Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ baki döVLƏt universiteti FƏnn sillabusu
Yüklə 67,75 Kb. Pdf görüntüsü
|
| 1
BAKI DÖVLƏT UNİVERSİTETİ FƏNN SİLLABUSU Təsdiq edirəm prof.S.R.Hacıyeva 26 .01. 201 5 il
Fakültə: Ekologiya və torpaqşünaslıq
Fənn haqqında məlumat II. Fənnin adı: Atmosfer kimyası Müəllim : akademik Əliyeva R.Ə. Tədris yükü (saat) cəmi: 30 mühazirə 15 saat məşğələ Tədris ili 2015 Semestr II Bölmə azərb. Kredit sayı (hər 30 saata 1 kredit) 1,5
İ.H., Bayramov Q.İ. Ətraf mühit kimyası Bakı 2013 – 280 s. Əlavə: İsidirov V. A. Ekoloqiçeskaya ximiya. Ximiya, 2001, 287s.
Kursun qısa təsviri: Atmosferdə fiziki-kimyəvi proseslərin getməsi, təbii mühitə texnogen təsirlərin aktiv qaz və aerozolların qatılıqlarının antropogen faktorlarla dəyişməsini izah etmək. Atmosferin təbəqəli quruluşa malik olması haqqında məlumat vermək, ionlaşan şüalar və onun ətraf mühitə təsiri, radioaktiv parçalanma qanunlarını tələbələrə izah etmək.
prosesləri,onun quruluşu , tərkibi, atmosferin davamlılığı, günəş şüasının fotosintez prosesində tutduğu yer, yerin ionosferi ,atmosferdə ozon , ozon dövranları, ozonun parçalanması , troposferdə sərbəst radikallar , üzvi və qeyri-üzvi maddələrin transformasiyası, troposferdə azot birləşmələri , fotokimyəvi kəsafət və atmosferdə dispers sistemlər haqqında tələbələrə ətraflı məlumat vermək.
2
Fənnin təqvim planı: Həftə Mövzunun adı və qısa icmalı Müh. Lab Saat Tarix 1
Atmosferin quruluşu və tərkibi Təbii mühitə texnogen təsirlərin artmasını, atmosferin yerlə əsasən də onun quru səthlərlə müqayisəsi, atmosferin tərkibi, atmosferdə sabit qatılıqlı və həcmli komponentlərin sabit qalması, atmosferdə baş verən dinamik tarazlığın əmələ gəlməsi və onların ümumi kütləsinin təyinini, atmosferin tərkibində olan qazlar, atmosferin quruluşunu tələbələrə izah etmək.
Müh.
2 19.02.16 2
Atmosferin davamlılığı, quru ideal qazınatmosferə yaxınlaşmasını, atmosferin sıxlığının termodinamikanın I qanununa görə ideal qazla əlaqəli sistemini, standart vəya normal abiotik vertikal qradiyent temperatur hesablanmasını, atmosferin davamlılığına ətraf havanın qraduent temperaturu, günəş şüalanmasını, rentgen bölgə spektri,günəş şüası enerjisinin sıxlığı, günəş aktivliyinin faza funksiyasını və atmosferin yuxarı sərhəddində atomların, molekull və radikalların ionlaşmasını tələbələrə izah etmək.
Müh.
2 26.02.16 3
Güneş radiyasiyası ilə yerin ionosferin əmələ gəlməsini, ionosferdə yüklü hissəciklərin qatılığı, ionosferdə radio dalğaların paylanması və ionosfer təbəqələrinə bölünməsini, müəyyən edilən D, E, F, təbəqələrinin yer səthindən yuxarı olmasını, F təbəqəsi yüksəkliyində ionların ionosferdə əmələ gəlməsini, sərbəst elektronların qatılığının H təbəqəsinə təsirini, ionosferin yerin maqnit sahəsini dəyişməsiylə yer biosferində insan sağlamlığına neqativ təsir etməsini tələbələrə izah etmək.
Müh.
2 04.03.16 4
Stratosferdə baş verən əsas fiziki-kimyəvi proseslər, atmosferdə ozon qazının günəş şüalarına absorbsiya etməsini, ozon təbəqəsinin biosferin qorunmasındakı rolu, onun qatılığının Dobsen vahidi ilə müəyyən edilməsini, atmosferdə ozon qazının əmələ gəlməsi və parçalanması, hidrogen, azot, xlor və brom dövranları, ozonun parçalanmasında dövranın qırılma proseslərini tələbələrə izah etmək.
Müh.
