Azərbaycan Respublikasında ali təhsilin yeniləşməsi uğrunda: təhsil islahatlarına dəstək
Yüklə 1,13 Mb. Pdf görüntüsü
|
19 zamanda, unutmaq olmaz ki, böyüməkdə olan nəslin təhsilin orta məktəbdən sonrakı mərhələləri ilə əhatə olunması təkcə mütəxəs- sis hazırlığı ilə məhdudlaşmır. Orta məktəbi bitirmiş gənclərin peşə yönümünə istiqamət verilməsi, əmək fəaliyyətinə cəlb olunması, müstəqil həyatda öz yerlərini tutmasına şərait yaradıl- ması daha geniş ictimai problemlərlə əlaqəlidir. Onların dəqiq uçotu və planlı şəkildə idarə edilməsi bir tərəfdən insan resurslarının düzgün yerləşdirilməsinə xidmət edirsə, digər tərəf- dən çətin keçid dövrünü yaşamış bir cəmiyyətdə böyüməkdə olan nəslin zərərli vərdişlərdən uzaqlaşdırmaq, neqativ meyllərin qarşısını almaq, onların cinayətkarlıq, narkomaniya və digər bəlalı reallıqlara yuvarlanmasının qarşısını almaq, cəmiyyətdə sağlam mühiti təmin etmək məqsədinə xidmət etməlidir. Haqqında danışılan problemləri təkcə dövlətin gücü ilə həll etmək mümkün deyildir. Bütün qlobal məsələlərin həllində olduğu kimi böyük həyati əhəmiyyət kəsb edən bu problemin də həllində cəmiyyətin özünün fəallığı, vətəndaş cəmiyyətinin, o cümlədən, qeyri-hökumət təş- kilatlarının prinsipial mövqe nümayiş etdirməsi və bütün güclərin səfərbər edilməsi vacibdir. Azərbaycanda orta məktəb məzunlarının cəmiyyətdə öz yerini tutması, onların ixtisas qazanması üçün ölkənin imkanla- rının tam istifadə edilməsi, bunun üçün bütün vasitələrin işə salınması, nizamlanması və səmərəli istifadəsinə kömək etmək məqsədilə onların araşdırılaraq sistemləşdirilməsi, cəmiyyətin diqqətinin həmin məsələlərə yönəldilməsi, əhalinin bu sahədə məlumatlandırılması və maarifləndirilməsi böyük əhəmiyyət kəsb edir. Böyüməkdə olan gənc nəslin ali, orta-ixtisas və peşə təhsili ilə əhatə olunması vəziyyətinin və qabaqcıl dünya ölkələrinin bu sahədə təcrübəsinin analizi, təhsildən obyektiv səbəblər üzündən kənarda qalmış məzunların əmək karyerasının problemlərinin mümkün həlli yollarının aşkar edilməsi nəzərdə tutulur. Qloballaşma müasir dövrdə öz tempini günbəgün artırır. Đmperiya asılılığından azad olmuş ölkələr ümumi sosial-iqtisadi 20 məkana cəlb olunmaqla onun yaratdığı reallıqlarla üzləşirlər. Belə bir şəraitdə Azərbaycan da zamanın tələbləri ilə ayaqlaşaraq böyüməkdə olan nəslin ümumi məkanda əlverişli vəziyyətdə olmasını təmin etmək dövlətin və cəmiyyətin başlıca vəzifələrin- dəndir. Reallıqdan çıxış edərək öncədən qeyd etmək lazımdır ki, bu sahədə Azərbaycan heç də arzuolunan səviyyədə deyildir və bu sahədə inteqrasiya etdiyimiz Qərb məkanının səviyyəsinə yaxın- laşmaq və vahid əmək bazarında ölkə vətəndaşının rəqabət qabiliyyətliliyini təmin etmək üçün qarşıda hələ xeyli vəzifələr durur. Hazırkı dövrdə davamlı təhsili vacib edən amillərdən biri də elmin və texnologiyanın sürətlə inkişaf etməsi, nəticədə alınan biliyin tez köhnəlməsi və onun vaxtaşırı təzələnməsinə və tamamlanmasına olan ehtiyacdır. Qloballaşma nəticəsində sərhəd- lər aradan qalxır, ən yeni texnologiyalar yeni ərazilərə nüfuz edir. Yeni rəqabət mühitində ölkənin əhalisinin ixtisasca hazırlıq səviyyəsi onun tutduğu yeri müəyyənləşdirilməsində böyük