Azərbaycan Respublikasının Mülki Prosessual Məcəlləsi

M a d d  ə  2 6 .  Mübahisələrin İqtisad Məhkəməsinə aidiyyəti 
26.1. İdarə və ya  digər mənsubiyyətindən və tabeliyindən  asılı olmayaraq,  hüquqi  şəxslər, 
hüquqi  şəxs  yaratmadan  sahibkarlıq  fəaliyyətini  həyata  keçirən və  qanunla  müəyyən  edilmiş 
qaydada fərdi sahibkar statusu əldə edən fiziki şəxslər arasında mülki, inzibati və digər hüquq 
münasibətlərindən  yaranan  iqtisadi  mübahisələr  üzrə  işlər  mülki  icraat  qaydasında  İqtisad 
Məhkəməsinə aiddir. 
17 
26.2.  İqtisad  Məhkəməsində  baxılan  iqtisadi  mübahisələrə  bu  Məcəllənin  26.1‐ci 
maddəsində göstərilən subyektlər arasındakı aşağıdakı mübahisələr aiddir: 
26.2.1. qanunla nəzərdə tutulan müqavilələr üzrə ixtilaflara dair və yaxud tərəflərin razılığı 
ilə ixtilafın İqtisad Məhkəməsinin həllinə verilməsi barədə mübahisələr; 
26.2.2. müqavilələrin dəyişdirilməsi və ya ləğv olunması barədə mübahisələr; 
26.2.3.  mübahisəsiz  qaydada  (akseptsiz)  ödənilən cərimələr  üzrə  icra  və  ya  digər sənədin 
icra olunmasının təsdiqi barədə mübahisələr; 
26.2.4.  qanunla  mübahisəsiz  qaydada  (akseptsiz)  cərimələrin  tutulması  nəzərdə 
tutulmayıbsa,  dövlət  orqanları,  yerli  özünüidarə  orqanları  və  nəzarət  funksiyalarını  həyata 
keçirən digər orqanlar tərəfindən cərimələrin ödənilməsi barədə mübahisələr; 
26.2.5.  nəzarət  funksiyasını  həyata  keçirən  orqanlar  tərəfindən  qanunun  və  ya  digər 
normativ  hüquqi  aktın  tələblərini  pozmaqla  mübahisəsiz  qaydada  (akseptsiz)  silinmiş  pul 
vəsaitinin büdcədən qaytarılması barədə mübahisələr; 
26.2.6. müəssisənin təsis sənədlərinin etibarsız hesab edilməsi barədə mübahisələr; 
26.2.7.  hüquqi  və  fiziki  şəxslərin  ödəmə  qabiliyyəti  olmayan  hesab  edilməsi  barədə 
mübahisələr; 
26.2.8. vergi ödəmələri barədə mübahisələr. 
26.3.  İqtisad  məhkəmələri  qanunla  onların  səlahiyyətlərinə  aid  edilən  digər işlərə  də  baxa 
bilər. 
M a d d  ə  2 7 .  Mübahisələrin beynəlxalq müqavilələrdən irəli gələn mübahisələrə dair 
Azərbaycan Respublikasının İqtisad Məhkəməsinə aidiyyəti 
Beynəlxalq  müqavilələrdən  irəli  gələn  mübahisələrə  dair  İqtisad  Məhkəməsi  Azərbaycan 
Respublikasının fiziki və hüquqi şəxsləri, həmçinin, xarici hüquqi şəxslərin, xarici investisiyalı 
hüquqi  şəxslərin,  beynəlxalq  hüquqi  şəxslərin,  sahibkarlıq  fəaliyyətini  həyata  keçirən 
əcnəbilərin, vətəndaşlığı olmayan şəxslərin iştirakı ilə ona aid olan mübahisələrə baxır. 
18 
M a d d  ə  2 8 .  Əcnəbilərin,  vətəndaşlığı  olmayan  şəxslərin,  xarici  hüquqi  şəxslərin 
iştirak etdiyi işlərin aidiyyəti 
Əcnəbilərin,  vətəndaşlığı  olmayan  şəxslərin  və  xarici  hüquqi  şəxslərin  iştirak  etdikləri 
işlərə,  əgər  dövlətlərarası  sazişlərlə,  beynəlxalq  müqavilələrlə  və  ya  tərəflərin  sazişi  ilə  digər 
hallar nəzərdə tutulmayıbsa, məhkəmələr baxırlar. 
M a d d  ə  2 9 .  Mübahisənin münsiflər məhkəməsinə verilməsi 
Məhkəməyə aid olan mübahisə qanunla, beynəlxalq müqavilələrlə və ya tərəflərin sazişi ilə 
nəzərdə tutulan hallarda, işdə iştirak edən şəxslərin yazılı razılığı ilə münsiflər məhkəməsinin 
həllinə verilə bilər. 
M a d d  ə  3 0 .  Bir‐biri ilə əlaqədar olan bir neçə tələbin aidiyyəti 

