16
Yuxarıda deyilənləri yekunlaşdıraraq, fikirlərimizi ümumi-
ləşdirmək istərdik.
1. Sovet rejimindən çıxmış yeni dövlətlərin təhsil sahəsində
Boloniya prosesinə qoşulması tarixi inkişafın özünün tələbindən
irəli gələn bir zərurət idi. Onların ali təhsilinin köhnə standart-
lardan çıxaraq, müstəqilləşməsi və inkişaf etməsi məqamında
qabaqcıl Avropaya meyl etməsi, ona inteqrasiyası, Avropa vahid
ali təhsil məkanına daxil olaraq öz işini onun standartları əsasında
qurması uğurlu gələcəyə real şans verir.
2. Lakin bu dövlətlərin Boloniya prosesinə qoşularaq,
Avropa ali təhsil zonasının formal olaraq tam hüquqlu üzvünə
çevrilməsi onun ali təhsil sahəsində problemlərini nəinki həll
etmir, əksinə onun vəzifələrini və məsuliyyətini qat-qat artırır.
Formal bərabərliyi real bərabərliyə çevirmək üçün çoxsaylı, xeyli
zəhmət və enerji tələb edən vəzifələri qısa müddətdə həll etmək
vacibdir.
3. Bu sahədə görüləsi birinci dərəcəli işlər ölkə ali təhsilini
Avropa nümunəsində ictimai-iqtisadi zəminini təmin etmək,
universitetlərin açıq rəqabət mühitində uğurlu fəaliyyətini təmin
etmək üçün ali təhsil müəssisələrinin sərbəstliyinin (muxtariy-
yətinin) qanunvericilik yolu ilə təsdiq edilməsidir.
4. Təhsilin keyfiyyətinin yüksəldilməsi üçün konkret
tədbirlərin işlənib hazırlanması və həyata keçirilməsi günün vacib
tələblərindən biridir.
5. Ali təhsildə neqativ halların zəmininin aradan qaldırılması
islahatların uğurunun həyati şərtidir.
6. Tələbələrin ali təhsilin obyektindən subyektinə çevirmək
üçün onlarla işin gücləndirilməsi, tələbələrin təşkilatlanmasına,
idarəetmə strukturlarında təmsil olunmasına dəstək vermək
gündəlikdə duran əsas məsələlərdən biridir.
17
Cəfər Cəfərov
Tarix elmləri doktoru, professor,
Azərbaycan Turizm Đnstitutunun rektoru
AZƏRBAYCANDA DAVAMLI TƏHSĐLĐN BƏZĐ
PROBLEMLƏRĐ
Azərbaycan Respublikasında icti-
mai həyatın bütün sahələrində olduğu
kimi təhsil sahəsində, o cümlədən ali
təhsil sahəsində, onun müasirləşdirilmə-
si, qabaqcıl dünyaya – Avropa təhsil
məkanına inteqrasiyası, keyfiyyətinin
yüksəldilməsi və dünya standartları sə-
viyyəsinə yüksəldilməsi məqsədi ilə
məqsədyönlü islahatlar həyata keçirilir.
Tətbiqi Tədqiqatlar Fondunun həyata
keçirdiyi “Azərbaycan Respublikasının
ali təhsil sahəsində Boloniya prosesinə qoşulması ilə əlaqədar
keçirilən islahatlara dəstək” layihəsi çərçivəsində Azərbaycan
Turizm Đnstitutu ilə birgə təşkil etdiyi konfrans vacib problemləri
əhatə edir. Bu müzakirələr təhsil sahəsində reallaşdırılan köklü
islahatlara öz sanballı dəstəyini verə bilər. Avropa təhsil sistemin-
də son onilliklər ərzində Boloniya prosesinin tətbiqi üzrə həyata
keçirilən islahatların mahiyyətinin araşdırılması, qloballaşmanın
bu sahədə təzahürlərinin tədqiqi, bu proseslərin Azərbaycan
cəmiyyətində özünəməxsus xüsusiyyətlərinin analizi, onun ölkə
üçün müsbət və mənfi cəhətlərinin aşkar edilməsi vaxtaşırı
üzərinə qayıdılması zəruri olan məsələlərdir. Xüsusən, bu sahədə
təhsil ictimaiyyəti və bütün əhali arasında maarifləndirmə işlərinin
aparılması keçirilən islahatlara güclü dəstək olardı.
Boloniya prosesinin vacib məqamları, onların Azərbaycan
reallığında tətbiqinin qarşılaşa biləcəyi problemlərin tədqiqi
müvafiq orqanların və mütəxəssislərin diqqət mərkəzindədir. Bu
18
da təsadüfi deyildir. 2005-ci ildə rəsmi olaraq bu prosesə
qoşulmuş Azərbaycan artıq həmin istiqamətdə xeyli işlər görmüş,
müəyyən uğurlar əldə etmişdir. Lakin görüləsi işlərin çoxu hələ
qabaqdadır. Boloniya prosesi ali təhsilin bütün məsələlərini
kompleks şəkildə əhatə edir və çoxşaxəlidir. Onların sırasına
ümumi ali təhsil məkanının vahid standartlarının yaradılmasından
tutmuş onun tədrisin keyfiyyətinin yüksəldilməsi, tələbə və
müəllim mobilliyinin təmin edilməsi, diplomların qarşılıqlı
tanınması, ali təhsil müəssisələrinin rəqabət mühitinin tələbinə
uyğun münasibətlər sisteminin nizama salınması, elmin inkişafı
və s. kimi məsələlər daxildir. Onlardan biri də hazırkı məqalədə
üzərində dayanmaq istədiyimiz məsələsi əhalinin davamlı təhsillə
təmin edilməsi, əhalinin formalaşmaqda olan ümumavropa və
ümumdünya əmək bazarında daha yüksək rəqabət qabiliyyətliliyi-
nə nail olunması məsələsidir. Azərbaycan dövləti təhsil sahəsində
bu nəhəng problemləri həll etmək, onu tələb olunan yüksək dünya
standartları səviyyəsinə qaldırmaq, ölkə ali təhsil müəssisələrinin
ümumi təhsil məkanının müstəqil və güclü subyektinə çevrilməsi
üçün maksimum şərait yaratmaq yönümündə böyük islahatlar
proqramını həyata keçirir. Ölkənin Boloniya prosesinə qoşulması
və onun standartlarının tətbiqi üçün köklü dəyişikliklərin edilməsi,
yeni təhsil qanununun qəbulu, təhsilin inkişafı üzrə uzunmüddətli
proqramların qəbulu və həyata keçirilməsi bu sahədə dövlətin və
cəmiyyətin strateji maraqlarına xidmət edir. Dövlətin möhkəm
xəttini əhalinin təhsilin bütün mərhələlərində maksimum daha
geniş əhatə edilməsi sahəsində də müşahidə etmək olar. Lakin
mövcud olduğu müstəqillik dövründə ictimai həyatın bütün sahə-
lərində nəhəng problemləri həll etməli olan gənc Azərbaycan
dövlətinin və cəmiyyəti bu sahədə bütün problemləri birdən-birə
həll edə bilməzdi. Şübhəsiz, bu problemlərin aradan qaldırılması
müəyyən zaman müddətində məqsədyönlü islahatların aparılması-
nı tələb edir.
Qeyd olunduğu kimi, Azərbaycanda təhsilin öz aktuallığı ilə
seçilən məsələlərindən biri davamlı təhsil məsələsidir. Eyni
Dostları ilə paylaş: |