2. Azərbaycan Respublikasının hüquqi və fiziki şəxslərinin xüsusi mülkiyyətində olan
kənd təsərrüfatı sahəsində elmi-tədqiqat, tədris, tədris-təcrübə və sınaq fəaliyyəti ilə
məşğul olan müəssisələr, idarələr və təşkilatlar kənd təsərrüfatı təyinatlı torpaq sahələrini
bu Məcəllədə və digər qanunvericilik aktlarında müəyyən edilmiş qaydada satınalma və
icarə hüququ əsasında əldə edə bilərlər.
3. Əcnəbilərin və vətəndaşlığı olmayan şəxslərin və xarici hüquqi şəxslərin
mülkiyyətində olan kənd təsərrüfatı sahəsində elmi-tədqiqat, tədris, tədris-təcrübə və
sınaq fəaliyyəti ilə məşğul olan müəssisələrə kənd təsərrüfatı təyinatlı torpaq sahələri
yalnız icarə hüququ əsasında verilə bilər. (
20
)
Maddə 16. Örüş, otlaq və biçənək üçün torpaq sahələrinin istifadəsinin
xüsusiyyətləri
1. Yay və qış otlaqları, örüş və biçənək sahələri mülkiyyətində və istifadəsində mal-qara
olan hüquqi və fiziki şəxslərə verilir. Dövlət mülkiyyətində olan yay və qış otlaqları
dövlət qoyunçuluq təsərrüfatlarının ehtiyacları da nəzərə alınmaqla,
müvafiq icra
hakimiyyəti orqanlarının
qərarı ilə inzibati-ərazi vahidlərinin istifadəsinə verilir.
2. Yay və qış otlaqları bələdiyyələrin qərarı əsasında qoyunçuluğun inkişafı üçün
bələdiyyə mülkiyyətində olan müəssisələrə istifadəyə, digər hüquqi və fiziki şəxslərə isə
yalnız icarəyə verilir.
3. Bələdiyyələrin mülkiyyətində olan torpaqlardan əhalinin mal-qarası üçün örüş sahələri
ümumi istifadəyə ayrılır, ehtiyat torpaq fondunda qalan örüş və biçənək sahələri isə
qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada hüquqi və fiziki şəxslərin icarəsinə verilir.
4. Ümumi istifadədə olan örüş sahələri əhalinin istifadəsinə müddətsiz verilir.
Yay və qış otlaqları, habelə bələdiyyə ehtiyat fondunun örüş və biçənək sahələri hüquqi
və fiziki şəxslərin icarəsinə, bir qayda olaraq, on ildən on beş ilədək verilə bilər. Örüş,
otlaq və biçənək sahələrinin icarə müddəti başa çatdıqda, müqavilə qanunvericiliklə
müəyyən edilmiş qaydada keçirilən torpaq hərracı və ya müsabiqəsi nəticəsində uzadıla
bilər. Yay və qış otlaqlarının, örüş və biçənək sahələrinin istifadəçilərinin və
icarəçilərinin mal-qarasının sayı iki dəfədən çox azaldıqda, yaxud heyvanlar tamamilə
ləğv edildikdə və ya onların mülkiyyətçisi dəyişdikdə icarə müqaviləsinə və istifadə
haqqında qərara qanunvericiliklə müəyyən olunmuş qaydada yenidən baxılır.
5. Qış otlaqlarına tələbat hesablanarkən otlaqların bitki örtüyündən, keyfiyyətindən,
tutumundan, habelə torpaqların mexaniki tərkibindən və humus qatının qalınlığından asılı
olaraq, hər hektara 1—4 baş, yay otlaqlarında isə iki dəfə artıq davar nəzərdə tutulur.
Ümumi istifadədə olan örüş sahələrinə, habelə hüquqi və fiziki şəxslərin icarəsinə verilən
örüş və biçənək sahələrinə tələbat hesablanarkən mal-qaranın sayı, sahələrin həcmi,
tutumu və yerləşməsi, suvarma imkanları, torpaqların keyfiyyəti və digər normativ-
texniki tələblər nəzərə alınır.
6. Yay və qış otlaqlarının əkilməsinə yol verilmir, istifadə edilən sahənin yalnız 3 faizə
qədər hissəsində yaşıl yem üçün xəsil əkilə bilər.
