Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ sumqayit döVLƏt universitetiNİn nəZDİNDƏ

İ.Pestolotsinin kicik yaşlı uşaqlar ücün məktəbi. 
M
əktəbəqədər yaşlı uşaqların tərbiyəsi 
ücün böyük İsveç pedaqoqu, demokrat İohan Pestalotsi ( 1746-1872) dünyada məşhur
əsərləri ilə bərabər,cox böyük bir pedaqoji irs yadigar qoymuşdur. 
Pestolotsiy
ə görə hər bir uşaqda inkişaf ücün zəmin olan təbii imkan var.İlk dəfə olaraq təlim-
t
ərbiyə prosesini uşağın psixi inkişafının qanunlarına uyğun qurmağı irəli sürmüşdür. Uşağın 
qavrayışının xüsusiyyətlərini nəzərə alaraq,elementar təhsil nəzəriyyəsini yaratmış,yaxından- 
uzağa,sadədən mürəkkəbə qaydalarının uşaq təlim-tərbiyəsində rolunu əsaslandırmışdır.Dahi 
pedaqo
q uşaqların fiziki əmək,əxlaq və əqli tərbiyəsinə hərtərəfli inkişaf baxımından 
yanaşmışdır. 
Uşaqların ətraf adamlara hörmət ruhunda tərbiyəsinə Pestolotsi yüksək əhəmiyyət vermişdir. 
Adamlara hörmət etmək əvvala, uşaqlarda nəzakətli olmaq kimi əxlaqi keyfiyyət yaradır. 
Pestolotsi uşağın həyatında ananın roluna yüksək əhəmiyyət vermişdir. Bu məqsədlə o,analar 
ücün yazılan “ Analar ücün kitab və ya uşaqları danışığa və müşahidəyə hazırlamaq ücün 
analara kömək kitabı” nın hazırlanmasında fəal iştirak etmişdir. 
R.Ouenin kicik yaşlı uşaqlar ücün məktəbi.
R.Ouenin ( 1771-
1858) görkəmli utopik-
sosialistl
ərdən biridir. O fəhlə balaları ücün uşaq bağcası açmağın ilk təşəbbüsçüsü idi. Bundan 
əlavə olaraq 1 yaşdan 3 yaşa kimi körpələr evi,kicik yaşlı uşaqlar ücün məktəb isə 3 yaşdan 5 
yaşadək dövrü əhatə edirdi. 5-10 yaşlı uşaqlar ücün isə ibtidai məktəb nəzərdə tutulurdu. 
M
əşğələlər ücün kifayət qədər təchiz olunmuş gözəl oyun meydançası təşkil edilmişdi.Belə 
müəssisə 2 məqsədlə təşkil edilmişdi:əvvala,uşaqlı analar iş vaxtı uşağa baxmaqdan azad 

---

edilmiş,ikincisi,uşaqlar erkən mühütün xoşagəlməz əlamətlərindən müdafiə edilirdi.Burada 
uşaqlar doğruçuluq və düzlük,nəzakətlilik, kollektivcilik ruhunda tərbiyə olunur, gözəl və səliqəli 
geyinir,onlara r
əqs və mahnılar öyrədilirdi. 
Usaqlar s
ərbəst vaxtın çoxunu açıq havada oyunla keçirilmişlər.Oyun zamanı tərbiyəçilər 
uşaqları təbiətə çıxarmış,otaqdakı əşyalar və onların xarakteri ilə tanış olmuşlar.Söhbət və 
m
əşğələlərzamanı əyaniliyə ğeniş yer verilmişdir.İbtidai məktəbə kimi uşaqlar oxumağı 
öyrənmişlər.R.Ouen tərbiyəçilərin seçilməsinə ciddi diqqət yetirmişdir. Əsas kimi tərbiyəçinin 
t
əhsilini deyil,uşaqla işləmək bacarığını,uşağa məhəbbətini və intizamlı olmasını tələb etmişdir.