Azərbaycan respublikasinin təHSİl naziRLİYİ azərbaycan respublikasinin təHSİl probleməRİ İnstiTUTU azərbaycan döVLƏT İQTİsadi universiteti

AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ TƏHSİL NAZİRLİYİ

AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ TƏHSİL

PROBLEMƏRİ İNSTİTUTU

AZƏRBAYCAN DÖVLƏT İQTİSADİ UNİVERSİTETİ

“Menecment” kafedrası

“Bakalavr” pilləsində təhsil alanlar üçün

İxtisas: İİ020200 “Menecment”

“İDARƏETMƏ QƏRARLARI” fənnindən

P R O Q R A M I


Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi Azərbaycan Təhsil Problemləri İnstitutu 15.02.2013-cü il tarixli 263 saylı qərarı ilə təsdiq edilmişdir


B A K I – 2 0 1 3

Tərtib edənlər: 1. Kamil Ağazaman oğlu Şahbazov

2. Məmməd Hümbət oğlu Məmmədov

Elmi redaktor: AzDİU-nun “Menecment” kafedrasının dosenti, i.e.n. ---oğlu

Rəyçilər: 1. AR-nın Prezidenti yanında İdarəçilik Akademiyasının “İnzibati idarətmə”

Fakultəsinin dekanı dosent, Azadov Eldar Həsənxan oğlu

İzahat vərəqi

Mövzu 1. İdərəetmə qərarlarının qəbulu və reallaşdırılmasının nəzəri və metodoloji əsasları

İdərəetmə qərarlarının təbiəti. İdərəetmə qərarlarının mahiyyəti və məzmunu. “İdərəetmə qərarları” kursunun məqsədi və vəzifəsi. İdərəetmə qərarlarının qəbuluna elmi yanaşmanın mahiyyəti. Müşahidə: informasiyanın toplanması və təhlili. Fərziyyənin formalaşması: müşahidə məlumatları əsasında problemin komponentləri arasındakl asılığın müəyyən edilməsi. Fərziyyənin yoxlanması: fərziyyənin düzqünlüyünün müəyyən edilməsi. Muasir şəraitdə idərəetmə qərarlarının qəbul edilməsi və reallaşdırılması xüsusiyyətləri.

Mövzu 2. Təşkilatın inkişaf problemləri, məqsədləri və strategiyaları

Problem anlayişı. Problem situasiyasının təsviri. Problemin xarakteristikası. Problemi aşkara çıxaran situasiya amilləri. Xarici və daxili amillər. Təşkilatın inkişafının məqsədi və strategiyası. Ümümi və spesifik məqsədlər. Strateji məsələrinin ardıcıllığı sistemi. Strateji menecment sisteminin məzmunu. İşlənib hazırlanan strategiyalar növləri. Strategiyalarının işlənib hazırlanması üzrə fəaliyyətin təşkili.

Mövzu 3. İdərəetmə qərarlarının növləri

İdərəetmə qərarlarına olan tələblər: əsaslandırılması, aydin ifadə edilməsi, real həyata keçiriləbilməsi, vaxtlı-vaxtında olması, alverişli və qənaətli olması, səmərəli olması. İdərəetmə qərarlarının keyfiyyətinə təsir göstərən amilllər. Təşkilatı qərarlar: proqnozlaşdırılmış qərarlar. Kompromisslər. İdərəetmə qərarlarının qəbuluna yanaşmalar. İntuitiv qərarlar. Mülahizələrə əsaslanan qərarlar, Rasional qərarərlar. Rəhbərin şəxsi keyfiyyətləri və qəbul edilən idərəetmə qərarlarının xarakterinə onların təsiri. Təmkinli, qeyri-qiyabi, ədalətli, riskli və ehtiyatli qərarlar.

Mövzu 4. İdərəetmə qərarlarının qəbul edilməsi prosesinin informasiya texniki təminatı

İnformasiyaya olan tələblər. İnformasiya sisteminin məzmunu, mahiyyəti və əhəmiyyəti, prinsipləri, məqsədləri, funksiyaları. İnformasiya fəaliyyətini maddi-texniki bazası. İnformasiya texnoloqigiyalarının növləri. İnformasiyanın kompleks avtomatlaşdırılmış işlənməsi. İnformasiya sistemini idarəetmə apparatı. Yazılı informasiyanın saxlanması mərkəzləri və informasiya mətnlərinin işlənməsi.

