Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ
Yüklə 5,13 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Pulun diktaturası
- Bütün cüzi təsirləri nəzərə almasaq A.Mirz əcanzadəni öz şəxsi elmi tədqiqatlarına və «yad» ünsürlərin elmə
- «… elmdə məsuliyyət hissi ol- ma lıdır, günahkar mütləq öz cəzasına çatmalıdır!» 1 .
- «Bir alimin atının ayağından sıçrayan çamır mənim üçün şərəfdir. Öldüyüm zaman bu paltarı bu cür sandıqçamın üstün
Pulun diktaturası
40 faizinin ayrılmasını təklif etmişdi 1 . Bu zaman ölk ə siyasətçi- l ərinin hamısı: «Məmləkət ağır dünya savaşından çıxıb. Ölkə başdan-başa bombalanıb, dağılıb. Sosial-iqtisadi problem- l ərə daha çox önəm verməlidir» fikrini bildiriblər. Bu zaman Adenauer: «Əbədi, güclü Almaniya istəyirsinizsə mən deyən ol- ma lıdır. Ancaq pul, hakimiyyət hərisliyi ilə yanan, başdan- ba şa fahişəxanalara çevrilmiş cəmiyyət istəyirsinizsə öz bil- di yiniz qanunları qəbul edin» cavabını vermişdi. Bu ağır sözlərdən sonra bütün alman cəmiyyəti Adenau- erun yanında durdu. İyirminci yüzillikdə iki dəfə Dünya mü-
Əsl elmi qorumaq üçün zamanında heç kimin bacarmadı- ğı prinsipiallığı ilə seçilən, dünya şöhrətli alim akademik Azad Mirz
əcanzadənin məşhur bir ifadəsi vardır: «İndi bir damla istedad, bir st əkan zəhmət və bir vedrə həyasızlıqla alim olmaq d əbdədir» 3 .
1 Qeyd: ümumiyy ətlə elmə ayrılan vəsaitlər ümumi daxili məhsulun 2 faizind ən azdırsa, elmin iqtisadiyyata heç bir təsiri olmur. 2
Bax: “Hürriyy ət” qəzeti 2007. 12-14 mart
3
əcanzadə 1992-2002-ci illərdə Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Ali Attestasiya Komissiyasının sədri olub. Onun sədr olduğu dövrdə elmə «dolayı» yolla daxil olanların sayı minimuma endirilmişdir. Ədalətlə demək lazımdır ki, akademik bütün təzyiqlərə dözmüş, lakin bəzən nadir də olsa, məlum «insanların» təsir dair əsindən çıxa bilməmişdir. Bunu özü də dəfələrlə etiraf etmişdir. Bu, z əmanənin eybəcərliyi idi. Belə insanlar, həm öz ətrafında mövcud idi, həm d ə vəzifə sahibləri idilər. Bütün cüzi təsirləri nəzərə almasaq A.Mirz əcanzadəni öz şəxsi elmi tədqiqatlarına və «yad» ünsürlərin elmə «soxulmalarının» qarşısını çətin zamanda, mümkün olmayan şəraitdə aldığına görə minnətdarlıq hissi ilə daim yad etmək lazımdır. Pulun diktaturası
41 B əli, yalnız alim olmaq elmə yenilik gətirmək deyil, Kon- futsi demişkən, köhnə elmlərdən istifadə edərək yeni elmlər əldə etm
ək elmin təməlidir. M əşhur qazax şairi və ictimai xadimi Oljas Süleymanov is ə daha kəskin şəkildə yazır ki: «… elmdə məsuliyyət hissi ol- ma lıdır, günahkar mütləq öz cəzasına çatmalıdır!» 1 . H əqiqət naminə göstərmək lazımdır ki, 30 ildən artıq Az ərbaycana rəhbərlik etmiş H.Əliyev XX əsrin 70-80-ci illə- rind ə vəzifə başında olan insanların dissertasiya müdafiə etmə- sin ə qəti qadağa qoymuşdu. Bu olduqca çətin, lakin ədalətli qə- rar idi. Elml ə məşğul olanlara məlumdur ki, bir məqalə yazmaq v ə onu çap etdirmək üçün nə qədər əziyyət, zəhmət çəkmək la- zımdır. Bu gün də, gec də olsa Ali Attestasiya Komissiyası ye- nid
