RƏSMİ SƏNƏDLƏR
Təhsildə İKT
8
Burada orta ixtisas təhsili müəssisələrinin maliyyələşdirilməsinin yalnız dövlət
büdcəsindən deyil, təhsil alan subyektlərin maliyyəsi hesabına həyata keçirilməsi, təhsil
xidmətlərinin
sahələrini
genişləndirməklə,
alternativ
maliyyələşmə
mənbələrinin
formalaşdırılması sisteminin yaradılması nəzərdə tutulur.
1.5. Tədbirlər Proqramının maliyyə təminatı
Proqramın dövlət orta ixtisas müəssisələri üzrə maliyyə təminatını dövlət büdcəsinin
mərkəzləşdirilmiş xərclərində Təhsil Nazirliyinin xərclər smetasında nəzərdə tutulmuş
vəsaitlər və Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə zidd olmayan digər mənbələr
təşkil edir.
1.6. Gözlənilən nəticələr
Proqramın reallaşması aşağıdakı nəticələri əldə etməyə imkan verəcəkdir:
- orta ixtisas təhsilində dövlət təhsil standartları ilə müəyyənləşdirilən keyfiyyətlərin əldə
olunması;
- məzunların əmək bazarında rəqabət qabiliyyətinin və peşə çevikliyinin yüksəldilməsi;
- orta ixtisas təhsili müəssisələrinin şəbəkəsinin optimallaşdırılması;
- şəxsiyyətin tərbiyəsində, onun yaradıcılıq fəallığında orta ixtisas təhsili müəssisələrinin
rolunun artması;
- şəxsiyyətin təhsilə və peşəyə olan marağının artması;
- əmək bazarının ehtiyacları ilə mütəxəssis hazırlığının aparılmasında uyğunluğun əldə
olunması;
- orta ixtisas təhsili müəssisələrində mütəxəssis hazırlığı strukturunun onun yerləşdiyi
regionun tələbatı ilə uyğunlaşdırılması;
- orta ixtisas təhsili müəssisələri tərəfindən əhaliyə göstərilən təhsil xidmətlərinin
genişləndirilməsi;
- orta ixtisas təhsilində dövlət ictimai idarəetmə sisteminin yaradılması;
- orta ixtisas təhsili sisteminin istehsal və xidmət sahələri ilə əlaqəsinin möhkəmləndirilməsi,
sosial tərəfdaşlıq subyektləri arasında əməkdaşlığın səmərəliliyinin yüksəldilməsi;
- təhsil prosesinin təminatının, təhsil alanların və işçilərin sosial müdafiəsinin, tədris
müəssisələrinin maddi-texniki bazasının inkişafı üçün orta ixtisas təhsili müəssisələrinin
maliyyələşdirmə imkanlarının genişləndirilməsi;
- orta ixtisas təhsili müəssisələri müəllim və rəhbər işçilərinin peşəkarlıq səviyyəsinin
yüksəldilməsi məqsədi ilə orta ixtisas təhsilli kadrların ixtisaslarının artırılması və yenidən
hazırlanması sisteminin təkmilləşdirilməsi;
RƏSMİ SƏNƏDLƏR
Təhsildə İKT
9
- dövlət təhsil standartlarının tələblərinə uyğun olaraq yeni nəsil dərsliklərin, tədris-metodik
ədəbiyyatın və təlim vasitələrinin yaradılması;
- tədris prosesində informasiya sistemlərindən və texnologiyalarından, telekommunikasiya
şəbəkələrindən istifadənin inkişaf etdirilməsi;
- orta ixtisas təhsili sahəsində beynəlxalq əməkdaşlığın genişləndirilməsi;
- beynəlxalq standartlara uyğun mütəxəssislərin hazırlanması.
TƏHSİLİN İNFORMATLAŞMASININ NƏZƏRİ VƏ METODOLOJİ ƏSASLARI
Təhsildə İKT
10
İNSANLARIN İNFORMASİYA CƏMİYYƏTİNƏ HAZIRLIĞI VƏ ONLARDA
İNFORMASİYA MƏDƏNİYYƏTİNİN FORMALAŞDIRILMASININ BƏZİ
ASPEKTLƏRI
R.M. Əliquliyev
AMEA-nın müxbir üzvü, professor
AMEA İnformasiya Texnologiyaları İnstitutu
R.Ş. Mahmudova
AMEA İnformasiya Texnologiyaları İnstitutu
XÜLASƏ
Məqalədə informasiya cəmiyyəti şəraitində yaşayıb fəaliyyət göstərmək üçün insanın hazırlıq
səviyyəsi ilə bağlı məsələlər araşdırılmışdır. Eyni zamanda, bu cəmiyyətin yaratdığı imkanlardan
istifadə etmək üçün insanların lazımi bilik və bacarıqlarının olmaması ilə bağlı meydana çıxan
problemlər və beynəlxalq aləmdə bu problemlərin həlli istiqamətində görülən işlər öz əksini tapmışdır.
Bir sıra inkişaf etmiş ölkələrdə təhsil alanlar üçün lazımi bilik və bacarıqları müəyyən edən
mövcud standartlar tədqiq edilmiş, şəxsiyyətin informasiya mədəniyyətinin formalaşdırılmasının
vacibliyi əsaslandırılmışdır. Məqalədə həmçinin informasiya mədəniyyətinin formalaşdırılmasının bəzi
aspektlərinə aydınlıq gətirilmişdir.
