Azərbaycan respublikasinda ekoloji Üsullarla təmiz məhsul istehsali, emali, etiketləNMƏsi və marketiNQİ ÜÇÜN
Yüklə 437,88 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Bu standartin bölmə 3-nə əsaslanan kənd təsərrüfatı mənşəli məhsulların hazırlanmasında istifadə olunan emal köməkçi vasitələri
- Yeyilən ədviyyatlar və otlar
- İcazə verilən proseslərlə emal edilmiş tərəvəz məhsulları
- Aşağıdakı şəkərlər, nişasta, taxıl və lifli bitkilərdən alınan digər məhsullar
- B. Hazırlama və qablaşdırma üzrə təsərrüfat vahidləri
E551 Silisium dioksid Otlar və ədviyyatlar üçün yapışma əleyhinə vasitələr. E938 Arqon
- E941
Azot - E948 Oksigen
3.2. Aromatizatorlar Kodeks Alimentarius-un Təbii Aromatizatorlar üçün Ümumi Tələbatlarında (CAC/GL 29-1987) qeyd edildiyi kimi, təbii aromatik maddələr və yaxud təbii aromatik preparatlar kimi etiketlənmiş məhsullar və maddələr. 3.3. Su və duz İçməli su. Duzlar (natrium xlorid və ya kalium xlorid əsas komponentlər kimi, əsasən də qida emalı sahəsində istifadə edilir). 3.4. Mikroorqanizmlər və fermentlərdən hazırlanan preparatlar Qida emalında hər hansı bir mikroorqanizmlər və fermentlərdən alınan preparatlar (genetik dəyişdirilmiş mikroorqanizmlər yaxud fermentlər istisna olmaqla) normal şəkildə istifadə olunur. 3.5 Minerallar (mikroelementlər daxil olmaqla), vitaminlər, əvəzolunmaz yağ və amin turşuları və digər azot birləşmələri. Ancaq indiyə qədər ərzaq məhsullarında qanuni şəkildə istifadə edilən və qəbul edilmiş maddələr.
Bu standartin bölmə 3-nə əsaslanan kənd təsərrüfatı mənşəli məhsulların hazırlanmasında istifadə olunan emal köməkçi vasitələri Maddə Xüsusi şərtlər Bitki və heyvan məhsulları üçün Su
Koaqulyasiya faktoru Qatılaşdırma, pendir hazırlanmasında koaqulyasiya vasitəsi kimi. Kalsium karbonat
Kalsium hidroksid Kalsium sulfat Koaqulyasiya faktoru Maqnezium xlorid (yaxud niqari) Koaqulyasiya faktoru Kalium karbonat Üzüm kişmişinin qurudulması Limon turşusu Yağ istehsalı və nişastanın hidrolizi pH tənzimləyici Sulfat turşusu Şəkər istehsalında ekstraksiya suyunun pH nizamlayıcısı Karbon dioksid
Azot Etanol
Həlledici Aşılayıcı (дубильная) turşu Filtrasiya vasitəsi Yumurta ağı albumini
Kazein Jelatin
Jelatin
(balığın hava qovuqcuğundan hazırlanmış)
Tərəvəz yağları Yağlandırma, ayrılma üçün və yaxud köpük əleyhinə vasitə Silisium dioksid geli yaxud kolloid məhlul
Aktivləşdirilmiş karbon Talk
Bentonit
Kaolin
Qumlu torpaq
Perlit
Fındıq qabığı
Düyü unu Arı mumu Ayırıcı vasitə Karnauba mumu Ayırıcı vasitə Sulfat turşusu Şəkər istehsalında ekstraksiya suyunun pH tənzimləyicisi Natrium hidroksid Şəkər istehsalında pH tənzimləyicisi Raps (Brassica spp) toxumlarından yağ istehsalı Natrium karbonat Şəkər istehsalı
Mikroorqanizmlərin və fermentlərin hər hansı bir preparatları emala köməkçi vasitə kimi qida emalında normal olaraq işlədilir bir şərtlə ki, mikroorqanizmlər genetik dəyişdirilmiş olmasın və fermentlər genetik mühəndisliyin nəticəsi olan orqanizmlərdən alınmış olmasın.
