Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ azərbaycan döVLƏt pedaqoji universiteti

METODİKA VƏ TƏCRÜBƏ 
 
Təhsildə İKT 
37 
onlarda  özünə,  ətraf  mühitə  qayğıkeş  və  həssas  münasibət  yaradılır.  Təlim 
nəticələri isə aşağıdakı kimi ümumiləşdirilir: 
-
 
canlılar aləmini təşkil edən varlıqları səciyyəvi xüsusiyyətlərinə görə 
müqayisə edir, bu barədə mülahizələrini şərh edir;  
-
 
bioloji varlıqlarda baş verən dəyişiklikləri müşahidə etmək üçün 
təcrübələr qoyur, nəticələri ümumiləşdirir, onları şifahi və yazılı təqdim 
edir; 
-
 
canlı varlıqlarda maddələr mübadiləsinin qanunauyğunluqlarını izah edir 
və onları fərqləndirir; 
-
 
bitkilərin əkilməsi, becərilməsi, ev heyvanlarının, quşların, digər 
heyvanların bəslənməsi və onlardan məhsul alınması texnologiyasını 
məişətdə tətbiq edir; 
-
 
fiziki, kimyəvi, bioloji amillərin canlı varlıqlara mənfi təsiri barədə 
nəzəri biliklərə əsaslanaraq ekoloji problemlərin aradan qaldırılmasına 
çalışır; 
-
 
zədələnmələr zamanı ilk tibbi yardım göstərir, xəstəliklər zamanı 
profilaktik tədbirlər görür (3. s.26). 
 
Göstərilən təlim nəticələrinə nail olmaq üçün savadlı, bacarıqlı, peşəkar 
müəllim, keyfiyyətli dərsliklərlə yanaşı öyrədici mühitin təmin olunmasıdır. Bu 
gün öyrədici mühitin əsasını informasiya kommunikasiya texnologiyaları təşkil 
edir.  Onlardan  səmərəli  istifadə  edilməsi  keyfiyyətli  təlimin  həyata 
keçirilməsinə  geniş  imkanlar  açır.  Həmin  imkanlardan  biologiyanın  tədrisində 
iki istiqamətdə istifadə olunur: 
1) sadə tədris vasitəsi kimi (vasitəçi rolunda); 
2) təlim fəaliyyəti vasitəsi kimi (təlim verən şəxs rolunda). 
İKT-dən istənilən istiqamətdə istifadə olunması: 

 
Şagirddə  onunla  işləməyə  maraq  oyadır  və  təlim  motivini 
gücləndirir; 

 
Rəng  çalarları,  multiplikasiya,  musiqi,  kompüterdəki  danışıq 
səsi verilən informasiyaların təsirini gücləndirir; 

 
Şagirdin  fərdi  düşünmə  və  qavrama  qabiliyyətini,  biliyini, 
bacarığını, təsəvvürünü, dünyagörüşünü nəzərə almaqla hər bir 
şagird üçün fərdi təlim formasında tədris qurmağa imkan verir; 

 
Fərdi  kompüterin  köməyi  ilə  şagird  şəxsiyyətinin  manerasını 
və digər xüsusiyyətlərini də nəzərə almaq mümkün olur.  

---

METODİKA VƏ TƏCRÜBƏ 
 
Təhsildə İKT 
38 

 
Şagirdlərin  təlimdə  fəallığını  artırır,  onların  diqqətini 
öyrənilən  materialın  əsas  məsələlərinə  yönəldilməsinə  imkan 
verir  və  vacib  olanı  seçməyə,  düşünülmüş  cavab  verməyə, 
məsələni tez həll etməyə tələsdirir.  

 
Təlim 
materialının 
çeşidinin 
artırılmasına, 
müxtəlif 
situasiyaların  modelləşdirilməsinə  və  idarə  edilməsinə  imkan 
yaradır.  O,  ixtiyari  məsələnin  və  ya  problemin  həllini  axıra 
kimi əyani şəkildə izləmək imkanına malikdir; 

 
Şagirdə  istənilən  sahədə  onun  malik  olmadığı  informasiyaları 
çatdırır, elmi dünyagörüşünü genişləndirir (1. s.140). 
Bütün  bu  xüsusiyyətləri  nəzərə  alsaq,  deyə  bilərik  ki,  kompüter  çox 
universal  və  əvəzsiz  təlim  vasitəsidir.  Ondan  istənilən  sahədə  ən  müxtəlif 
məqsədlər  üçün  istifadə  etmək  mümkündür.  İKT-dən  istifadə  edilməsi 
biologiyanın  tədrisində  kurikulumun  səmərəli  tətbiqinə  şərait  yaradır, 
təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsini təmin edir 
 
 
İstifadə olunan ədəbiyyat: 
1.
 
Hacıyeva  H.,  Abdullayeva  T.,  Hacıbəyova  E.  Ümumtəhsil  məktəblərində 
biologiyanın fəal təlim metodları ilə tədrisi metodikası. (Metodik vəsait), Bakı, 
Çaşıoğlu, 2014. 
2.
 
Azərbaycan Respublikasında ümumtəhsilin milli kurikulumu, Bakı, 2006. 
3.
 
Azərbaycan Respublikasının ümumtəhsil məktəbləri üçün biologiya fənni üzrə 
təhsil proqramı (kurikulumu), (6-11-ci siniflər), Bakı, 2013. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

METODİKA VƏ TƏCRÜBƏ 
 
Təhsildə İKT 
39 
 
Biologiyanın tədrisində Azərbaycan faunasının  
öyrədilməsi imkanları 
 
 
Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universiteti 
Kazımov İmran Musa oğlu  
ADPU-nun Biologiyanın tədrisi metodikası kafedrasının  
baş müəllimi, b.ü.f.d. 
Əkbərzadə Gülər İlqar qızı 
ADPU-nun Biologiyanın tədrisi metodikası kafedrasının  
magistrantı, əyani, II kurs 
 
Allahverdiyeva Aysel İftixar qızı 
ADPU-nun Biologiyanın tədrisi metodikası kafedrasının  
magistrantı, əyani, I kurs 
 
 
  
 
 
 
Xülasə 
Məqalədə  biologiyanın  tədrisində  elektron  videogörüntülərin  rolu  
aydınlaşdırılmışdır. 
 
Аннотация 
В  данной  работе  исследованы  особенности  методики  применения 
электронных видео показов в преподавании биологии  
 
Аbstract 
T
he article is devoted  for the  
electronic  video  views ,on  the biology teaching   
 
Açar sözlər, biologiyanın tədrisi , elektron videogörüntülər 
Ключевые слова: электронные  видео показы,   преподавание биологии.  
Key words: biology training, electronic  video  views 
 
Azərbaycan  Respublikası  9  iqlim  qurşağında  yerləşir.  Buna  görə  də 
təbiəti  müxtəlif  və  rəngarəng  olduğu  kimi,  faunası  da  olduqca  zəngindir. 
Heyvanat aləminin Azərbaycanda yayılmasına relyef şəraiti və ona uyğun olan 
bitki örtüyünün dəyişməsi, su hövzələrinin yerləşməsi təsir edir. Burada mindən 
çox  ali  heyvan  növü  yaşayır.  Onların  618  növünü  onurğalı  heyvanlar,  o 

---