİYAHISI ..................................................................................116
3
İXTİSARLAR:
ACSV – ağciyərlərin süni ventilyasiyası
QB – qarın boşluğu
QDT - qarındaxili təzyiq
QÖD – qarının ön divarı
ETİ – endotraxeal intubasiya
LAE – laparoskopik appendektomiya
LSE - laparoskopik sistektomiya
LXE - laparoskopik xolesistektomiya
MBT – mədə-bağırsaq traktı
OBB – onikibarmaq bağırsaq
ÖDX – öd daşı xəstəliyi
İLP - in lay plastika
OLP - on lay plastika
SLP - sub lay plastika
TAP – transabdominal plastika
TEP – total ekstraperitoneal plastika
USM – ultrasəs müayinəsi
VLS - videolaparoskopiya
4
GİRİŞ
Problemin aktuallığı. Qarının ön divarının yırtıqları əhali arasında geniş yayıl-
mış cərrahi patılogiyadır və dünya əhalisinin 2-7%-də rast gəlir [12, 21, 25, 128,
165]. Onların yayılması tendensiyası artmaqda davam edir və 40 yaşdan yuxarı
kişilərin 13-15%-də, yaşlı kişilərin 60%-ə qədərində müşahidə olunur [118, 139,
156]. Qasıq yırıtıqları rastgəlmə tezliyinə görə ilk pilləni tutur və qarın divarının
bütün yırtıqlarının 75%-ni təşkil edir [1, 14, 37, 99, 143]. Sonrakı yerlər göbək, ağ
xətt və bud yırtıqlarına məxsusdur [2, 16, 52, 134]. Ümumi cərrahi şöbələrdə icra
edilən planlı əməliyyatların 25%-ə qədəri qarının ventral yırtıqlarının payına düşür
[16, 46, 88, 95, 149]. Urgent cərrahiyyədə də yırtıqların ağırlaşmalarına (boğulma,
kəskin bağırsaq keçməzliyi, kəskin peritonit və s.) görə yerinə yetirilən təcili cərrahi
əməliyyatların payı xeyli yüksəkdir [34, 60, 117, 153].
Böyük qasıq-xaya yırtıqlarına görə açıq cərrahi əməliyyatlardan sonra 10-14%,
təkrar yırtıq əməliyyatlarından sonra 30-35% hallarda yırtığın residivi baş verir [74,
121, 133, 193, 218].). Təkrar yırtıqlar bütün lokalizasiyalarda, yırtıqlara görə
aparılmış istənilən cərrahi əməliyyat üsulundan sonra 5-45% hallarda meydana çıxır
[11, 99, 128, 195]. Əməliyyatdan sonrakı yırtıqların yayılması açıq cərrahi əməliyyat-
ların kəmiyyət və keyfiyyət tərkibinin artması səbəbindən çoxalmağa meyllidir. Son
illərin məlumatlarına görə onkoloji, ginekoloji, koloproktoloji əməliyyatların tətbiq
dairəsinin genişlənməsi, xüsusilə yaşlı şəxslərdə əvvəllər inoperabel və inrezektabel
hesab edilən şişlərə görə radikal, genişləndirilmiş radikal cərrahi əməliyatların
aparılmasının mümkünlüyü bu yırtıqların rastgəlmə tezliyinin 20-25%-ə qədər
yüksəlməsinə səbəb olmuşdur [44, 74, 133, 135]. Qarın boşluğunda yerinə yetirilmiş
geniş laparotomiyalardan, həmçinin təkrar əməliyyatlardan sonra yırtıqlar ən çox ağ
xətt boyunca əmələ gəlir [19, 23, 62, 94, 161].
Qarının ön divarının yırtıqlarının, onların residivlərinin, xüsusilə posoperasion
yırtıqların etiopatogenezinin təsnifləndirilməsi, sistemləşdirilməsi cəhdləri uğursuz-
luqlarla nəticələnməkdə davam edir. Bu yırtıqların bütün növlərinin anatomik lokali-
Dostları ilə paylaş: |