2 11.03.16 3
5 Mövzu 5. Antraktida üzərində ozon deşiyi Ozon deşiyinin əmələ gəlməsini, Antraktida üərində ozon qatılığının azalmasını, müasir zamanda onun yaranma səbəblərini, antraktidada poyar qasırğa və hava kütləsinin hərəkətləri ozon parçalayıcı maddələrin ozon deşiyinin yaranmasında olan rolu, daxili qasırğa zamanı hava temperaturunun aşağı düşməsiylə bərk gümüş aerozolunun əmələ gəlməsi ilə buzun səthində heterogen prosesin əmələ gəlməsini, baharda günəş şüalarının görünməsi və təsiri ilə CI 2 , HOCI və (CIO) 2 maddələrinin parçalanmasını tələbələrə izah etmək.
Müh.
2 18.03.16 6
Geoloji və bioloji proseslər nəticəsində planetimizin səthində əmələ gələn qazabənzər qarışıqların okssidləşmə prosesinə təsirini, müxtəlif qarışıqların troposferdə qatılıqlarını, troposferdə sərbəst radikalın əmələ gəlməsiylə sinqlet O atomu iştirakında O 2 , O
3 və NO qazlarının fotodissosiyasını, troposferdə üzvi maddələrin kimyəvi çevrilmələrini izah etmək.
Müh.
2 25.03.16 7
Antropogen yolla kükürdün qeyri- üzvi
birləşmələrinin aerozollar şəklində troposferə keçməsini, kükürdün bioloji mənbəyini, troposferdə kükürdün oksidləşməsini, maye və qaz fazada absorbsiya prosesini, troposferdə kükürdün qeyri- üzvi birləşmələrinin transformasiyasını, kimyəvi transformasiya nəticəsində çöküntülərin əmələ gəlməsini tələbələrə izah etmək.
Müh.
2 01.04.16 8
Troposferdə azot birləşmələrinin ammonium duzları və nitratlar şəklində olmasını, oksigenli birləşmələrinin davamlı olmaması nəticəsində fotodissosiyasiya uğraya bilməsini, N 2 O qazında oksigen ayomunun sinqlet həyacanlanmasını, əmələ gələn gələn NO oksidinin yenidən oksidləşməyə məruz qalmasını, troposferin yerə yaxın qatında havada NH 3 qazının miqdarını və azotun atmosferdə dövranını tələbələrə izah etmək.
Müh.
2 08.04.16 9
Nəqliyyat vasitələrinin Atmosfer havasına atdığı
4
SO 2 qazı London kəsafətini, N x O
tərkibli qazlar isə Los-Anjelis fotokimyəvi kəsafətinin əmələ gəlməsindəki rolunu, avtomobillərin işlənmiş qazlarının atmosfer havasında qatılıqlarının dəyişməsini, çirklənmiş şəhər atmosfer havasında ozon qazının qatılığının dəyişməsiylə azot oksidlərinin çevrilmə prosesindən asılılığını, atmosferdə dispers sistemlər, istixana effekti və metan qazının azot oksidləri iştirakında oksidləşməsi dövranını tələbələrə izah etmək. Müh. 2 15.06.16 10
İonlaşan şüaların əmələ gəlməsi, ionlaşdırıcı şüalanmanın növləri, onun ölçü vahidləri, foton şüalanması, radioaktiv nüvə parçalanmasında α, β hissəciklərinin əmələ gətirdiyi nukleonlar, nüvədən elektron çıxdığında neqativ yükün azalması, neytronun protona çevrilməsini izah etmək,dövri sistemdə transuran elementləri, nüvə radiyasiyası β və γ şüalanmasının təhlükələri, doza ekvivalenti proseslərini tələbələrə izah etmək.
Müh.
2 22.04.16 11
Radioaktiv nüvənin parçalanma sürəti, nümunədəki radioaktiv nüvənin parçalanması, parçalanma əyrisi, bəzi izotopların radioaktiv yarı ömürləri, karbon 14 izotopunun atmosferdə əmələ gəlməsi, neytronların kainat şüalarının digər nüvələrlə toqquşması, radioaktiv parçalanma sayının zamana görə eksponensial dəyişməsi, nüvə enerjisi, ağır metalların radioaktiv izotoplarının varlığını, radioaktiv parçalanmada tarazlıq və radioaktiv parçalanmanın növlərini tələbələrə izah etmək.
Müh.
2 29.04.16 12
İnsanların aldıqları şüalanmaların əsas dozaları, yer səthində radiasiyanın əmələ gəlmə səbəbləri,xarici şüalanmada radioaktivlik, kainat şüaları, yer radiasiyasının əmələ gəlməsində Th 234, U 238 və 235 izotoplarının rolu, kainat şüalanmaların təsiri, daxili şüalanmada effektiv ekvivalentli dozaların insan orqanizmasına daxil olmasının mənbələri, qida maddələrində Pb 210 nuklidi və Po 210 izotopları,nuvə sınaqları və ionlaşan şüalanmanın antropogen mənbələrihaqqında tələbələrə izah etmək.
