Litosfer
ə təsirin qiymətləndirilməsi
Litosferi xarakteriz
ə edən və insanların fəaliyyətinə təsir edən əsas əlamətlər, özündə
kompleks faktorları əks etdirir. İlk növbədə zəlzələlərin, vulkanların püskürməsini və digər
t
əbii fəlakət proseslərinin gücü və mümkünlüyünü qiymətləndirmək lazımdır. Onlar
gözlənilməz ekstremal hadisələrə aid olub, fəsadları dağıdıcıdır. Fəaliyyətdə olan obyektin
dağılması, ətraf mühit üçün antropogen xarakterli (məs. AES dağılması, neft borularının
partlaması) faciəli fəsadlar yaradır. Qiymətləndirmənin əsas faktoru-süxurların
litologiyasıdır (süxurlardan bəhs edən elm), bu da verilən ərazi üçün (səthi) xüsusiyyətlərə
malikdir: fiziki t
əsirə məruz qalmaq, su ilə qarşılıqlı təsirdə olduqda xassəsinin dəyişməsi,
kimy
əvi tərkib, çoxillik donmuş süxurlar və s. Yeraltı təsirin qiymətləndirilməsi
əhəmiyyətlidir, çünki o, su təchizatının mənbəyidir. Yeraltı suların qorunma dərəcəsini
qiym
ətləndirmək üçün ərazinin geoloji quruluşunu analiz etmək lazımdır. Bundan başqa,
su v
ə külək eroziyası, karst (torpağı asanlıqla həll olunan süxurlardan ibarət olan
sah
ələrdə relyefin spesifik formaları) əmələ gəlmə çoxillik donmuş süxur əmələgəlmə,
subasma prosesl
əri qiymətləndirilməlidir.
Geosferanın təbəqəsi kimi litosferanın fərqləndirici xüsusiyyəti–çoxkomponentli
olması və ərazisində təbii, antropogen proseslərin inkişafıdır. Ona görə də onun
inteqrasiyası və qiymətləndirməsi üçün bir çox kriteriyalar tələb olunur. Bu sahədə bir çox
m
əsələlər mövcud normativ – hüquqi və normativ – texniki sənədlərlə müəyyənləşdirilir.
Dostları ilə paylaş: 