7. Hüquqi və fiziki şəxslər yay və qış otlaqlarından, örüş və biçənək sahələrindən
səmərəli istifadə etməli, bitki örtüyünü, su mənbələrini, köç yollarını və mal-qara
düşərgələrini qoruyub saxlamalı, baytarlıq-sanitariya qaydalarına və digər tələblərə riayət
etməlidirlər. Yay və qış otlaqlarında tələbata uyğun olaraq çoban evləri, yataqlar, digər
mədəni-məişət və istehsal təyinatlı tikililər (əsaslı tikintilər istisna olmaqla) inşa edilə
bilər.
8. Örüş, otlaq və biçənək sahələrinin istifadəyə və icarəyə verilməsi, habelə istifadə
edilməsi qaydaları qanunvericiliyə uyğun olaraq
müvafiq icra hakimiyyəti orqanı
tərəfindən müəyyən edilir. (
20
)
Maddə 17. Kənd təsərrüfatı ehtiyacları üçün torpaqların yararlılığının
müəyyən edilməsi
Torpaqların kənd təsərrüfatı ehtiyacları üçün yararlı olub-olmadığı dövlət torpaq kadastrı
məlumatlarına əsasən, dövlət yerquruluşu xidməti tərəfindən müəyyən edilir.
IV fəsil. Yaşayış məntəqələrinin torpaqları
Maddə 18. Yaşayış məntəqələrinin torpaqları və onların tərkibi
1. Şəhər, qəsəbə və kəndlərin hüdudları daxilindəki bütün torpaqlar yaşayış
məntəqələrinin torpaqları hesab edilir.
2. Yaşayış məntəqələrinin torpaqlarının tərkibinə aşağıdakılar daxildir:
ictimai və yaşayış, tikinti massivlərində yerləşən yaşayış, mədəni-məişət, inzibati,
ibadət
və digər bina, tikili və qurğular altındakı, habelə bunlar üçün nəzərdə
tutulan torpaq sahələri;
ümumi istifadədə olan torpaqlarda yerləşən meydan, küçə, keçid, yol, sahil, park,
meşə-park, xiyaban, bulvar, sututarlar, çimərlik və əhalinin ictimai tələbatının
ödənilməsinə xidmət edən digər obyektlər altındakı torpaq sahələri;
sənaye, kommersiya, kommunal, anbar tikinti massivlərində sənaye, kommunal,
anbar tikililəri altında olan və bu kimi istehsal obyektlərinin inşası üçün nəzərdə
tutulan torpaq sahələri;
nəqliyyat, rabitə və mühəndis kommunikasiyaları torpaqlarında dəmir yolu,
avtomobil, çay, dəniz, hava, boru kəməri nəqliyyatına, mühəndis infrastrukturu və
rabitə magistralına aid binalar, tikililər və qurğular altındakı, habelə bu məqsədlər
üçün nəzərdə tutulan torpaq sahələri;
təbiət abidələri, təbii parklar, milli dendroloji parklar, nəbatat bağları, meşə
yerləşən, turizm və rekreasiya, habelə əhalinin kütləvi istirahəti üçün istifadə
olunan xüsusi qorunan ərazilərin, təbiəti mühafizə, təbii qoruq, sağlamlaşdırma,
istirahət (rekreasiya) və tarix-mədəniyyət təyinatlı obyektlərin torpaqları, habelə
təbii müalicəvi xassəyə malik olan mənbələr yerləşən və tarix-mədəniyyət
abidələri, muzey-qoruqlar və xatirə parkları, qəbiristanlıqlar, məzarlar, arxeoloji
abidələr və digər obyektlər yerləşdiyi torpaq sahələri;
yerüstü su axarları, sututarlar, akvatoriyalar, su mühafizə zonaları,
hidrotexniki və
digər su təsərrüfatı qurğularının yerləşdiyi su obyektləri torpaqları;
kənd təsərrüfatı üçün istifadə olunan torpaqlardan şum və çoxillik əkmələr, habelə
kənd təsərrüfatı binaları, tikililəri və qurğuları altındakı torpaq sahələri;
hərbi və digər xüsusi hüquqi rejimli zonaların torpaq sahələri;
şəhərsalmaya və digər fəaliyyətə cəlb olunmayan ehtiyatda qalan torpaq sahələri.