Mövzu 5. İdərəetmə qərarlarının qəbuluna sistem yanaşma

Sistem anlayişı. Sistem yanaşmanın mahiyyəti. İdarəetmə qərarlarının qəbuluna sistem yanaşmada “ qara yeşik” komponetləri. Sistemin “qirişi”, idarəetmə qərarlarının mümkün variantlarının işlənib hazırlanması, idarəetmə qərarlarının daha üstün variantı, onun reallaşdırılmasının və nəticələrin qiymətləndirilməsi.” Xarici mühüt”- komponetləri-idarəetmə qərarlarının səmərəliliyinə təsir edən təşkilatın makro- və mikromühütinin . Əks əlaqə

Mövzu 6. İdərəetmə qərarlarının seçilməsi

İdərəetmə qərarlarının alternativ variantlarının qiymətləndirilməsi. Alternativlərin tutuşdurulmasının təmin edilməsi. Müəyyənlik. Risk.Qeyri- müəyyənlik. İdərəetmə qərarlarının alternativ variantlarının qiymətləndirməsində risk amilinin uçotu. İdərəetmə qərarlarında riskin kompleks qiymətləndirilməsi. Riskin ümümi cəmi. Xüsusi risk. Alternativlərin risk dərəcəsinə görə giymətləndirilməsi. Meyarlara cavab verən qərarların seçilməsi.

Mövzu 7. İdərəetmə qərarlarının realaşdırılmasının təşkili və nəticələrın qiymətləndirilməsi.

Seçilmış qərarların realaşdırılması ücün şəraitin yaradılması. Subyektiv və obyektiv maneələrin qarşısının alinması. Seçilmış qərarların realaşdırılmasının gedişinə nəzarət. İdərəetmə qərarlarının realaşdırılması planından kənarlaşmaların və nöqsanların aşkar edilməsi. Düzəlişlərin edilməsi. İdarəetmə qərarların realaşdırılması nəticələrinin qiymətləndirilməsi. Əks əlaqə və yeni situasiyanın meydana çıxması.

Mövzu 8. İdərəetmə qərarlarının qəbul edilməsinin səmərəliyinə təsir edən amillər.

İdarəetmə qərarların qəbul edilməsi prosesində modelləşdirilmə, proqnozlaşdırma və iqtisadi əsaslandırma metodlarının tətbiq edilməsi zərurəti. Qərarların coxvariantlığının təmin edilməsi. Qəbul edilən qərarların hüquqi əsaslandırılması, informasiyanın toplanması və işlənməsi prosesinin, qərarların işlənib hazırlanması və realaşdırılması prosesini avtomatlaşdırılması. Keyfiyyətli və səmərəli qərarın motivasiyasi. İdarəetmə qərarının reallaşdırılması mexanizmi.

Mövzu 9. Modellər, onların tipləri və qurulması prossesi.

Model anlayışı. Modelləşdirmənin zərurəti. Mürəkkəblik, eksperement( sınaq), gələcəyə istiqamətlənmə. Modellərin tipləri. Fiziki, analoji və riyazi modellər. Modelin qurulmasi prosesi. Məsələnin qoyuluşu, modelin qurulması, modelin gerçəkliyini yoxlanması, modelin tərkibi, modelin yenilişdirilməsi. Modelləşdirimənin ümümi problemləri. Döğru olmayan ilkin məlumatlar. İnformasiya məhdudiyyətləri. İstifadə edənlərin məsuliyyəti və qorxusu. Təcrübədə zəif istifadə edilməsi. Həddən artiq qiymətləndirilməsi.

Mövzu 10. İdərəetmə qərarlarının qəbulu modelləri.

Oyunlar nəzəriyyəsi, növbələr nəzəriyyəsi modeli. Ehtiyatların idarə edilməsi modeli. Xətti proqramlaşdırma modeli. İmitasiya modelləşdirilməsi. İqtisadi təhlil

Mövzu 11. İdərəetmə qərarlarının qəbulu metodları.