---

Bir‐biri  ilə  əlaqədar  olan  bir  neçə  tələbi  birləşdirərkən,  onlardan  bir  qismi  ümumi 
məhkəməyə,  digərləri  isə  İqtisad  Məhkəməsinə  aiddirsə, tələblərə  ümumi  məhkəmədə 
baxılmalıdır. 
M a d d  ə  3 1 .  Aidiyyətin dəyişdirilməsinə yol verilməməsi 
31.1. Aidiyyət qaydalarının pozulmasına yol verilmir. 
31.2.  Aidiyyət  qaydalarına  riayət  etməklə  məhkəmənin  öz  icraatına  qəbul  etdiyi  iş, 
sonradan başqa məhkəməyə aid olsa da, mahiyyəti üzrə həmin məhkəmədə həll edilməlidir. 
M a d d  ə  3 2 .  Aidiyyət məsələlərindən şikayət verilməsi 
32.1.  İşdə  iştirak  edən  şəxs,  mübahisənin  bu  və  ya  başqa  məhkəməyə  aidiyyətinin 
dəyişdirilməsi barədə ərizə verə bilər. 
19 
32.2.  İşdə  iştirak  edən  şəxs  məhkəmə  aidiyyəti  ilə  razılaşmamasını  əsaslandırmalı  və  bu 
barədə işə mahiyyəti üzrə baxılmağa başlanana qədər bildirməlidir. 
32.3. Hakimin özü də mübahisənin məhkəməyə aidiyyəti olmamasını aşkara çıxara bilər. 
32.4.  Aidiyyət  haqqında  məsələ  qalxdıqda,  hakim  işin  aidiyyəti  üzrə  göndərilməsi  və  ya 
aidiyyət haqqında ərizənin rədd edilməsi barədə əsaslandırılmış qərardad çıxarır. 
20 
32.5.  Aidiyyət  haqqında  qərardaddan  işdə  iştirak  edən  şəxslər,  qərardad  onlara  təqdim 
olunduğu  (onlar  tərəfindən  alındığı)  gündən  10  gün  müddətində  bu  Məcəllənin  21‐ci  fəsli  ilə 
müəyyən edilmiş qaydada şikayət verə bilərlər. 
21 
32.6.  İş  bir  məhkəmədən  başqa  məhkəməyə  aidiyyət  haqqında  qərardaddan  şikayət 
verilmə müddəti başa çatdıqdan sonra göndərilir. 
32.7.  Bir  məhkəmədən  digərinə  göndərilən iş  onun  göndərildiyi  məhkəmə  tərəfindən 
baxılmağa qəbul  edilməlidir.  Məhkəmələr  arasında  məhkəmə  aidiyyətinə  dair  mübahisələrə 
yol  verilmir.  Məhkəmələr  arasında  fikir  ayrılığı  olduğu  hallarda  apellyasiya  instansiyası 
məhkəməsi tərəfindən iş bir məhkəmədən başqasına verilir. 
22 
F ə s i l   4 
ƏRAZİ AİDİYYƏTİ 
23 
M a d d  ə  3 3 .  Ərazi aidiyyəti anlayışı 
Birinci  instansiya  məhkəməsi  qismində  işlərə  ərazi  üzrə  baxılmasına  dair  məhkəmələr 
arasında səlahiyyətlərin bölünməsi bu fəsillə müəyyən olunur. 
M a d d  ə  3 4 .  Mülki işlərə birinci instansiya üzrə baxan məhkəmələr 
24 
Məhkəmələrə aid olan işlərə birinci instansiya üzrə rayon (şəhər) məhkəmələri, yerli iqtisad 
məhkəmələri,  beynəlxalq  müqavilələrdən  irəli  gələn  mübahisələr  üzrə  iqtisad  məhkəməsi 
tərəfindən  baxılır.  Seçki  (referendumda  iştirak)  hüquqlarının  müdafiəsi  haqqında  işlərə  isə 
birinci  instansiya  üzrə  rayon  (şəhər)  məhkəmələri  və  ya  apellyasiya  instansiyası  məhkəmələri 
tərəfindən baxılır.
25 
M a d d  ə  3 5 .  İddianın cavabdehin olduğu yerə görə verilməsi 
35.1.  Qanunla  başqa  hal  nəzərdə  tutulmamışdırsa,  iddia  cavabdehin  rəsmi  qeydə  alındığı 
yerin məhkəməsinə verilir. 

---