b) əgər onlar bitki xəstəlikləri, zərərverici və alaqlara qarşı nəzarət məqsədilə istifadə
edilirsə;
− onlar zərərli orqanizmlərə qarşı nəzarətdə, həmçinin xüsusilə bioloji, fiziki və ya
seleksiya metodları və digər alternativ və effektiv mübarizə praktikaları olmadıqda çox
mühüm əhəmiyyət kəsb edir,
− maddələr bitki, heyvan, mikrobioloji və ya mineral mənşəli olmalıdır və aşağıdakı
proseslərə məruz qala bilər: fiziki, (məs. mexaniki, termiki) fermentativ, mikrobioloji
(məs. Kompostlaşdırma, bioqas);
− buna baxmayaraq, əgər onlar xüsusi şəraitdə istifadə olunan kimyəvi yolla sintez
olunmuş aldadıcı və tutucu məhsullardırsa (feromonlar), onlar siyahıya əlavə kimi
salınacaq (əgər həmin məhsullar öz təbii formasında təbiətdə kifayət qədər əldə edilən
deyilsə), bir şərtlə ki, onların istifadəsi məhsulun yeməli hissəsində birbaşa və ya dolayısı
ilə qalıqların yaranması ilə nəticələnməməlidir;
c) əgər onlar ərzağın hazırlanmasında və saxlanmasında əlavə və ya emala köməkçi vasitə
kimi istifadə olunurlarsa:
− bu maddələr təbiətdə tapılıb və aşağıdakılara təsir göstərə bilər: mexaniki-fiziki
proseslərə (məs., ekstraksiya, çökmə), bioloji-fermentoloji və mikrobioloji proseslərə,
(məs., fermentləşdirmə),
− və ya yuxarıda göstərilən maddələr bu cür metodlar və texnologiyaların nəticəsində
kifayət kəmiyyətdə əldə edilə bilmirsə, onda kimyəvi yolla əldə edilən bu maddələr
müstəsna hallarda istifadə edilə bilər;
− bu cür məhsulları hazırlamaq üçün onlar çox əhəmiyyətlidir, çünki başqa mümkün
texnologiya istifadədə yoxdur;
− alıcı təbiət, maddə və ərzağın keyfiyyəti ilə bağlı aldanmayacaq.
Son yekun maddələr siyahısını tərtib edərkən GABA-nın bu proseslərdə iştirak etmək
və məsləhət vermək imkanı olacaq.
6. İnspeksiya və sertifikatlaşdirma sistemləri
6.1. İnspeksiya və sertifikatlaşdırma sistemləri ekoloji yolla istehsal edilmiş ərzağın
etiketlənməsini və onlar üçün qoyulan tələblərin yerinə yetirilməsini yoxlamaq üçün
tətbiq olunur.
6.2. İnspeksiya və sertifikatlaşdırma sistemləri tədbirlərin tətbiqini və Əlavə 3.-də qeyd
olunan digər ehtiyat tədbirlərini tətbiqini əhatə edir.
6.3. Yoxlama və sertifikatlaşdırma funksiyaları eyni sertifikatlaşdırma qurumu tərəfindən
həyata keçirildiyi üçün yoxlama və sertifikatlaşdırma fəaliyyətlərinin ayrılıqda izahı
mövcuddur.
6.4 GABA-da aşağıdakı məcburi kriteriyalar tətbiq edilir:
a) standart ümumi inspeksiya/sertifikatlaşdırma prosedurlarına əməl olunur, inspeksiya
tədbirlərinin detallı şəkildə təsviri və təhlükəsizlik tədbirləri də bura daxildir, hansı ki,
qurumlar yoxlanışa məruz qalan sahibkarın boynuna qoymağa təşəbbüs edir;
b)qeyri-müntəzəmlik və pozuntular aşkar edilən hallarda cərimələr təyin edilir;
c) heyət ixtisaslıdır, administrativ və texniki avadanlıq, yoxlama təcrübəsi və etibar
mövcuddur;
d) qurumun yoxlamaya məruz qalan işçi ilə üzbəüz obyektivliyi nəzərə alınmalıdır.
e) məxfilik prinsipi tətbiq olunur.