İdarəetmə qərarların qəbul metodlarının mahiyyəti. Ödənmə matrisasi. Delfi metodu. Zehni hücüm metodu. Opimallaşdırma metodları . Qərarlar ağacı

Mövzu 12. İdərəetmə qərarlarının qəbulu proqnozlaşdırılması.

Proqnozun mahiyyəti. Proqnozlaşdırmanın məqsədi. Proqnozlaşdırmanın vəzifələri. Proqnozlaşdırmanın prinpləri. Proqnozlaşdırmanın informasiya təminatı. Verbal və yazılı informasiya. Proqnozlaşdırmanın keyfiyyət metodları, münsiflər heyətini fikri, satışla məşğul onların fikirlərinin məcmusu. İstehlakçının qözləmə modeli, ekspert qiymət metodu

Mövzu 13. İdərəetmə qərarlarının iqtisadi əsaslandırılması.

İdarəetmə qərarlarının iqtisadi əsaslandırılması prinsipləri və onların mahiyyti. İdarəetmə qərarlarının iqtisadi əsaslandırılması metodları. İdarəetmə qərarlarının realaşdırılmasının iqtisadi səmərəsinin hesablanması metodikası

“İdarəetmə qərarları” fənni üzrə saatların bölgüsü

Sıra №	Mövzular	Saatların miqdarı
		Mühazirə	Məşğələ
1.	İdərəetmə qərarlarının qəbulu və reallaşdırılmasının nəzəri və metodoloji əsasları	2	1
2.	Təşkilatın inkişaf problemləri, məqsədləri və strategiyaları	2	1
3.	İdərəetmə qərarlarının növləri	2	1
4.	İdərəetmə qərarlarının qəbul edilməsi prosesinin informasiya texniki təminatı	2	1
5.	İdərəetmə qərarlarının qəbuluna sistem yanaşma	2	1
6.	İdərəetmə qərarlarının seçilməsi	2	1
7.	İdərəetmə qərarlarının realaşdırılmasının təşkili və nəticələrın qiymətləndirilməsi.	2	1
8.	İdərəetmə qərarlarının qəbul edilməsinin səmərəliyinə təsir edən amillər.	2	1
9.	Modellər, onların tipləri və qurulması prossesi.	2	1
10.	İdərəetmə qərarlarının qəbulu modelləri.	2	1
11.	İdərəetmə qərarlarının qəbulu metodları.	2	1
12.	İdərəetmə qərarlarının qəbulu proqnozlaşdırılması.	2	1
13.	İdərəetmə qərarlarının iqtisadi əsaslandırılması.	2	1
14.		4	2
15.
16.
	CƏMİ	30	15

Ədəbiyyat

1. 
   Axundov M.Ə. Strateji idarəetmə, Bakı 2001
   
2. 
   Ансофф И. Стратегическое управление. М. 1989
   
3. 
   Бусыгин А.В. Эффективный менеджмент (учебник). М.2000
   
4. 
   Бляхман Л.С. Организация управления социалистическим предприятием. 1983
   
5. 
   Бусыгин А.В. Предпринимательство (учбеник). М.; 1999
   
6. 
   Бизнес и менеджер. Состав: И.С.Дороховский и др. М. 1992
   
7. 
   Хоскинг А. курс предпринимательства (перевод с английского). М., 1993
   
8. 
   карлоф Б. Деловая стратегия. Пер.с англ. М., 1991
   
9. 
   Курс предпринимательства (Учебник под ред.В.Я.Горфинкеля, В.А.Швандара). М., 1997
   
10. 
    Капиталистическое управление: уроки 80-х. Под ред.А.А.Дункина. М., 1991
    
11. 
    как добиться успеха. 1991
    
12. 
    Карнеги Д. Как приобретать друзей и оказывать влияние на людей: пер.с англ. М.; 1983
    
13. 
    Quliyev T.Ə. Menecmentin (idarəetmənin) əsasları. Bakı 2001
    
14. 
    Герчикова И.Н. Менеджмент. М. 2001
    
15. 
    Грейсон мл., Д.О делл К. Американский менеджмент на пороге XXI века. Пер.с англ. М., 1991
    
16. 
    Ли Яккока. Карьера менеджера. М. 1991