Müh.
2 06.05.16 13
Azotun bitkilərin inkişafı və həyat üçün rolunu, azot
5
birləşmələrinin fotosintez prosesindəki aktiv iştirak etməsini, azot birləşmələrinin torpaqdakı mənbəyi, biosferdə azot elementinin balansı, torpaqda nitritlərinmiqdarı və onun parçalanması, torpağın azot saxlayan üzvi birləşmələri, təbiətdə azot dövranı, ammonifikasiya parçalanma prosesi, biodesenozda azot dövranı, nitrifikasiya prosesi,atmosfer azotunun torpaqdakı transformasiyası, biogen azotun fiksasiya mexanizmi, azot gebrələrinin növləri və bostan məhsullarında nitratların miqdarı haqqında tələbələrə izah etmək. Müh. 2 13.05.16 14
Mövzu 14. Atmosferdə kükürd və fosfor birləşmələri Kükürdün biogen element xassəli olmasını, müxtəlif növ təbii sulfidlərin həll olmalarının redoks proseslərində iştirakı,ətraf mühitdə kükürdün dövranı, torpaqda kükürdün transformasiya və miqrasıyası, fosfor birləşmələrinin ətraf mühitə daxilolma mənbələri, biosferdə fosforun miqdarı və balansı, fosforun biosintez proseslərindəki rolu haqqında tələbələrə izah etmək.
Müh.
2 20.05.16 15
Hallogenlər və freonların biosferə təsiri və yaratdığı problemlər, dağ süxurlarında yod və bromun miqdarları, freonların xassələri, ozonun parçalanmasındakı rolu, karbon oksidlərinin ətraf mühitə təsiri, istixana effekti və şəffaf pəncərənin əmələ gəlmə səbəbləri, ağır metalların biosferi çirklənməsindəki rolu, müxtəlif elementlərin torpağın çirklənmə mənbələri, torpaq havasında CO 2 parsial təziqi, torpağa transformasiya prosesi ilə daxil olan ağır metallar haqqında tələbələrə izah etmək.
Müh.
2 27.05.16
1
Laboratoriya işləri ---------------------------------------------------------------- İş NO 1. Laboratoriya ilə tanışlıq, nümunə və analizlərin aparılması haqqında məlumat.
--------
Lab
2
19.02. 16 2
Atmosferdə azot oksidlərinin təyini.
Lab 2 04.03. 16 3
Atmosferdə kükürd birləşmələrinin təyini Lab 2 18.03. 16 4
Atmosferdə karbon oksidlərinin təyini.
Lab 2 01.04.
6
5 İş NO 5. Havada zəhərli üzvi birləşmələrin təyini
Lab 2 15.04.16 6
Havada radioaktivliyin təyini
Lab 2 29.04.16 7
Havada C
1 -C 4 üzvi karbohidratların təyini
Lab 2 13.05.16 8 İşin davamı Lab 1 27.05.16
III. Semestr ərzində qiymətləndirmə və bal bölgüsü: Balların maksimum miqdarı – 100 bal. A) Semestr ərzində toplanan maksimum bal – 50 (imtahana keçid bal – 17) Dərsə davamiyyətə görə 10 bal Mühazirə mətnlərinin tərtibatına görə - Tələbələrin sərbəst işinə (referat, prezentasiya, tədqiqat işi və s.) görə Qeyd: Plagiat halları qəti qadağandır! Sərbəst işlə əlaqədar bütün tapşırıqların qısa təsviri, təqdim olunma şərtləri, vaxtı və qiymətləndirmə üsulu dəqiq göstərilir. 10 bal
Seminar (məşğələ) və ya laboratoriya dərslərinin nəticələrinə görə (eyni fəndən həm seminar (məşğələ), həm də laboratoriya dərsləri nəzərdə tutulduğu halda onların hər birinə 10 bal ayrılır). 20 bal
Kurs işinin hazırlanmasına və müdafiəsinə görə (fənn üzrə kurs işi (layihəsi) nəzərdə tutulmayıbsa, ona ayrılan 10 bal seminar (məşğələ) və ya laboratoriya dərslərinə əlavə olunur). 10 bal
B) Semestr imtahanı nəticəsinə görə - maksimum 50 bal Hər biletdə – 5 sual, hər suala – 10 bal verilir Qeyd: Tələbənin imtahandan topladığı balın miqdarı 17-dən az olmamalıdır.
91 – 100 bal əla A 81 – 90 bal çox yaxşı B 71 – 80 bal yaxşı C 61 – 70 bal kafi D
qənaətbəxş E
F akademik Əliyeva R.Ə. Yüklə 67,75 Kb. Dostları ilə paylaş:
|