Palıd qozası Quercus ssp. Kola ağacının qozası Cola acuminata Motmutu (qarağat fəsiləsindən) meyvəsi Ribes uva-crispa Həvəşçiçək (passiflora) meyvəsi Passiflora edulis Moruq (qurudulmuş) Rubus ideas Qırmızı qarağat (qurudulmuş) Ribes rubum Yeyilən ədviyyatlar və otlar: İstiot (Peru mənşəli) Schinus molle L. Qıtığotu (xren) toxumları Aromacia rusticana Dərman alpiniyası (ətirli kökləri) Alpina officinarum Günəbaxan çiçəkləri Carthamus tinctorius Dərman acıqıjısı Nasturcium officinale Digər Konvensional ərzaq məhsullarının hazırlanmasında icazə verilən yosunlar, dəniz yosunları da daxil olmaqla
İcazə verilən proseslərlə emal edilmiş tərəvəz məhsulları Saflaşdırılmış yaxud saflaşdırılmamış heyvan və bitki yağları, amma kimyəvi cəhətdən dəyişilməmiş, bu və ya digər bitkilərdən alınmış:
Kakao Theobroma cacao Kokos palmasının qozası Cocos nucifera Zeytun
Olea eoropea Günəbaxan Helianthus annuus Palma
Elaeis guineesis Raps
Brassica napus,rapa Boyaq safloru Carthamus tinctorius Küncüt
Sesamum indicum Soya
Glycine max Aşağıdakı şəkərlər, nişasta, taxıl və lifli bitkilərdən alınan digər məhsullar: Fruktoza
Düyü küləşindən hazırlanmış kağız Preslənmiş çörək kağızı
Kimyəvi dəyişilməmiş düyü və mum qarğıdalıdan alınmış nişasta Digər:
Noxud proteini Pisum spp. Şəkər qamışının şirəsindən alınmış spirt
Bu standartda göstərilən meyvə aromatizatorlardan əsasında hazırlanmış brendi (spirtli içki)
Konvensional ərzaq məhsullarının hazırlanmasında icazə verilən su heyvanları, akvakultura mənşəli olmayan
Pendir suyu “herasuola” A. İstehsal vahidləri 3. İstehsal bu standarta müvafiq olan torpaq ərazisi, istehsal sahələri, təsərrüfat binaları, bitkiçilik və heyvandarlıq məhsulları üçün saxlama avadanlıqları olan bir yerdə aparılma- lıdır və bu standarta müvafiq olmayan üsullarla becərmə aparan hər hansı bir vahiddən tam surətdə ayrılmalıdır; fəaliyyəti öz kənd təsərrüfatı məhsullarının hazırlanması və qablaşdırılması ilə limitləşdirildiyi halda hazırlama və qablaşdırma emalatxanaları birliyin hansısa bir hissəsini təşkil edə bilər. 4. Əgər inspeksiya ilk dəfə həyata keçirilirsə, sertifikatlaşdırma qurumunun müştərisi (operator) məzmununa aşağıdakılar daxil edilən kontrakt imzalayır: a) saxlama və istehsal binaları, torpaq sahəsi göstərilməklə vahidin və ya toplama ərazisinin, həmçinin müəyyən hazırlama və yaxud qablaşdırma fəaliyyətlərinin baş verdiyi yerlərin tam təsviri; b) yabanı məhsullar toplandıqda üçüncü tərəfin verdiyi müvafiq təminat nəticəsində istehsalçı Əlavə 1 paraqraf 10-un tələblərinin əməl olunmasını təmin etməlidir; c) bütün praktik tədbirlər təsərrüfatdaxili səviyyədə edilməlidir və bu, standarta uyğunluğu təmin etməlidir; d) torpaq sahəsində və ya yığım ərazisində bu standartın Bölmə 4-nə müvafiq olmayan məhsullar üçün aparılan son tədbirlər; e) sahibkarın hətta çətin vəziyyətlərdə belə bu standartın Bölmə 3 və 4-də qeyd olunan tədbirləri yerinə yetirəcəyi barəsində öhdəlikləri. 5. Hər il sertifikatlaşdırma qurumu tərəfindən təyin olunmuş tarixdən əvvəl sahibkar öz bitkiçilik və heyvandarlıq məhsullarının istehsal qrafiki, torpaq sahəsinin planı ilə sertifikatlaşdırma qurumunu tanış etməlidir.
