Azərbaycan Respublikasının daxili və xarici siyasətinə, beynəlxalq münasibətlərə dair analitik jurnal
Yüklə 4,36 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- STRATEJİ TƏHLİL 19
- Onu da vurğulamaq vacibdir ki, artıq Qərbin siyasi şərhçiləri və analitikləri də NATO-nun və Qərbin bütünlükdə Qafqaz
Say 7-8 • 2014 | STRATEJİ TƏHLİL 19 diyyatdır. Onun arxasınca Sinqapur və Cənubi Koreya gəlir. Bizim bu dövlətlərin hər üçü ilə iqtisadi əməkdaşlığımız, qarşılıqlı maraqlarımız var. Qərbə də, Şərqə də keçid buradandır. Bu keçidləri də şərtləndirən əsas amil Azərbaycandır. Yəni bu, artıq təsdiqini tapmış bir reallıqdır. Dünyanın yeni düzümü deyilən bir anlayış var. Azərbaycan o yeni düzümü şərtləndirən amillərdən birinə çev- rilib. Necə ki, 1918-ci ildə yaradılan Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti qısa bir müddətdə aparıcı amilə çevrildi. Amma indi - XX əsrin sonunda və XXI əsrin əvvəlində Azərbaycan tamamilə başqa bir Azərbaycandır. Elmi, intellektu- al, siyasi, mədəni və üstəgəl böyük iqtisadi potensiala malikdir. Azərbaycan bölgədə problemlərin həlli istiqamətini dəyişə bilən ciddi faktor, həlledici amil kimi bir çox layihələrin gerçəkləşdirilməsini şərtləndirməklə yanaşı, bəzi güc mərkəzlərinin layihələrinin reallaşmasında da problemlər yaradır. Azərbaycan dün- yada sülhün, stabilliyin, iqtisadi inkişafın, yüksəlişin marağındadır. Sərhədlərimiz, iq- tisadiyyatımız, siyasətimiz, mədəniyyətimiz hamıya açıqdır. Bundan yaxşı nə ola bilər ki? Heç bir əlavə şərt qoymadan biz bir sistem kimi qapalı deyilik, işğalçılıq niyyətlərimiz yoxdur. Reallıq ondan ibarətdir ki, artıq dün- ya siyasətinin bir Azərbaycan çaları meyda- na gəlmişdir. Bu da çox təəssüf olsun ki, həm dostlarımız tərəfindən çətin başa dü- şülür, həm də siyasi rəqiblərimiz tərəfindən həzm olunmur. Məhz güc mərkəzlərinin ədalətsiz mövqeyi, işğalçı dövlətə bütün beynəlxalq hüquq normalarını pozaraq yardım edilməsi Azərbaycanda dəyərlərin güclənməsinə, milli ruhun dirçəlişinə, insanların haqsızlığa qarşı vahid mövqedən çıxış etməsinə xidmət edir. Eyni zamanda, özlərini demokratik ənənələrin, sülhün qarantı kimi təqdim edən dövlətlərin nüfuzu nəinki Azərbaycanda, hətta bütün dünyada həllini gözləyən saysız-hesabsız münaqişələrdən əziyyət çəkən milyon- ların gözündə sürətlə çökməkdədir. Bu, inkarı mümkün olmayan psixoloji amildir. Onu da vurğulamaq vacibdir ki, artıq Qərbin siyasi şərhçiləri və analitikləri də NATO-nun və Qərbin bütünlükdə Qafqaz regionunda düşünülmüş, tarixi real- lıqları və bölgədəki xalqların maraqlarını təmin edən savadlı siyasəti yeritmək gücündə olmadıqlarını qeyd edirlər. Amerikanın elə bir dövrü var idi ki, orada istənilən demokratik toxumlar cücərti verirdi, inkişaf edirdi, dünyada baş verən proseslərə ciddi təsir qüvvəsinə malik idi. İndi isə Amerika böhran keçirir, artıq orada əvvəlki münbit şərait yox- dur. Amerika cəmiyyətinin keyfiyyətcə dəyişməsi, siyasi və iqtisadi islahatların aparılmasının zəruriliyi və səhnəyə çıxan yeni qüvvələrin fəallığı bu dövləti öz Onu da vurğulamaq vacibdir ki, artıq Qərbin siyasi şərhçiləri və analitikləri də NATO-nun və Qərbin bütünlükdə Qafqaz regionunda düşünülmüş, tarixi reallıqları və bölgədəki xalqların maraqlarını təmin edən savadlı siyasəti yeritmək gücündə