Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ azərbaycan döVLƏt pedaqoji universiteti

51 
 
7.
 
Tədris 
prosesinin 
bütün 
mərhələlərində 
şagirdlərin 
fəaliyyətinin 
fərdiləşdirilməsi. 
8.
 
Bacarıq və vərdişlərin formalaşdırılmasına görə şagirdlərin fəaliyyəti. 
9.
 
Sənədlərlə, dərsliklərlə, sorğu kitabları ilə işin öyrədilməsi. 
10.
 
Əyanilik  və  onun  tətbiqinin  məqsədləri.  Şagirdlərin  idraki  fəallığının 
inkişafı üçün əyanilikdən istifadə. 
11.
 
Biliklərin yoxlanılması və qiymətləndirilməsi yolları və xarakteri. 
12.
 
Biliklərin yoxlanılması və qiymətləndirilməsinin forma və vasitələri. 
13.
 
Ev tapşırığının xarakteri. Onun miqdarı. 
14.
 
Şagirdlərin nitqi üzərində müəllimin işi. 
V. Dərsin təşkili. 
1. Təlim mühitinin yaradılması, şagirdlərin təşkili. 
2. Müəllim davranışı. 
3. Müəllimin nitqi. 
4. Dərsin mövzusu. 
5. Dərsdə işçi vaxtdan istifadə. 
6. Dərsin estetik tərtibatı. 
VI. Şagirdlərin fəaliyyəti. 
1.
 
Şagirdlərin fənnə marağı. Onların öyrənilən mövzuya münasibətləri. 
2.
 
Tədris bacarıqları və vərdişlərinin olması. 
3.
 
Şagirdlərin dərsdə fəallığı (suallar vermək, qeydiyyatlar aparmaq və s.): 
a)
 
problemin, məsələnin həllində sinfin iştirakı; 
b)
 
şagirdlərin fərziyələr irəli sürmək və onu əsaslandırmaq bacarıqları; 
c)
 
sistemləşdirmək, təhlil etmək, ümumiləşdirmək, nəticə çıxarmaq bacarıqları; 
d)
 
yeni situasiyada bilikləri tətbiq etmək, yeni əlaqələr qurmaq bacarığı; 
e)
 
sorğu kitabçaları, sənədlərlə və s. ilə işləmək bacarığı. 
VII. Texniki audiovizual təlim vasitələrindən (TAVTV) istifadəsi. 
1.TAVTV-dən dərsdə istifadənin məqsədəuyğunluğu. 

---

52 
 
2.TAVTV-nin dərsdə yeri. 
3.TAVTV-dən istifadə üçün pedaqoji təlimat: 
a)
 
nümayiş etdirilən materialın qavranmasına sinif necə hazırlaşır; 
b)
 
nümayiş necə müşayiət olunur; 
c)
 
nümayiş olunana əsasən  nəticə necə çıxarılır. 
          4.TAVTV-dən istifadə müddəti. 
VIII. Dərsin tərbiyəedici funksiyası 
1.
 
Tədris və tərbiyəvi məsələlərin vəhdəti. 
2.
 
Öyrənilən  materialın  məzmunundan,  məntiqindən  çıxış  edərək,  müəllimin 
dərsin tərbiyəedici məqsədini ayırmaq bacarığı. Qoyulan məqsədlərin dəqiqliyi. 
3.
 
Qoyulan məqsədin reallaşdırılma yolları. 
4.
 
Şagirdlərin əqidələrinin formalaşdırılması üsulları. 
5.
 
Tədris prosesində mənəvi keyfiyyətlərin tərbiyə edilməsi. 
Dərs barədə ümumi rəy.  
 Dərsin müsbət tərəfləri və nöqsanları. 
 Nöqsanların aradan qaldırılması üçün təkliflər. 
 
Kimya fənni üzrə dərsin müşahidəsi və təhlilin sxemi. 
1. Müəllimin və şagirdlərin dərsə hazırlıqları 
1.1. Dərs planı. 
1.2. Təbii kimyəvi obyektlərin, kimyəvi eksperimentin hazırlanması. 
1.3. Didaktik materialın və digər tədris vasitələrinin dərs üçün hazırlanması. 
1.4. Şagirdlərin dərsə hazır olması. 
1.5. Dərs üçün vaxt bölgüsü. 
2. Dərsin təşkili 
2.1. Dərsin məqsədlərinin aydınlığı. 
2.2. Dərsin həll olan məsələlərinin məqsədəuyğunluğu. 
2.3. Dərsin məntiqi ardıcıllığı. 