6. Yazılı və sənədləşdirilmiş bütün hesablar qorunub saxlanmalıdır ki, sertifikatlaşdırma qurumu istifadə olunan bütün xammalın mənşəyini və kəmiyyətini və bu cür material- lardan istifadəni təftiş edə bilsin. Bundan əlavə yazılı və sənədləşdirilmiş hesablar saxlanmalıdır ki, istənilən vaxt satılan bütün kənd təsərrüfatı məhsullarının mənbəyini, kəmiyyətini və göndərilməsini nəzarətdə saxlaya bilsin. Birbaşa istehlakçıya satılan məhsulun kəmiyyəti yaxşı olardı ki, göndəlik hesablamalar əsasında aparılsın. Əgər istehsal vahidi özü kənd təsərrüfatı məhsullarının emalını həyata keçirirsə, onun hasabı bu Əlavənin B 2-də tələb olunan məlumatları özündə cəmləşdirməlidir. 7. Hər bir heyvan individual şəkildə identifikasiya edilməlidir. Əgər bunlar kiçik məməlilərdirsə və ya quşlardırsa, o zaman ya toplaşma və ya otlama xüsusiyyətlərinə görə identifikasiya edilməlidir. Arılar isə pətəyinə görə müəyyənləşdirilməlidir. Yazılı və sənədləşdirilmiş bütün hesablar qorunub saxlanmalıdır ki, mal-qaranın və ya arıların sistem daxilində mütəmadi olaraq daşınmasına və nəzarətdə olmasına və lazım gələndə audit məqsədilə yoxlama aparmağa imkan yaratsın. Sahibkar aşağıda qeyd olunan hesabatların təfsilatlı və yenilənmiş şəkildə nəticələrini qoruyub saxlamalıdır: a) heyvanların seleksiyası və mənşəyinin müəyyənləşdirilməsi; b) hər hansı alış əməliyyatının qeydiyyatı; c) xəstəliklərin, zədələnmələrin və reproduktiv problemlərin qarşısının alınması və idarəedilməsi məqsədilə tərtib olunan sağlamlıq haqqında plan; d) hər hansı bir məqsədlə istifadə olunan müalicə üsulları və dərmanlar, həmçinin karantin müddəti və müalicə olunmuş heyvanların və ya pətəklərin identifikasiyası; e) tətbiq olunan yem və yemin alınma mənbələri; f) mal-qaranın təsərrüfat daxilində hərəkəti və arı pətəklərinin xəritədə qeyd edildiyi kimi yem ərazisində hərəkəti; g) daşınma, kəsim və ya satış. h) hər növ arı məhsullarının ekstraksiyası, emalı və saxlanması. 8. Bu standartın paraqraf 4.1(b) bölməsində qeyd olunanlara əsasən istifadəsi qadağan olunan maddələrdən başqa təsərrüfata kənardan gətirilən maddələrin saxlanması. 9. Sertifikatlaşdırma qurumu ildə ən azı bir dəfə təsərrüfatın tam inspeksiyasını öz üzərinə götürür. Məhsullardan nümunələr bu standartda siyahıda olmayan məhsulların istifadəsindən şübhələndikdə götürülür. Hər inspeksiya aparıldıqdan sonra inspeksiya hesabatları tərtib olunur. Əlavə olaraq ehtiyac olduğu halda, qeyri-müntəzəm, xəbərdarlıqsız inspeksiyalar da aparılmalıdır. Sahibkar sertifikatlaşdırma qurumlarına yoxlama aparmaq, saxlama və istehsal ərazilərinə, ümumi torpaq sahəsinə baxış keçirmək, həmçinin uçot-hesabatlara və sənədlərə baxmaq üçün şərait yaratmalıdır. 10. Sahibkar həmçinin yoxlama aparmaq məqsədilə yoxlama aparan qurumu onun üçün vacib hesab edilən hər hansı bir məlumatla təmin etməlidir. 11. Bu standartın Bölmə 1-nə əsaslanan və istehlakçı üçün son qablaşdırma mərhələsini keçməyən məhsullar standarta müvafiq olmayan maddələrlə və ya məhsullarla çirklənmənin və dəyişdirilmənin qarşısı alınaraq və buna təminat verilərək daşınmalıdır. Qanuna əsasən aşağıda qeyd olunan məlumatlar verilməlidir: − istehsala və mıəhsulun hazırlanmasına cavabdeh olan şəxsin adı və ünvanı; − məhsulun adı; − məhsulun ekoloji statusa malik olması barəsində.