olmadıqlarını qeyd edirlər. STRATEJİ TƏHLİL | Say 7-8 • 2014 20 nüfuzunu qorumaq üçün ciddi addımlar atmağa vadar edir. Qlobal böhran psi- xoloji faktor kimi çox mürəkkəb fəsadlı tendensiya olduğundan, ilk növbədə, Amerika ilə qürrələnən hər bir sadə ABŞ vətəndaşına ağır zərbə kimi dəydi. Yeni mərhələ böhrandan çıxmağı, insanlara əvvəlki əminliyi qaytarmağı tələb edir. Bu gün orada insanlar dəyərdən düşür, bəşəri kriteriyalar itirilir. İnsanlar arasında olan münasibətlər də ali hisslərdən uzaqlaşaraq siyasi və iqtisadi tex- nologiyaların təsiri altına düşür, müxtəlif “güc və beyin mərkəzləri”nin alətinə çevrilir, getdikcə reallıqları qiymətləndirmək imkanları məhdudlaşır. Bunun ən bariz nümunəsi Qafqazda Azərbaycanın ədalətli mövqeyinin bütünlükdə Qərb tərəfindən həm cəmiyyətin sıravi insanları, həm də dövlət qurumları tərəfindən yetərincə dərk edilməməsidir. Ceymstaun fondunun elmi əməkdaşı Vladimir Sokor belə hesab edir ki, Qafqazdakı münaqişələr Qərb dövlətlərinin laqeyd- liyinin bəhrəsidir: “Etnik zəmində baş verən münaqişələrin dövlətlər arasında müharibələrlə davam etdirilməsi yalnız SSRİ-dən qalan miras deyildir. Bu həm də Qərb dövlətlərinin passivliyinin və laqeydliyinin nəticəsidir”. Qafqazda işğalçı dövləti dəstəkləməkdən çəkinməyənlərə ötən əsrdə Avro- pada cücərməkdə olan faşizmi dolayısı ilə öz himayəsi altına alaraq onu “qırmı- zı kabusa” qarşı pərvazlandıran dövlətlər sonradan bunun onların dövlət ma- raqlarına necə böyük təhlükə yaratdığını dərk edib ikinci cəbhəni açaraq SSRİ ilə antifaşizm koalisiyasında necə birləşdiklərini xatırlatmaq yerinə düşərdi. Ola bilsin ki, bu narahatçılığımız qərbli dostlarımıza inandırıcı gəlməsin. Lakin mü- asir Avropada Almaniya kimi nəhəng bir dövlət bu təhlükələri real hesab edir və öz narahatlığını bildirir. Bundestaqın Qafqazla, o cümlədən Azərbaycanın Dağlıq Qarabağ bölgəsi ilə bağlı son dövrlərdə yaydığı bəyanatlarda bölgədəki vəziyyətin nəinki qonşu dövlətlər, hətta bütün Avropa üçün real təhlükə ol- duğu birmənalı şəkildə ifadə edilir. Bu gün qlobal sülh istiqamətində atılan addımların kölgəsində böyük təhlükələrin cücərtiləri aşkar görünür. Fikrimizcə, çalınan həyəcan təbili Qərb dövlətləri tərəfindən işğaldan əziyyət çəkən dövlətin genetik narahatlıqları kimi yox, bəşəriyyətin II Dünya müharibəsindən də ağır təhlükələr qarşısında nümayiş etdirdiyi bağışlanılmaz biganəlik kimi dərk edilməlidir. Əgər dünya birliyi siyasətin ağını qarasından ayıra bilmirsə, işğalçı- nı dəstəkləyərək işğaldan əziyyət çəkənin blokadasını görmək istəmirsə, münaqişələri qarımış qızların cehizi kimi əsrdən-əsrə ötürürsə, təbii ki, Azərbaycan da buna etirazını bildirməli, bölgədə müharibənin alovlanmaması, xalqlarımıza yeni faciələrin üz verməməsi üçün beynəlxalq qurumların siyasi biganəliyinə rəğmən sülhün təminatçısı missiyasını öz üzərinə götürməlidir. Bu missiya işğal altında olan ərazilərin separatçılardan təmizlənməsindən ibarətdir. Qeyd etmək lazımdır ki, Ermənistanla Azərbaycan arasında olan münaqişənin, yəni Azərbaycan ərazilərinin işğalı probleminin həlli məsələsinə cavabdeh olan ATƏT-in Minsk qrupunun həmsədrlərinin iki ölkə (Ermənistanla Türkiyə) ara- sındakı protokolların imzalanması mərasimində nümayiş etdirdikləri fəallıq Yüklə 4,36 Kb. Dostları ilə paylaş:
|