GİRİŞ
Vaxtilə müxtəlif elm sahələrini təmsil edən alimlərin, mütəfəkkirlərin təsvir etdikləri,
görmək istədikləri informasiya cəmiyyəti artıq reallığa çevrilib.
Sivilizasiyanın inkişafının növbəti mərhələsi olan bu cəmiyyətin əsas fəlsəfəsi milli
mənsubiyyətindən, dinindən, fiziki imkanlarından, sosial durumundan və yaşından asılı
olmayaraq bütün insanlar üçün istənilən anda və istənilən yerdən lazımi informasiya və bilik
əldə etmək imkanlarının yaradılmasıdır. Göründüyü kimi, artıq hər kəs üçün informasiya və
biliklərin əlyetərliyinin təmin olunması üçün texnoloji vasitələr meydana çıxmışdır. Radio və
televiziya kimi, ənənəvi, həmçinin internet kimi yeni informasiya vasitələrinin mövcudluğu
planetin hər bir sakininin həyatda ona lazım olan informasiyaya sərbəst çıxışının təmin
edilməsinə şərait yaradır. Bu hüquqların təmin edilməsi üçün təhsil, iqtisadiyyat və s.
sahələrdə müvafiq problemlərin həll edilməsi tələb olunur.
TƏHSİLİN İNFORMATLAŞMASININ NƏZƏRİ VƏ METODOLOJİ ƏSASLARI
Təhsildə İKT
11
İnformasiya cəmiyyətində insanın hazırlıq səviyyəsinə dair tələblər
Təcrübə göstərir ki, bu yeni cəmiyyətin formalaşması və intensiv inkişafı, insanların
buna uyğun informasiya hazırlığı olmadan mümkün deyil. İnsanların müasir cəmiyyətin
yaşayış tərzinə uyğunlaşması onların informasiyanın əldə edilməsi, emalı, təhlili və yayılması
sahəsindəki bilik və bacarıqları ilə birbaşa bağlıdır. Müasir cəmiyyətin xüsusiyyəti belədir ki,
istənilən növ fəaliyyətin səmərəliliyi çox vaxt onun informasiya təminatının səviyyəsindən
asılı olur.
Bunun mahiyyəti ondan ibarətdir ki, hansı sahədə işləməsindən asılı olmayaraq hər
kəs mütləq informasiya texnologiyaları sahəsində müəyyən biliklərə və vərdişlərə
yiyələnməlidir. Ona görə də, məzunlarda öz ixtisasına dair professional keyfiyyətlərlə yanaşı,
yeni texnologiyalar, eyni zamanda, informasiya, onun mahiyyəti, xüsusiyyətləri, emalı və
yeni növ informasiya yaratma üsulları, müasir informasiya mədəniyyəti və onun
xüsusiyyətləri haqqında biliklər aşılanmalıdır [1].
Əvvəllər insanın malik olduğu bacarıq və vərdişlər, yiyələndiyi hər hansı bir ixtisas
ömrü boyu onun üçün yetərli idi. İKT əsrində isə o, öz bilik və bacarıqlarını, yeni
texnologiyaların inkişaf sürətinə uyğun şəkildə dəyişməyə, yeni bilik və bacarıqlar əldə
etməyə hazır olmalıdır. Əvvəlki cəmiyyətə xas olan hər hansı bir işi bacarmaq, nə isə istehsal
etmək qabiliyyəti hazırkı dövr üçün yetərli deyil [2]. Yeni yaranan cəmiyyətin özünəməxsus
yeni tip iqtisadiyyatı formalaşır və bu iqtisadiyyat informasiyalaşdırma vasitələrinin
istehsalını, həmçinin informasiya məhsullarını, xidmətlərini və informasiya bazarını özündə
birləşdirir. İnformasiya iqtisadiyyatı adlanan bu iqtisadiyyat bir sıra fərqli xüsusiyyətlərə
malikdir. İnformasiya sənayesi, informasiya məhsulları və xidmətləri həddən artıq elmi
tutumludur. Ona görə də daxili və xarici bazarda onların keyfiyyəti və rəqabətədavamlılığı bu
və ya digər ölkənin texnoloji inkişaf və yeni informasiya texnologiyalarından istifadə
səviyyəsindən əhəmiyyətli dərəcədə asılıdır.
Eyni zamanda, informasiya iqtisadiyyatının
məhsulları iqtisadiyyatın digər sahələrinin – sənaye, tikinti, nəqliyyat və s. inkişafı üçün əsas
faktora çevrilir. İnformasiya iqtisadiyyatının inkişafı əhalinin məşğulluğunun yeni strukturunu
yaradır, fərdi əməyin və yaradıcılığın yeni formalarının inkişafını tələb edir.
Bu gün sistemli təfəkkürə malik olmaq, eksperimentə, əməkdaşlığa hazır olmaq -
peşəkarlığı dəyərləndirən başlıca keyfiyyətlərdir. Hansı sahədə işləməsindən asılı olmayaraq,
problemləri aşkara çıxarmağı və həll etməyi bacaran, strateji təfəkkürə malik insanlar lazımdır
[2,3].
Dostları ilə paylaş: |