Аzərbаycаn rеspubliкаsinin məRKƏZİ banki
Yüklə 2,45 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Haşiyə 3. Bank xidmətləri istehlakçılarının hüquqlarının müdafiəsi
12 MMC-nin şöbələrinin sayı 939-a (ötən ilin müvafiq dövründə 816) çatmışdır. 2.2. Bank sisteminin öhdəlikləri 2012-ci ilin hesabat dövrü ərzində bank sisteminin resurs bazası əsasən daxili bazardan cəlb edilmiş vəsaitlər hesabına artmışdır. 2012-ci ilin yanvar-sentyabr ayları ərzində bankların öhdəlikləri 15,5% artaraq (1 830 mln. manat) dövrün sonuna 13 658,4 mln. manat təşkil etmişdir. O cümlədən, dövr ərzində bankların ümumi depozitləri 6,7% artaraq 10 080,6 mln. manata çatmış və cəmi öhdəliklərin 73,8%-ni təşkil etmişdir. Bank sisteminin inkişafı Bank xidmətləri istehlakçılarının hüquqlarının müdafiəsi üzrə siyasət maliyyə bazarlarında rəqabəti artırmaqla və ev təsərrüfatlarının müsbət mənada risklərinə təsir göstərməklə maliyyə sabitliyinin təmin olunmasına yardım edir. Bank məhsullarının və xidmətlərinin getdikcə mürəkkəbləşdiyi şəraitdə ev təsərrüfatlarının investisiyalarının və əmanətlərinin risklərdən qorunması əhəmiyyətli bir məsələyə çevrilir. 2010-cu ilin noyabrında Seulda keçirilən G20 sammiti çərçivəsində İƏİT və maliyyə sabitliyi ilə bilavasitə əlaqədar olan maliyyə institutları birgə əməkdaşlıq əsasında bank xidmətləri istehlakçılarının hüquqlarının müdafiəsi haqqında hesabat hazırlamışlar. Hesabatda ipoteka kreditləri, kredit kartları ilə əməliyyatlar, təminatlı və təminatsız kreditlərin təhlili aparılmış və kövrəkliklə bağlı maliyyə sistemi üzrə tənzimləmə və nəzarət çərçivəsinin təkmilləşdirilməsinə dair təkliflər irəli sürülmüşdür. Müxtəlif ölkələrdə bank xidmətləri istehlakçılarının hüquqlarının müdafiəsi üzrə keçirilən tədbirlər müxtəlif olsa da, bu işə məsul olan agentliklərin sayı 1-2 və daha çox ola bilər. Bununla yanaşı bir çox ölkələrdə istehlakçıların müdafiəsi və prudensial nəzarət qarşılıqlı əlaqəyə malik bir amil kimi qiymətləndirilir. Bəzi ölkələrdə bank xidmətləri istehlakçılarının hüquqlarının müdafiəsi ilə bilavasitə məşğul olan təşkilat yoxdur və makroprudensial nəzarət tədbirləri dolayı yolla istehlakçıların hüquqlarını müdafiə edir. Bank xidmətləri istehlakçılarının müdafiəsi əsasən məsul bankın kreditləşmə fəaliyyəti, risklərin aşkarlanması, maliyyə əməliyyatlarının detallaşdırılması və ifrat borclanmanın qarşısının alınması üzərində konsentrasiya olunmuşdur. Tənzimləyici çərçivədən başqa istehlakçıların hüquqlarının onların məsuliyyəti ilə də qorunduğu qeyd olunur. Hesabatda həmçinin həyata keçirilən siyasətlə bağlı tövsiyələr və istehlakçıların hüquqlarının müdafiəsi sahəsində gələcəkdə reallaşdırılmalı təlimlər barədə təkliflər də öz əksini tapmışdır. Aparılan bu qiymətləndirmələrə paralel olaraq müəyyən olunmuşdur ki, bank xidməti istehlakçılarının hüquqlarının müdafiəsi və maliyyə sabitliyi qarşılıqlı əlaqəyə malik məsələlər olduğundan istehlakçıların hüquqularının müdafiəsi ilə bağlı təlimlər maliyyə sabitliyinin möhkəmlənməsini şərtləndirəcəkdir. Haşiyə 3. Bank xidmətləri istehlakçılarının hüquqlarının müdafiəsi Mənbə: Financial Stability Board (2011) “Consumer Finance Protection with particular focus on credit” Mənbə: AMB Qrafik 2.2. Bankların resurs bazasının strukturu, %-lÿ 28 19