12. Sahibkar eyni ərazidə bir neçə istehsal vahidini idarə edirsə (paralel istehsal), Bölmə 1-də qeyd edilməyən istehsal vahidləri və istehsal edilən məhsullar paraqraf 4, 6 və 8-ə əsasən inspeksiya subyekti olmalıdır. Bu istehsal vahidlərində yuxarıda paraqraf 3-də qeyd edildiyi kimi fərqləndirilə bilinməyən sortlardan istifadə edilməməlidir. Əgər sertifikatlaşdırma orqanı tərəfindən bu kənaraçıxmalara icazə verilirsə, bu halda əlavə inspeksiya tələbatları – xəbərdarlıqsız sahə səfərləri, yığım zamanı əlavə inspeksiyalar, əlavə sənədləşmə tələbatları, sahibkarın müxtəlif statuslu məhsulların qarışmasının qarşısını almaq qabiliyyətlərinin qiymətləndrilməsi və s. kimi tədbirlər görülməlidir. Gələcəkdə hətta fəqləndirilə bilinmədiyi halda belə eyni sortdan istifadə edilməklə paralel istehsaldan istifadə edilməsi məsələsinə bu standartda baxıla bilər və ancaq adekvat inspeksiya tətbiq olunması üçün subyekt olmalıdır. 13. Ekoloji heyvandarlıqda bütün heyvanlar bir yaxud oxşar istehsal vahidində bu standartdan irəli gələn qaydalara uyğun saxlanılmalıdır. Bununla belə, bu standarta uyğun olmadan saxlanan heyvanlar bu standarta uyğun olaraq saxlanan heyvanlardan aydın şəkildə ayrılmaq şərtilə ekoloji təsərrüfata gətirilə bilər. GABA müxtəlif növlər üzrə daha məhdudlaşdırıcı tədbirlər irəli sürür. 14. GABA qəbul edə bilər ki, bu standartın müddəalarına uyğun olaraq saxlanmış heyvanlar adi otlaq sahələrində otarılsın, bir şərtlə ki: a) bu sahədə ən azı son üç il ərzində bu standartın Bölmə 4.1 (a) və (b)-yə əsasən icazə verilən maddələrdən başqa digər məhsullar istifadə edilməmiş olsun; b) bu standartın müddəalarına müvafiq olaraq saxlanan heyvanlarla digər heyvanlar arasında aydın ayrılma sistemi olsun. 15. Heyvandarlıq məhsulları istehsalı üçün sertifikatlaşdırma bu Əlavənin digər müddəalarına xələl gətirmədən istehlakçılara təminat vermək üçün istehsaldan satışa qədər bütün mərhələlər üzrə inspeksiyalar təşkil etməlidir və texniki cəhətdən mümkün olduğu qədər heyvanların və heyvandarlıq məhsullarının istehsal olunduğu təsərrüfatdan, digər emal və hazırlıq işlərindən yekun qablaşdırma və yaxud etiketlənməyə qədər bütün mərhələlər üzrə yoxlanıla bilməsini təmin etməlidir.