ən belə bir qərar çıxarıb. Ancaq buna necə əməl ediləcək, dem
ək çətindir. Bir gün Şam şəhərinin fəthi zamanı Əmir Teymura şəhə- rin sayılıb-seçilən alim və üləmalarının, şairlərinin, ziyalılarının Böyük Fatehl ə görüşə gəldiklərini xəbər verirlər. Teymur bütün hakimiyy
əti dövründə ilk dəfə olaraq özünü «yığışdırıb», onları qarşılamaq üçün taxtından enir. İçəri girənlər Əmirin qarşısında yer ə sərilirlər. Teymur nifr ətlə, qəzəblə geri-taxtına qalxır və deyir: «Heyf o adları ki, siz daşıyırsınız, rədd olun, gözüm sizin yaltaq xisl
ətinizin şahidi olmasın, hökmdarlar sizin qarşınızda baş əy- m əlidirlər, sizin kimi yaltaq və riyakarlara mənim yanımda yer ola bilm əz». Türk dünyasının qüdrətli hökmdarı olmuş Sultan Səlim 1512-ci ild ə taxta çıxmış, cəmi 8 il Osmanlı dövlətinə başçılıq et mişdir. O, çox sərt təbiətə malik bir şəxs idi. Buna görə də ta- rixd ə Yavuz Sultan Səlim kimi tanınır. Bununla bel ə Sultan Səlim elm adamlarına, şairlərə çox böyük qayğı ilə yanaşırdı. Yürüşlərin birində Sultanın çox hör-
1 Oljas Süleymanov. Az-Ya.-B.: Az ərnəşr, 1993, s. 11. Pulun diktaturası
42 m ət etdiyi elm adamı alim Kamal Paşazadənin atı bir nohura girmiş, oradan çıxdıqdan sonra silkələnərkən çirkablı su Sultan S əlimin paltarını batırmışdı. Son dərəcə qəddarlığı ilə ad çı- xarmış Sultan Səlimin qəzəblənəcəyini və artıq ömrünün sonu- na çatdığını yəqin edən alimin rəngi kağız kimi ağarmışdı. La- kin Sultan S əlim bu hadisəyə əhəmiyyət verməyərək demişdi: «Bir alimin atının ayağından sıçrayan çamır mənim üçün şərəfdir. Öldüyüm zaman bu paltarı bu cür sandıqçamın üstün ə qoyarsınız». Sultan v
əfat etdikdən sonra onun bu vəsiyyəti yerinə ye- tirilmişdir 1 .
ək ağrısı ilə qeyd etmək lazımdır ki, müasir dövrdə (y əni bizim nəslin yaşadığı dövr nəzərdə tutulur) elm və t əhsil sahəsində çalışanların, dissertasiya müdafiə edənlərin bir çoxu bu şərəfə nail olmağa layiq olmayanlardır. Buna gör ə də elm və təhsil hörmətdən düşüb. T əəssüflər olsun ki, son zamanlar elə «elmi» əsərlərə rast g əlinir ki, keçmişdə və bu gün qoyulan problemlər haq- qındakı məlum fikirlər sanki müəllifin özünə aiddir. Bu ha- la elml ər namizədindən tutmuş «akademik»lərin əsərlərin- d ə də rast gəlinir. Mənbəsiz yazılan monoqrafiyalar, kitab- lar v ə məqalələr bu qəbildən olanlardır. Elmi t ədqiqatlarda söylənilən hər hansı bir fikrin m ənbəyi göstərilməlidir və sonra şərhi verilməlidir: mənfi v ə ya müsbət. Bu həm dəqiq, həm də ictimai elmlərə aiddir. Tarixd
ə ciddi elmi araşdırmalar həmişə belə olub. Misirin İsgəndəriyyə şəhərində yaşamış Evklidin riyazi əsəri olan «Başlanğıc»ın iki mindən artıq yaşı var. Əsrlər öt- müş, xalqlar dəyişmiş, bəzi dövlətlər yer üzündən itib getmiş, başqa dövlətlər yaranmış, şəhərlər dağılmış, kitablar və kitabxa- nalar alovlardan yanıb külə dönmüşdü. Lakin ilk dəfə çox zərif
1 Bax: H əbiboğlu Vəli. Türk Dünyasının qüdrətli hökmdarları, xaqanları, s ərkərdələri. Bakı: Örnək, 1995, s. 291-301. Yüklə 5,13 Mb. Dostları ilə paylaş:
|