2
Körpə və Azyaşlı Uşaqların Qidalanmasının Qiymətləndirilməsi
Uşaq Ölümünün azaldılması Minilliyin İnkişaf Məqsədlərindən biridir. Bu məqsəd 1990-cı ildən
2015-ci ilə kimi 5 yaşa qədər uşaqlar arasında ölümün üçdə iki dəfə azaldılmasından ibarətdir.
i
Uşaq ölümünün azaldılması daha çox neonatal ölüm probleminin həllindən asılıdır. Dünyada 5
yaşa qədər uşaqlar arasında ölüm hallarının təqribən 37%-i körpə həyatının 1 ayına, əksər hallarda
isə birinci həftəsinə təsadüf edir.
ii
Bu yaxınlarda keçirilən tədqiqatlar göstərmişdir ki, döşlə qidalandırmanın uşağın dünyaya
gəlməsindən sonra 1 saat ərzində başlanması neonatal ölüm riskinin təxminən 3 dəfə
azaldılmasına kömək edir. 6 aya qədər yalnız döşlə qidalandırılma 5 yaşa qədər uşaqlarda ölüm
hallarının 13-15%-nin qarşısını ala bilər. 7 aydan başlayaraq müvafiq əlavə qidanın verilməsi ilə
bərabər döşlə qidalandırmanın 2 yaşa qədər və daha artıq davam etdirilməsi ölüm riskini 6% və
daha artıq azalda bilər.
iii
Beş yaşadək uşaq ölümünün azaldılması “2008-2015-ci illərdə Azərbaycan Respublikasında
yoxsulluğun azaldılması və davamlı inkişaf Dövlət Proqramı”nın Tədbirlər Planına daxil
edilmişdir.
Azərbaycanda körpə və azyaşlı uşaqların ana südü ilə qidalandırılmanın təmin olunması üçün
dövlət səviyyəsində, o cümlədən Səhiyyə Nazirliyi tərəfindən bir neçə tədbir həyata keçirilmişdir.
2003-cü ildə “Körpələrin və erkən yaşlı uşaqların qidalanması” haqqında Azərbaycan
Respublikasının Qanunu qəbul edilmişdir.
iv
2004-cü ildə ölkədə mövcud olan 77 doğuşa yardım
tibb müəssisəsindən 67-si Körpə Dostu Klinikası statusunu almışdır.
v
2006-cı ildə Ana və uşaqların sağlamlığının qorunması üzrə Dövlət Proqramı (2006-2010) təsdiq
edilmişdir.
vi
Bu proqramda nəzərdə tutulmuş 7 Perinatal Mərkəzdən 6-sı (Bakı, Naxçıvan, Gəncə,
Lənkəran, Quba, Sabirabad) artıq fəaliyyət göstərir. Digər biri isə yaxın
vaxtlarda istifadəyə
veriləcək.
vii
Bununla yanaşı 2006-cı ildə keçirilmiş Demoqrafiya və Sağlamlıq Sorğusunun nəticələrinə əsasən
6 aya qədər olan uşaqlar arasında yalnız döşlə qidalandırılanlar 12% təşkil etmişdir. Doğuşdan
sonra 1 saat ərzində döşlə qidalandırılan uşaqlar 32% təşkil etmişdir. Bu faiz kənd yerlərindəki
körpələrlə müqayisədə şəhər yerlərində doğulan körpələrdə əhəmiyyətli dərəcədə aşağıdır. Döşlə
qidalandırılan uşaqların 39% ilk döşlə qidalandırmadan əvvəl maye qəbul etmişlər.