Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə uyğun olaraq hər bir uşağın əqli və fiziki
Yüklə 1,14 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Məmmədova Səyyarə Şagirdlərin mütaliə mədəniyyətinin
- Metodik vəsait Azərbaycan Respublikası Təhsil Naziri Mikayıl Cabbarovun “Ümumtəhsil məktəbləri şagirdlərinin
- S.N.Məmmədova.
| 1
AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI TƏHSİL NAZİRLİYİ RESPUBLİKA ELMİ PEDAQOJİ KİTABXANASI Məmmədova Səyyarə Şagirdlərin mütaliə mədəniyyətinin formalaşdırılması Sinifdənxaric oxu (METODİK VƏSAİT)
2
Müəllif: Məmmədova Səyyarə Nazim qızı Redaktor: Məmmədova Ülkər İzbail qızı
Metodik vəsaitdə məktəblilərin yaş xüsusiyyətlərinə görə mütaliə mədəniyyətinin formalaşdırılmasının mərhələlərindən bəhs olunur. Həmçinin vəsaitə kiçik, orta və böyük yaşlı şagirdlərə tədris olunan Azərbaycan dili və ədəbiyyat fənlərinin proqramları ilə paralel sinifdənxaric oxu materialları, eləcə də şagirdlərin müxtəlif elm sahələrinə aid sorğularına cavab verəcək soraq-məlumat nəşrləri və məktəbdənkənar mütaliə materiallarının tövsiyə biblioq- rafiyası daxil edilmişdir. Metodik vəsait sinifdənxaric və məktəbdənkənar mütaliə işinin səmərəli təşkili məqsədilə ümumtəhsil məktəblərinin müəllimləri, məktəb kitabxanaçıları, şagirdlər və valideyinlərin istifadəsi üçün hazırlanmışdır. S.N.Məmmədova. Şagirdlərin mütaliə mədəniyyətinin forma- laşdırılması. Sinifdənxaric oxu.–Bakı: Nərgiz nəşriyyatı, 2014. - ... səh.
2014 832
079 742000000
© «Нярэиз», 2015
3
insan həyatına təsirindən daha güclüdür. (Qrim Qrin. İngilis yazıçısı) GİRİŞ Məktəb millətin hər mənada sağlam gələcəyinin təminatçısıdır. O, böyük zaman kəsiyində öhdəsinə götürdüyü çətin işi - insan tərbiyə edib yetişdirərək boya-başa çatdırmaq missiyasını yerinə yetirir. Altı yaşlı uşaqkən qəbul etdiyi övladları on yeddi yaşlı gənc vətəndaş olaraq cəmiyyətə təqdim edir. Bu gənclər həm mənsub olduğu ailənin, həm məktəbin, həm də cəmiyyətin simasıdır. İstər ailənin, istərsə də cəmiyyətin bir arzusu, məktəb qarşısında bir tələbi var - kamil insan yetişdirmək. Kamil insan ağıllı, əməksevər, fiziki cəhətdən sağlam, zəngin mənəviyyatlı, öz hüquq və vəzifələrini yaxşı bilən insandır. Kamilliyə mənəviyyatın min cür əlamətləri - vətən- pərvərlik, halallıq, mərdlik, düzlük, doğruçuluq, dostluq və yoldaşlıq, mübarizlik, etibarlılıq, sözübütövlük, insanpərvərlik və s. daxildir. Qeyd edilən keyfiyyətlərə nail olmaq üçün təlim proqramları ilə yanaşı, sinifdən və məktəbdənxaric mütaliə də mühüm rol oynayır. Sinifdənxaric mütaliə işi təlim-tərbiyə işinin üzvi tərkib hissəsi hesab edilir. Mütaliə mədəniyyəti olduqca geniş məfhumdur, o, kitabla işin səmərəli bəhrəsidir. Mütaliə zehni fəaliyyət prosesi olub, oxucu ilə kitab arasında baş verən mürəkkəb bir
4
prosesdir. Mütaliənin mahiyyəti əsərin sadəcə oxunması deyil, onun məzmununun, süjet xəttinin ideya-bədii cəhətdən qavranılması prosesidir. Mütaliə gənc nəslin təşəkkül tapma- sına, nitq və təfəkkürünün inkişafına yönəldilmiş mənəvi fəaliyyət formasıdır. Oxumaq, yazmaq bacarığı olan hər bir insanın həyat, cəmiyyət haqqında ətraflı biliklərə yiyələn- məsində mütaliə etməyin çox böyük əhəmiyyəti vardır. Görkəmli fransız filosofu və yazıçısı Deni Didro deyirdi: “Hər kim kitab oxumursa, o düzgün fikirləşə bilməz”. Böyük çex pedaqoqu Yan Amos Kominski isə öz yetirmələrinə bu sözləri dönə-dönə xatırladırdı ki, “O günü, o saatı bədbəxt say ki, yeni bir şey öyrənməmisən və öz təhsilinə heç nə əlavə etməmisən”. Doğrudan da, ən dərin bilik, elmi dünyagörüşü məhz mütaliə yolu ilə yaranır. Buna görə şagirdlər dərsdən sonra xüsusən də asudə vaxtlarında müəllimlərin tövsiyə etdikləri və onları maraqlandıran kitabları oxumalı, müstəqil bilik əldə etməlidirlər. Mütaliə mədəniyyətindən danışarkən bir mühüm məsələ- nin üzərində də dayanmaq lazımdır. Müşahidələr göstərir ki, bəzi şagirdlər ancaq bədii ədəbiyyata - məhəbbət və ya qəhrə- manlıqdan bəhs edən kitablara daha çox meyl edir, mübarizə - döyüş səhnələrini əks etdirən kitabları oxumağı özləri üçün faydalı sayırlar. Mütaliə zamanı ancaq məktəbdə tədris edilən fənn proqramları üzrə kitab oxumağa üstünlük verənlər də az deyil. Ancaq orta ümumtəhsil məktəblərinin ilk pillələrindən başlayaraq uşaqlara həyat, ətraf aləm, özündən böyüklərin işi- peşəsi haqqında məlumat vermək, onlarda müəyyən anlayışlar formalaşdırmaq, mənəvi hisslərini, milli - vətənpərvərlik tərbi- Yüklə 1,14 Mb. Dostları ilə paylaş:
|