---

53 
 
2.4. Dərs planından kənaraçıxmalar. 
2.5. Dərs planından kənaraçıxmaların səbəbləri. 
3. Dərsin məzmunu 
3.1. Dərsin mövzusu və onun proqramda yeri. 
3.2. Məzmunun dərsin mövzusuna uyğunluğu. 
3.3. Şərh olunan materialın yığcamlığı və sistemliliyi. 
3.4. Təcrübə və həyatla əlaqə 
3.5. Materialın ayrı-ayrı şagirdlərin yaş, qrup xüsusiyyətlərinə uyğunluğu. 
3.6. Dərsin inkişafetdirici imkanları. 
3.7. Dərsin tərbiyəedici əhəmiyyəti. 
4. Tədrisin texnologiyası 
4.1. Zəmanətli nəticələr almağa istiqamətlilik. 
4.2.  Bilik  və  bacarıqların  sorğusu  və  qiymətləndirilməsinin  ənənəvi  və  müasir 
texnologiyaları. 
4.3. Yeni materialın öyrənilməsi texnologiyası. 
4.4.  Dərsdə  əyanilik  (fənnə  görə,  kəşfə  görə,  qrafik-simvolik,  statik  və 
dinamik). 
4.5. Kimyəvi eksperimentdən istifadə. 
4.6.  Əks-əlaqənin  yaradılması,  bilik  və  bacarıqların  möhkəmləndirilməsi 
priyomları. 
4.7. Dərsliyin və müxtəlif növ sərbəst işlərin tətbiqi. 
4.8.  Kimyanın  tədrisi  üzrə  təşkilati-idarəetmə  vasitəsi  kimi  müasir  tədris 
vasitələrinin, müxtəlif  idraki tapşırıqların tətbiqi. 
4.9.  Tədrisin  istiqamətləndirilməsi  (mədəni,  etik-mənəvi,  humanistlik  və  s.) 
prinsipinin reallaşdırılması məqsədilə istifadə olunan metodik priyomlar. 
1.10.
 
Kimya tədrisinin formaları, təhsil texnologiyaları, üsulları, vasitələrinin  
reallaşdırılması və seçiminə inteqrativ yanaşma. 
5.Şagirdlərin dərsdə fəaliyyəti: 

---

54 
 
5.1. Yeni öyrənilənə maraq və diqqət. 
5.2. Bilik və bacarıqların aktuallaşdırılması və tətbiqi mərhələsində fəallıq. 
5.3. Sərbəst işin növünün və xarakterinin müxtəlifliyi. 
5.4. Kimyəvi eksperimentdə, müşahidədə iştirak.  
5.5. Bütün dərs boyu intizam. 
6. Dərsdə müəllimin fəaliyyəti 
6.1. Müəllimin nitqi. 
6.2. Müəllimin əsas funksiyalarının reallaşdırılması. 
6.3. Müəllimin idarəedici rolu (sinfi idarə etmək bacarığı) 
6.4. Birgə əməkdaşlıq və yaradıcılıq priyomları. 
6.5. Pedaqoji davranış. 
7. Dərsin nəticələri 
7.1. Dərs planının yerinə yetirilməsi. 
7.2. Dərs məqsədlərinə nail olma. 
7.3. Şagirdlərin bilik və bacarıqlarının keyfiyyəti. 
7.4. Dərsin inkişafetdirici və tərbiyəedici əhəmiyyəti. 
7.5. Dərsin güclü tərəfləri. 
7.6. Dərsin zəif tərəfləri. 
7.7. Dərsin qiymətləndirilməsi. 
 
2.2.2. Kimya dərsinin özünütəhlil sxemi 
 
Kimya dərsinin qısa özünütəhlil sxemi. 
1.
 
Dərs keçilən sinfin qısa xarakteristikası. 
2.
 
Dərsin  mövzuda  yeri.  Verilmiş  dərsdə  müəllim  hansı  təhsil,  inkişaf  və 
tərbiyəedici məsələlər qoymuşdur. 
3.
 
Verilmiş  dərsdə  müəllim  hansı  ümumtədris  bilik  və  bacarıqlarını  inkişaf 
etdirməyi nəzərdə tutmuşdur. 

---