13 14
4 15
7 28
18 15
12 5
15
7 Ôèçèêè øÿõñëÿðèí äåïîçèòëÿðè Ùöãóãè øÿõñëÿðèí äåïîçèòëÿðè Õàðèæè áîðæ Ìàëèééÿ ñåêòîðóíóí òÿëÿáëÿðè ÀÌÁ-íèí áàíêëàðà ãàðøû òÿëÿáëÿðè Êàïèòàë
Äèýÿð 01.10.2012
01.01.2012 13 Bank sisteminin inkişafı Cari ilin 9 ayında əhalinin əmanətləri 10,6% artmış və 4556,3 mln. manata çatmış və bankların öhdəliklərində payı isə dövrün sonuna 33,3% təşkil etmişdir. 2012-ci ilin ötən dövrü ərzində əhalidən cəlb edilmiş əmanətlərin müddət strukturunda müs- bət meyillər davam etmişdir. Müddətli əmanətlər 286,5 mln. manat, tələb edilənədək əmanətlər isə 150 mln. manat artmışdır. Müddətli əmanətlərin cəmi əmanətlərdə payı cari ilin sentyabr ayının sonuna 78,2% olmuşdur. Əhalinin bank sisteminə inamının artması nəticəsində uzunmüddətli və milli valyutada əmanətlərin artımı müşahidə olunmuşdur. Hesabat dövrü ərzində uzunmüddətli əmanətlər 10,5% artaraq cəmi əmanətlərin 36%-ni təşkil etmişdir. 2012-ci ilin 9 ayı ərzində milli valyutada əmanətlər 14,6% artaraq 2616 mln. manata çatmış və cəmi əmanətlərin 57%-ni təşkil etmişdir. Azərbaycan bank sistemi hesabat dövründə də qeyri-rezident fiziki şəxslər üçün cəlbedici olmuşdur. Belə ki, 2012-ci ilin yanvar-sentyabr ayları ərzində qeyri-rezident fiziki şəxslər tərəfindən yerləşdirilmiş əmanətlərin həcmi 19,6% artmış (ötən ilin müvafiq dövrünə nisbətən 40%) və cəmi əmanətlərin 10%-ni təşkil etmişdir. Hüquqi şəxslərin depozitlərində artım müşahidə olunur. Hüquqi şəxslərin depozitləri son bir ildə 15,4% artmış və 5 524,3 mln. manat təşkil etmişdir. Qeyri-rezident banklardan və beynəlxalq maliyyə təşkilatlarından cəlb edilmiş vəsaitlərin həcmi 2 448,2 mln. manat olmuşdur. Xaricdən cəlb olunmuş vəsaitlərin səviyyəsi məqbul səviyyədə olmuş və cəmi öhdəliklərin 18%-i təşkil etmişdir.
2.3. Bank sisteminin aktivləri Hesabat dövründə maliyyə xidmətlərindən istifadənin genişlənməsi prosesi davam etmişdir. Kreditləşmə bank xidmətlərinin əsas hissəsi olaraq qalmışdır. Bank aktivlərinin dəyişimi (cari ilin III rübü ərzində artım 14,7%) əsasən kredit qoyuluşları ilə əlaqədar olmuşdur. Kredit qoyuluşları hesabat dövrü ərzində 15,2% artaraq dövrün sonuna 11 169,7 mln. manat təşkil etmişdir. Mərkəzi Bankın apardığı sorğuya əsasən kreditə tələbin dinamikasında sabitləşmə meyilləri davam edir. Ötən dövrlərdə olduğu kimi kiçik və orta sahibkarlığın kreditə tələbi artır. Mənbə: AMB Mənbə: AMB Mənbə: AMB Yüklə 2,45 Mb. Dostları ilə paylaş:
|