əhəmiyyət kəsb edir. Onlar yüksək bilik və bacarıq tələb edən prestijli yerləri də tuta bilər, ucuz işçi kütləsinin sıralarını da artıra bilər. Belə bir məqamda ölkə həmin problemlərin həllində hansı mərhələdə dayanır və onun daha səmərəli nəticələr verməsi üçün hansı işlərin görülməsi vacibdir? Bu suallara cavab tapmaq və dövlətin həyata keçirdiyi xəttə dəstək vermək, cəmiyyətin həmin problemlər barəsində məlumatlılığını artıraraq onların gücünü səfərbər edilməsinə kömək etmək təhsil sisteminin məqsədləri sırasındadır. Ümid edirik ki, apardığımız tədqiqat və maariflən- dirmə işləri bu sahədə Azərbaycan dövlətinin yeritdiyi xəttə əhəmiyyətli dəstək olacaqdır. Azərbaycanda əmək bazarında yeni vəziyyət formalaşmışdır. Đndi ölkədə mövcud sosial-iqtisadi inkişafın tələblərinə uyğun olaraq yeni ixtisaslar yaranır, yeni-yeni peşə sahiblərinə ehtiyac yaranır. Təhsil sistemi, xüsusən ali təhsil, belə dəyişikliklərə çevik reaksiya verməli, yeniləşmə prosesindən geri qalmamalıdır. Bu mənada, mən turizm sahəsinin mütəxəssis hazırlığı məsələlərinə 21 toxunmaq, onun nümunəsində haqqında danışılan problemi kon- kretləşdirmək istərdim. Turizm sahəsi qədim tarixə malik olsa da, Azərbaycanda son vaxtlara qədər turizm mütəxəssisi hazırlığı olmamışdır. Hətta müstəqillik illərində də bu sahədə qısa müddətdə ciddi nəticə əldə etmək mümkün deyildi. Bir neçə ali təhsil müəssisəsində məhdud sayda tələbə turizm üzrə ixtisaslaşırdı ki, o da artan tələbatı ödəmək iqtidarında deyildi. Şübhəsiz, kadr problemi bu sektorda ən vacib amillərdən biridir. Mütəxəssisin hazırlıq səviyyəsi, onun aldığı bilik və bacarıqların keyfiyyəti son dərəcədə böyük əhəmiyyət kəsb edir. Buna görə də Prezidentin sərəncamı ilə 2006-cı ildə ATĐ-nin yaradılmasında da məqsəd Azərbaycan Turizm sənayesinin inkişaf etdirilməsi, qonaqpərvərlik, turizm, səyahət və istirahət sahəsində ixtisaslı kadrlara olan ehtiyacı ödəmək üçün mütəxəssislərin hazırlanması və təkmilləşdiril- məsidir. “Turizm ili” ilə bağlı Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin nəzdində yaradılan Đşçi Qrupun hazırladığı tədbirlərin siyahısına ATĐ ilə bağlı bir neçə məsələ də daxil edilib. Görüləcək işlər sırasına təhsilin müxtəlif pillələri ilə bağlı məsələlər daxildir. Peşə məktəbinin yaradılması ilə bağlı aparılan işlərin sürətləndirilməsi məqsədilə Bakı şəhərində fəaliyyət göstərən böyük peşə məktəblərindən biri Turizm Đnstitutunun tabeçiliyinə verilmişdir. ATĐ yeni bir institut olaraq, yarandığı gündən bütün işlərini yeni standartlar əsasında qurmağa, günün tələblərini nəzərə almağa çalışır. Hər bir tələbəyə ayrıca fərdi-tədris planı hazırlanıb. Boloniya prosesi çərçivəsində kredit sisteminin tətbiqi, dəyərlən- dirmələrin aralıq imtahanlarına və final imtahanlarına əsaslan- ması, tədris prosesinin təqdimat və müzakirələr əsasında keçiril- məsi, mühazirə mətnlərinin əvvəlcədən tələbələrə paylanması, tələbələrə sərbəst müəllim və fənn seçmələri üçün müvafiq şəraitin yaradılması, onların “aşağıdan” və “yuxarıdan” fənn seçə bilmələri üçün hazırlanması, hər bir tələbə üçün fərdi tədris planının hazırlanması, tələbələrin elmi araşdırmalara fəal cəlb Yüklə 1,13 Mb. Dostları ilə paylaş:
|