1. İstehsalçı və yaxud sahibkar təmin etməlidir: − kənd təsərrüfatı məhsullarının hazırlanması, qablaşdırılması və saxlanması, onlardan əvvəl və sonra görülən işləri göstərməklə təsərrüfatın tam təsviri; − bu standarta uyğunluğu təmin etmək üçün təsərrüfat səviyyəsində bütün praktiki tədbirlər yerinə yetirilməlidir. Bu təsvir və tədbirlər təsərrüfatın cavabdeh şəxsi və sertifikatlaşdırma orqanı tərəfindən imzalanmalıdır. Sahibkarın bu standartın Bölmə 4-ün şərtlərinə əməl etməsi və onu qəbul etməsi, müqavilənin şərtlərinin pozulması halında standartın 6.4. paraqrafında göstərilən tədbirlərin sahibkar tərəfindən həyata keçirməsi haqqında hesabat müqaviləyə əlavə edilməlidir və hər iki tərəf bu müqaviləyə qarşılıqlı imza atmalıdır. 2. Yazılı hesablar sertifikatlaşdırma orqanının aşağıda göstərilənləri yoxlaması üçün saxlanılmalıdır: − təsərrüfat vahidinə bu standartın Bölmə 1-ə müvafiq olaraq gətirilən kənd təsərrüfatı məhsullarının mənşəyi, təbiəti və miqdarı;
− təsərrüfat vahidindən bu standartın Bölmə 1-ə müvafiq olaraq çıxarılan məhsullarının təbiəti, miqdarı və yükü alanın ünvanı; − hər hansı digər informasiya: inqrediyentlər, əlavələr və emala yardımçı vasitələrin mənşəyi, təbiəti və miqdarı və eləcə də sertifikatlaşdırma orqanı tərəfindən əməliyyatları düzgün inspeksiya etmək məqsədilə tələb edilən emal edilmiş məhsulların tərkibi. 3. Məhsulların bu standartın Bölmə 1-ə müvafiq olmadan emal edilib və yaxud saxlanıldığı təsərrüfat vahidlərində müvafiq olaraq: − təsərrüfat vahidinin əməliyyatlardan əvvəl və sonrakı müddətdə bu standartın Bölmə 1- ə müvafiq olaraq istehsal edilmiş məhsulların saxlanması üçün bina daxilində ayrıca yeri olmalıdır; − əməliyyatlar davamlı olaraq bu standartım Bölmə 1-ə müvafiq olmadan istehsalla bağlı oxşar əməliyyatlardan yer və zaman baxımından ayrı aparılmalıdır; − əgər belə əməliyyatlar tez-tez baş vermirsə, onlar əvvəlcədən məlumat verməlidir və sertifikatlaşdırma orqanı tərəfindən son tarix razılaşdırılmalıdır; − hər bir tədbir partiyanın fərqləndirilməsini təmin etməlidir və bu standartaın tələblərinə uyğun olmadan istehsal edilən məhsullarla qarışmaya yol verməməlidir. 4. Sertifikatlaşdırma orqanı minimum ildə bir dəfə təsərrüfat vahidinin tam inspeksiyasını həyata keçirməlidir. Bu standartda adları verilməyən məhsulların analizi üçün nümunələr şübhə olan məqamlarda götürülə bilər. İnspeksiya olunmuş təsərrüfatın cavabdeh şəxsinin qarşılıqlı imzalamasından sonra inspeksiya hesabatı yazılır. Zərurətdən asılı olaraq və yaxud təsadüfi seçim əsasında əlavə xəbərdarlıqsız səfərlər edilə bilər. 5. Sahibkar sertifikatlaşdırma orqanına inspeksiya məqsədləri üçün təsərrüfata sərbəst giriş imkanı və eləcə də yazılı hesablar və digər müvafiq təsdiqləyici sənədləri yoxlamaq imkanı yaratmalıdır. Sahibkar həm də inspeksiya orqanını inspeksiya üçün zəruri olan hər bir informasiya ilə təmin etməlidir. 6. Nəqliyyatla bağlı tələbatlar bu Əlavə-nin A.10 paraqrafında öz əksini tapmışdır. 7. Bu standartın Bölmə 1-ə müvafiq olaraq istehsal edilmiş məhsulların çeklərinin üzərində sahibkar yoxlamalıdır: − qablaşdırmanın bağlanması və yaxud lazım olan yerlərdə tərkibi; − bu Əlavə-nin A.10 paraqrafına müvafiq olmaqla göstəricilərin mövcudluğu. Bu əminliyin nəticələri B.2 bəndində birmənalı şəkildə qeyd olunmalıdır. Əgər məhsulun bu standartın Bölmə 6-ya müvafiq olan istehsal sisteminə görə ekoloji sayılması şübhə doğurursa, onda o, üzərində ekoloji istehsal metodlarını əks etdirən göstəricilər olmadan bazara çıxarılmalıdır. Yüklə 437,88 Kb. Dostları ilə paylaş:
|