Ekoloji t
əhlükəsizliyin texniki sistemləri.
1.
Atmosfer havasının qorunma sistemləri.
Bütün sənaye müəssisələrində atmosferin qorunmasında tədbirlərin işlənilməsi
zamanı aşağıdakıları təyin edirlər:
Atmosferin çirklənmə mənbələri, sənaye tullantılarının tərkibi və miqdarı
Tullantıların səpələnmə zonalarında havanın yerə yaxın qatlarında çiklənmə
s
əviyyəsi
H
ər bir mənbənin və ümumiyyətlə müəssisənin atmosferə tulladığı zərərli
madd
ələrin YVT (yol verilən tullantı) miqdarı
H
ər bir mənbənin sənaye tullantılarının azaldılması üzrə əsas texniki qərarlar,
görüləcək tədbirlərin siyahısı və ərazidə yerüstü qat üçün sanitar normalar
Tozyığıcı və qaz təmizləyici cihazların lazımı sayı, kapital qoyuluşu və atmosferin
qorunması üçün əlavə xərclər
2. S
u mühitinin qorunma sistemləri.
Tullantı sularının təmizlənməsi- müəyyən maddələrin parçalanması və ya
t
əmizlənməsi məqsədilə normativ tələblərə cavab verməyən suların işlənilməsidir. Sənaye
tullantı suları və maye tullantıların təmizlənməsi metodları 2 qrupa bölünür: 1. destruktiv və
2. Regenerasion.
1. Destruktiv metodlar
– tullantı suyunda çirkləndirici maddələri oksidləşdirmə,
reduksiya v
ə ya digər kimyəvi və fiziki- kimyəvi metodlarla parçalayırlar. Əmələ gələn
parçalanma məhsulları qaz və ya çöküntü şəklində ayrılır və ya məhlulda qalır. İşlənmiş
maye tullantılar atılır və basdırılır. Destruktiv işlənilmə zamanı müxtəlif reagent metodlar,
termiki m
əhv etmə, biokimyəvi oksidləşmədən istifadə edirlər.
2. Regenerasion metodlar. Bu metodlar işlənmiş maye tullantıları yenidən texnoloji
dövrə qaytarmağa, digər sənaye sahəsində istifadə etməyə və ya onlardan lazımi
madd
ələri ayırmağa imkan verir. Obyekt kimi regenerasiya prosesi üçün su (çirklənmiş
tullantı suları), kimyəvi maddələr (işlənilmiş məhlullar, çirklənmiş sular), yanacaq-sürtgü
materialları (işlənmiş yağlar, çirklənmiş sular) və çoxkomponentli qarışıqlar ola bilər.
Maye s
ənaye tullantılarının təmizləmə metodu, tullantının xassəsinə, tərkibinə
əsasən seçilir. Bu məqsədlə aşağıdakı metodlardan istifadə edirlər: mexaniki, fiziki-
kimy
əvi, kimyəvi və termiki.
Mexaniki t
əmizləmə
-
tullantı sularından həll olmayan asılqan hissəciklərin
t
əmizlənməsində istifadə olunur. Bu zaman bu hissəciklər qravitasiya qüvvələrinin təsiri ilə
çökür (əgər onların sıxlığı suyun sıxlığından çoxdursa çökmə və ya sıxlıq azdırsa suyun
üzərinə çıxır). Sənaye tullantı sularının mexaniki metodla təmizlənməsi aşağıdakı kimi
aparılır: süzmə, durultma, filtrdən süzmə və bərk hissəciklər sentrafuqa və ya
hidrosiklonlar vasit
əsilə ayrılır.
Fiziki-kimy
əvi metodla
t
əmizlənmə zamanı çirkləndiricilərin fiziki halını dəyişdirirlər ki,
bu da onların tullantı suyundan ayrılmasını asanlaşdırır. Bu zaman koaqulyasiya, flotasiya,
sorbsiya, ekstraksiya, ion d
əyişmə, dializ, osmos, distillyasiya, kristallaşma, maqnitlə
işləmə, elektrokoaqulyasiya proseslərindən istifadə edirlər.
Kimy
əvi metodlar
il
ə təmizləmə-reagentlərdən istifadə etməklə, çirkləndirici
madd
ələrin reaksiyaya girməklə, yeni maddələrin – sudan asanlıqla ayrılan maddələrin
əmələ gəlməsinə əsaslanır.
Bioloji metodlar
– su hövzələrinin biokimyəvi və fizioloji öz-özünə təmizləmə
qanunauy
ğunluqlarına əsaslanır. Bioloji təmizləmə avadanlıqlarının bir neçə tipi var:
biofiltrl
ər, bioloji nohurlar və aerotanklar (çirkli suları aerasiya etmək üçün hovuz).
Biofiltrl
ərdə tullantı suları, üzəri nazik bakterial qat ilə örtülmüş iri dənəvər material
qatından keçirirlər, bu zaman burada üzvi maddələrin bioloji oksidləşməsi prosesi baş
verir. Bioloji nohurlarda t
əmizləmədə su hövzəsində bütün orqanizmlər iştrak edir.
Termiki z
ərərsizləşdirmə
– neft çirkləndiricilərinin təmizlənməsində istifadə olunur. Bu
zaman onlar hidroemulsiyalar
şəklində energetik tiyanlarda yandırılır.
Dostları ilə paylaş: |