7. İxrac/idxal
Bu standartda çox aydın işıqlandırılan ixrac və idxal problemləri ölkənin mövcud
beynəlxalq öhdəçiliklərinə və beynəlxalq razılaşmalara əsaslanır.
Yuxarıda qeyd olunan öhdəliklər, ticarəti, kənd təsərrüfatını, ətraf mühiti,
fitosanitariyanı, karantini, sağlamlığı, ekoloji kənd təsərrüfatını və istehsal standartlarını
əhatə edir.
Bu nöqteyi –nəzərdən GABA öz fəaliyyəti zamanı, cavabdehliyi və vəzifələri ilə
bağlı işlərdə EEC 2092/91 və Kodeks Alimentariusun məsləhət və normalarına əməl
edəcək.
7.1
.
GABA öz müştərilərindən tələb edir ki, yerli, ixrac və idxal məhsullarını bazara
paraqraf 1.1.-də qeyd olunduğu kimi realizə etsinlər, harada ki, sertifikat yoxlamanın
nəticələrinə müvafiq olaraq istehsal sistemi, hazırlıqlar, marketinq sistemləri çərçivəsində
və yoxlamaya əsasən bu standartların qaydalarına əməl edilərək verilir.
7.2. Paraqraf 7.–yə əsaslanan orijinal nüsxədə olan sertifikat malı müşayiət etməlidir;
bundan başqa GABA tələb edir ki, ixrac və idxalla məşğul olanlar sövdələşmə üçün olan
sertifikatı yoxlama və audit üçün 2 ildən az olmamaq şərtilə saxlamalıdır.
7.3. Əgər ixrac və idxalla məşğul olanların ekoloji məhsulları bu standartların tələblərinə
cavab vermirsə, beynəlxalq tənzimləmələrə müvafiq olaraq təhlükəsizlik təminatını
qorumaq üçün həmin tərəflər öz ekoloji statuslarını itirmiş olur.
8. Standartin cari şərhi
Bu standarta ən azı ildə bir dəfə daxili audit zamanı düzəliş edilir. Avropa İttifaqı
Əsasnaməsi 2092/91, USDA NOP, Kodeks Alimentarius və İFOAM kimi beynəlxalq
ekoloji qanun və standartlarda gedən dəyişikliklər nəzərə alınmalı və bu standartda da öz
əksini tapmalıdır. Əgər hansısa dəyişikliklər ekoloji istehsalın həyata keçirilməsi
prosesinə və sertifikatlaşdırma prosesinə mühüm və əhəmiyyətli təsir göstərirsə, o zaman
daxili yoxlama üçün qəbul edilmiş şərtlərdən asılı olmayaraq standartda bu təcili
dəyişikliklər aparılır. Bu yanaşma GABA keyfiyyət sistemində davamlı yanaşmanı təmin
edir.
GABA sertifikatlaşdırma qurumları öz müştərilərini standartlarda aparılan bu
dəyişikliklər barəsində məlumatlandırır.
Ekoloji istehsalin prinsipləri
A. Bitkilər və bitki məhsullari
1. Bu Əlavə-də qeyd olunan prinsiplər torpaq sahələrində, təsərrüfat və təsərrüfat
birliklərində keçid dövrü zamanı, bu standartın paraqraf 1.1.(a)-da qeyd olunduğu kimi
səpindən ən azı 2 il əvvəl olmaqla və ya əgər çoxillik bitkidirsə, məhsul yığımından ən
azı 3 il əvvəl tətbiq edilməlidir.
GABA-nın sertifikatlaşdırma qurumları bəzi hallarda (belə ki, iki il və daha artıq
istifadəsiz qaldıqla) əvvəlki torpaqdan istifadə fəaliyyətinə müvafiq olaraq bu müddəti
uzada və ya azalda bilər, ancaq bu müddət 12 aya bərabər və ya ondan çox olmalıdır.
2. Keçid dövrünün müddətindən asılı olaraq o istehsal vahidi 6.2.-də tələb olunduğu kimi
istehsal müddətində bir dəfə başlaya bilər, və bu standartın Bölmə 4.-nə müvafiq olaraq
istehsal qaydalarını həyata keçirir.