1. Torpaqların mühafizəsinin iqtisadi cəhətdən stimullaşdırılması
torpaq
mülkiyyətçilərinin, istifadəçilərinin və icarəçilərinin torpağın münbitliyinin qorunması və
yüksəldilməsində marağının artırılması, təsərrüfat fəaliyyətinin zərərli təsirindən
torpaqların qorunması məqsədilə həyata keçirilir.
2. Torpaqların mühafizəsinin iqtisadi stimullaşdırılması ilə əlaqədar qaydalar torpaqların
münbitliyinin bərpasını, meşə-meliorasiya işlərinin görülməsini, istehsal və sosial
infrastruktur obyektlərinin, yaşayış məntəqələrinin abadlaşdırılmasını və bu istiqamətdə
dövlət və yerli proqramların yerinə yetirilməsini, habelə torpaq mülkiyyətçiləri,
istifadəçiləri və icarəçilərinin torpaqdan istifadəyə görə müəyyən müddətə torpağa görə
haqdan azad edilməsini, təbii fəlakət, torpaqların konservasiyası və digər hallarda onlara
dəyən ziyanın ödənilməsini və bu kimi digər tədbirlərin həyata keçirilməsini nəzərdə
tutan müvafiq normativ-hüquqi aktlarla müəyyən edilir.
Maddə 36. Radioaktiv və kimyəvi çirklənməyə məruz qalmış torpaqların
istifadəsi
1. Radioaktiv və kimyəvi çirklənməyə məruz qalmış, əhalinin həyatına və sağlamlığına
təhlükə yarada bilən, habelə məhsul istehsalı üçün sanitariya tələblərinə, müvafiq
normalara, qaydalara və normativlərə cavab verməyən torpaqlar kənd təsərrüfatı
dövriyyəsindən çıxarılır və konservasiya edilməsi üçün dövlət ehtiyat torpaq fonduna
keçirilir. Belə torpaqlarda rekultivasiya işləri aparılıb sağlamlaşdırılana qədər kənd
təsərrüfatı məhsullarının istehsalı qadağan edilir.
2. Radioaktiv və kimyəvi çirklənməyə məruz qalmış torpaqların təsərrüfat
dövriyyəsindən çıxarılması, konservasiya edilməsi, mühafizəsi, sağlamlaşdırılması və
istifadəsi qaydaları
müvafiq icra hakimiyyəti orqanı
tərəfindən təsdiq edilmiş normativ-
hüquqi aktlarla müəyyən edilir.
Maddə 37. Ekzogen geoloji proseslərə məruz qalmış torpaqların
istifadəsi
Ekzogen geoloji proseslərə (sürüşmə, sel, aşınma, uçqun, tökülmə, eroziya, abraziya,
deflyasiya, eol, bataqlaşma, yarğan və s.) məruz qalmış torpaq əraziləri texniki
meliorasiya və yararlaşdırma (bərpa) işləri aparılanadək təsərrüfat fəaliyyəti
dövriyyəsindən çıxarılır və prosesin miqyasından asılı olaraq müvafiq ehtiyat fondu
torpaqlarına keçirilir. Belə torpaqlarda mühəndis-texniki və kənd təsərrüfatı işlərinin
aparılmasına həmin ərazilərin (sahələrin) yararlı hala salınmasından sonra
müvafiq icra
hakimiyyəti orqanı
tərəfindən müəyyən edilmiş qaydada icazə verilir.
IX fəsil. Torpaq fondunun istifadəsi və mühafizəsinin
dövlət tənzimlənməsi
Maddə 38. Torpaq fondunun istifadəsi və mühafizəsi sahəsində dövlətin
vəzifələri
Torpaq fondunun istifadəsi və mühafizəsi sahəsində dövlət aşağıdakı vəzifələri həyata
keçirir:
torpaqlardan səmərəli istifadə edilməsinin təşkili və onların mühafizəsi sahəsində
dövlət siyasətinin həyata keçirilməsi;
torpaqlardan istifadə olunmasına və onların mühafizəsinə dövlət nəzarətinin
həyata keçirilməsi;
dövlət torpaq kadastrı, torpaqların monitorinqi və yerquruluşu ilə əlaqədar işlərin
və torpaq üzərində hüquqların dövlət qeydiyyatının həyata keçirilməsi, torpaq
balansının tərtibi;
qanunla nəzərdə tutulmuş qaydada dövlət ehtiyacları və ictimai ehtiyaclar üçün
torpaqların geri alınması və verilməsi, torpaqların əsas məqsədli təyinatının
dəyişdirilməsi və digər yerquruluşu məsələlərinin həlli ilə bağlı
sənədlərin
rəsmiləşdirilməsi, onların
müvafiq icra hakimiyyəti orqanlarının
təsdiqinə təqdim
edilməsi;
müəyyən olunmuş qaydada,
müvafiq icra hakimiyyəti orqanlarının
və
bələdiyyələrin torpaq qanunvericiliyinə uyğun gəlməyən
qərarlarının
(müqavilələrinin) ləğv edilməsi barədə məsələlərin qaldırılması;
torpaq fonduna vurulan zərərin, kənd təsərrüfatı və meşə təsərrüfatı istehsalı
itkilərinin torpaq qanunvericiliyinin pozulmasına görə cərimələrin və maliyyə
sanksiyalarının ödənilməsi barədə qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada
müvafiq məhkəməyə müraciət edilməsi, iddialar qaldırılması;
torpaq sahələrinin yerquruluşu planından və dövlət torpaq kadastrı
məlumatlarından çıxarışların verilməsi;
torpaq qanunvericiliyinin və torpağın mühafizəsi tələblərinin pozulması ilə həyata
keçirilən tikinti işlərinin, habelə faydalı qazıntıların hasilatı, aqrokimyəvi, meşə-
meliorasiya, geoloji-kəşfiyyat və başqa işlərin dayandırılması, aşkar edilən
pozuntuların aradan qaldırılmasına qədər göstərilən işlərin qadağan edilməsi
təklifi ilə
müvafiq icra hakimiyyəti orqanlarına
, bələdiyyələrə müraciət edilməsi;
torpaqların münbitliyinin bərpası və yaxşılaşdırılması, onların istifadəsi və
mühafizəsi üzrə investisiya proqramlarının ekspertizasının həyata keçirilməsi;
torpaq qanunvericiliyinin pozulmasında təqsiri olan şəxslərin müəyyən edilmiş
qaydada inzibati məsuliyyətə cəlb edilməsi;
qanunvericiliklə müəyyən edilmiş digər vəzifələrin həyata keçirilməsi. (
16
,
20
,
22
)
Maddə 39. Torpaq ehtiyatlarından istifadənin planlaşdırılması
1. Torpaq ehtiyatları — istifadə olunan və ya istifadə oluna bilən torpaqlardır.
2. Torpaq ehtiyatlarının istifadəsi və mənimsənilməsi
müvafiq icra hakimiyyəti
orqanlarının
və bələdiyyələrin ərazinin inkişafının planlaşdırılması haqqında qərarları
əsasında həyata keçirilir.
3. Torpaq ehtiyatlarından istifadənin planlaşdırılması sosial-iqtisadi proqramlar,
yerquruluşu, şəhərsalma, təbiətqoruyucu və digər sənədlər əsasında ərazinin
uzunmüddətli inkişaf perspektivlərini müəyyən etmək məqsədilə aparılır.
Maddə 40. Torpaqların zonalaşdırılması
1. Torpaqların zonalaşdırılması — onların müxtəlif təyinatlı və hüquqi rejimli torpaq
sahələrinə bölünməsidir.