Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ azərbaycan müƏLLİMLƏR İnstitutu
Yüklə 416,92 Kb. Pdf görüntüsü
|
54
“PEDAQOGİKA” FƏNNİ ÜZRƏ TƏLƏBƏLƏRİN “SƏRBƏST İŞ” MÖVZULARININ YAZILMASINA DAİR METODİK MƏSLƏHƏT Tələbələrin “Sərbəst iş” mövzuları üzərində işləməsi fənnin daha dərindən mənimsənilməsinə kömək etdiyi kimi onların, tədqiqatçılıq bacarığını da inkişaf etdirir, elmə həvəsini artırır, müstəqil çalışmaq vərdişlərini möhkəmləndirir. Ali məktəblərimizdə Bolonya prosesinin tətbiqi, təhsilin kredit sisteminə keçidi tələbələrin daha çox müstəqil çalışmasını tələb edir. Müstəqil çalışan, əməli fəaliyyət göstərən tələbə daha çox bilik qazanır və öyrənir. Psixologiyadan məlumdur ki, insan bilik üzərində nə qədər hərtərəfli işləsə, ona müxtəlif cəhətlərdən yanaşsa, o bilik daha yaxşı və daha möhkəm mənimsənilir. Çünki, tələbə material üzərində müstəqil işləyərkən onu hərtərəfli təhlil edir, şüurunda eyni bir məsələyə bir neçə dəfə qayıtmalı olur, təhlil edir, ümumiləşdirmələr aparır. Bütün bunlar da qazanılmış biliyin praktik əhəmiyyət kəsb etməsinə kömək edir. Müasir gənc mütəxəssis yüksək bilik və dünyagörüşə malik olmaqla bərabər, həm də tədqiqatçılıq qabiliyyətlərinə malik olmalı, müstəqil düşünməyi, müstəqil qərarlar çıxarmağı bacarmalıdır. Bunun üçün də indiki şəraitdə - təhsilin qlobal xarakter aldığı bir dövrdə tələbənin pedaqogika üzrə proqram materialına sahib olması minimum tələb hesab edilə bilər, geniş nəzəri bilik və dünyagörüşə sahib olmaq üçün isə daha çox pedaqoji biliklər əldə etməli, çox oxumalı, 55
əlavə və ilk mənbələrdən istifadə etməli və bilikləri müntəzəm olaraq genişləndirmək və tətbiq etmək lazımdır. Bu baxımdan pedaqogika fənnini tədris edən müəllim tələbələrə müstəqil çalışmağı, daha çox düşünməyi məsləhət görməli, onların tənqidi və yaradıcı pedaqoji təfəkkürünü inkişaf etdirməlidir. Təcrübələrdən məlum olur ki, tədris işi yüksək təşkil edilən ali məktəblərdə tələbələr elmi-tədqiqat işlərinə də böyük həvəs göstərir, “Sərbəst iş” üzərində də fəallıqla çalışırlar. “Sərbəst iş” mövzuları tələbələr tərəfindən sərbəst şəkildə seçilir. Pedaqogika fənni müəlliminin təklifi ilə də tələbə mövzu götürüb üzərində işləyə bilər. “Sərbəst iş” tələbənin kiçik elmi tədqiqat işidir – deyə bilərik. Tələbə mühazirədən eşitdiklərini, seminar məşğələlərindən öyrəndiklərini, əlavə materiallardan mənimsədiklərindən istifadə edərək, sərbəst iş üzərində müstəqil olaraq yaradıcı fəaliyyət göstərir. Tələbənin sərbəst, müstəqil şəkildə çalışması bir tərəfdən proqram materialının nə dərəcədə mənimsədiyinin, o biri tərəfdən isə öz biliyini tətbiq etmək bacarığına malik olub-olmadığının göstəricisi hesab edilə bilər. Ali məktəblərdə fənlərin tədrisi prosesində tələbələr müstəqil işləməyi, ilk mənbələrdən baş açmağı bacarmalıdırlar. Aparılan elmi-pedaqoji tədqiqatlardan məlum olur ki, ali məktəb tələbələri hər gün 5-6 saat müstəqil zehni işlə məşğul olmalı, mütaliə etməli, elmlə məşğul olmalı, araştırmalar aparmalıdır. Tələbə kitab və ya başqa material üzərində sərbəst çalışan vaxt oradakı faktlar, həqiqətlər artıq onun üçün tam aydın olur; o əldə etdiyi biliklərə möhkəm inanır. Belə bilik isə tədricən əqidə və inama çevrilir. Buradan belə nəticə çıxarmaq olar ki, biz ali məktəb tələbələrini biliklər üzərində dərindən, 56
sərbəst, müstəqil işləməyə sövq etməklə, eyni zamanda onlarda elmi dünyagörüş, yeni pedaqoji təfəkkür, tədqiqatçılıq və müstəqil çalışmaq bacarıq və qabiliyyətləri də formalaşdırmış oluruq. Tələbələrin öz üzərində müntəzəm və müstəqil işləmələri onlarda geniş dünyagörüş, əxlaqi keyfiyyətlər formalaşdırmaqla bərabər, həm də faydalı vərdişlər yaradır. Tələbələr “Sərbəst iş” üzərində işlərkən bir deyil, bir neçə mənbədən istifadə etməyi, xüsusilə ilk mənbələrdən, texnikadan, internet xidmətindən məlumatlar toplamağı öyrənməlidir. Təcrübə göstərir ki, orta məktəbi qurtaran şagirdlərin heç də hamısı sərbəst şəkildə elmi mənbələr üzərində, müxtəlif kitablar üzərində işləməyi bilmirlər. Ona görə də birinci kurs tələbələrinə fənn müəllimi tələbələrə müstəqil çalışmaq üçün, elmi mənbələrdən istifadə etmək üçün lazımi məsləhətlər verməli, tədris etdiyi mövzularla bağlı ədəbiyyat siyahısı verməli və onlardan istifadə yollarını da göstərməlidir. Düzgün məsləhətlər, tövsiyələr nəticəsində və tələbələrin müstəqil işləməsi sayəsində tədricən yaradıcı fəaliyyət inkişaf edir və tələbələr müstəqil və sərbəst şəkildə mənbələr üzərində işləməyə alışırlar ki, bu da gələcəkdə onların elmi işlər, məqalələr yazmasına, buraxılış işləri üzərində daha yaxşı işləmələrinə kömək etmiş olur. Tələbə mövzunu seçdikdən sonra fənn müəllimi ilə birlikdə plan və ədəbiyyat siyahısını müəyyənləşdirir, daha sonra mövzu ilə bağlı ədəbiyyat oxunur, təhlil edilir, qeydlər götürülür, çıxarışlar edilir, məntiqi nəticələr çıxarılır, ümumiləşdirmələr aparılar və yazıya alınır. Sərbəst iş yaradıcı şəkildə yerinə yetirilməlidir. Kitabların, qəzet və jurnal məqalələrinin üzü köçürülməməli, müəlliflərin fikirləri olduğu kimi götürülməməlidir. Bütün mətnin başlıca məzmununu səciyyələndirən fikrin əsas Yüklə 416,92 Kb. Dostları ilə paylaş:
|