Azərbaycan respublġkasi əMƏK
Yüklə 0,58 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Ekskluziya
- Empatiya
- Erkən Diaqnoz Xidmətləri
- EĢitmə qabiliyyəti məhdud olan Ģəxs
- EĢitmə qabiliyyəti məhdud olan Ģəxslərlə ünsiyyətin etik prinsipləri
- Evdə qıılluq xidməti
- Evdə təhsil
- Əlil arabası (təkərli oturacaq)
- Əlillərin Bərpa Mərkəzi
- Əlillik əlamətinə görə ayrı-seçkilik
- Əlillik riski
Ekskluziya (Exclusion) - fiziki və əqli cəhətdən sosial həyatdan təcrid olunma. Ekzartikulyasiya (Exarticulation, amputation in contiguity, disarticulation) - bioloji cəhətdən insanın ətraflarının və ya onların hissələrinin oynaqdan kəsilməsi. Empatiya (Empathy) - özünü başqa insanın və ya canlının yerində hiss etmə bacarığı, başqasının dərdinə şərik olma hissi. Epilepsiya (Epilepsy, falling sickness, sacred disease) - şüurun itməsi ilə müşayiət olunan qıcolma şəklində xəstəlik. Qıcolmalar tutmaşəkilli olur. Erkən Diaqnoz Xidmətləri (Early detection services, early diagnosis, early recognition, preliminary diagnosis) - 0-6 yaş arası uşaqlarda, yəni uşaqlıq və məktəbəqədər dövrdə meydana gələn fıziki və zehni inkişafında məhdudiyyətlərin erkən diaqnoz edilərək, erkən müdaxilə ilə əlilliyin qarşısının alınması və erkən başlanan reabilitasiya tədbirlərinin məcmusu. Erqoterapiya (Ergotherapy, occupational therapy) - şəxsin zəruri həyat vərdişlərinin gündəlik həyatda inkişafı, bərpası və saxlanılması ilə bağlı məsələləri öyrənən tibb sahəsi. Erqoterapiya başlıca olaraq aşağıdakı fəaliyyətlərin həyata keçirilməsinə təsir göstərir: 1) gündəlik məişət; 2) instrumental məişət (yeməyin hazırlanması, alış-satış, uşaqlara və ev heyvanlarına baxım); 3) istirahət və yuxu; 4) təlim; 5) iş; 6) oyun; 7) asudə vaxtın təşkili. Erqoterapiya prosesi şəxsin vəziyyətinin qiymətləndirilməsi, tibbi müdaxilə və nəlicələrin təhlili sahələrini əhatə edir. EĢitmə aparatları (Hearing apparatus) - eşitmə funksiyasını bu və ya digər dərəcədə itirmiş şəxslərin eşitmə funksiyalarını nisbətən bərpa elmək üçün istifadə olunan cihaz.
müxtəlif dərəcələrdə (tək və ya hər iki qulağında, tam və ya qismən) eşitmə qabiliyyətini itirən şəxs. Eşitmə cihazı istifadə edənlər də bu qrupa daxildir.
qabiliyyəti məhdud olan insanlarla ünsiyyətin qurulmasının qaydaları. Buna əsasən, eşitmə qabiliyyəti məhdud olan insanla danışanda onun düz üzünə baxmaq lazımdır, düzgün ünsiyyət üsülunun seçilməsini bilmədiyiniz halda, həmin üsulu eşitmə qabiliyyəti məhdud şəxsdən soruşmaq lazımdır; belə insanlarla danışan zaman onların diqqətini cəlb etmək üçün onları adı ilə çağırmaq lazımdır; əgər həmin şəxs sizdən nəyinsə təkrar edilməsini xahiş edərsə, o zaman həmin sözləri təkrar edin; xəbərdarlıq etmədən söhbətin mövzusunu dəyişməyin və s. Evdə qıılluq xidməti (At-home services, home services, visiting services, home attendant services) - sosial xidmət işçisi tərəfindən ev şəraitində aparılan, evin idarəsinə yönəldilmiş gündəlik fəaliyyətlərin məcmusu. Evdə sosial xidmət (At-home social services) -xüsusi qayğıya ehtiyacı olan şəxslərə sosial xidmət işçisi tərəfindən fərdi qayğı planı çərçivəsində davamlı olaraq ev şəraitində təqdim olunan sosial fəaliyyətlərin məcmusu. Xüsusi qayğıya ehtiyacı olan insanların (yaşlılar, əlilliyi olan şəxslər, kəskin və xroniki xəstələr) yaşadıqları, mənimsədikləri və özlərini rahat hiss etdikləri məkanlarda və sosial mühitdə onların sosial qayğılarına yönəlmiş baxıcı ailə üzvləri tərəfındən və ya sosial təminat xidmətləri göstərən müəssisə və təşkilatların peşəkar sosial xidmət
mütəxəssisləri tərəfindən qısa və ya uzun müddətli olaraq aparılan xidmətlərin məcmusu. Evdə təhsil (Homeschooling) - sağlamlıq vəziyyətinə görə təhsil müəssisəsində təhsil almaq imkanı olmayan şəxslərin müvafıq təhsil müəssi-səsinin pedaqoji işçilərinin köməyi ilə ümumtəhsil proqramlarını evdə mənimsəməsi.
Əqli inkiĢaf məhdudiyyəti olan Ģəxs (Mental (defectiveness, mental deficiency) - mərkəzi sinir sisteminin zədələnməsi nəticəsində təfəkkürdə və yaddaşda olan məhdudiyyətlər.
mobilliyini təmin edən, onların məkanda hərəkət etmələri üçün nəzərdə tutulmuş vasitə.
tərəfındən qəbul olunmuş sənəd. Bəyannamənin qəbulunun əsas məqsədi əlilliyi olan şəxslərin həyat səviyyəsinin artırılması, onların məşğulluğunun təmin olunması, cəmiyyətin iqtisadi və sosial sahələrində tərəqqi və inkişafın dəstəklənməsidir.
reabilitasiyas;nın aparılması üçün nəzərdə tutulan müəssisədir. Əlillik (tibbi model) (Disability (according to medical model) - şəxslərin müxtəlif maneələrlə qarşılıqlı təsir zamanı digərləri ilə bərabər səviyyədə cəmiyyətin həyatında tam və səmərəli iştirakına maneə olan sabit fiziki, psixi, əqli və ya hissiyyat pozuntusu. Əlillik əlamətinə görə ayrı-seçkilik (Discrimination on the grounds of disability) -siyasi, iqtisadi, sosial, mədəni, mülki və ya digər sahələrdə əlilliyi olan şəxslərin bütün insan hüquqları və əsas azadlıqlarının digərləri ilə bərabər səviyyədə tanınmasının, həyata keçirilməsinin məhdudlaşdırılmasından və ya inkar olunmasından ibarət əlilliklə bağlı istənilən fərq qoyma, istisna və məhdudiyyətlər tətbiqetmə, o cümlədən müyəssərliyə nail olmaq üçün qanunvericiliklə nəzərdə tutulan ağlabatan uyğunlaşmadan imtina. Əlillik riski (Disability risk) - hər hansı səbəbdən insanın hər an və hər yerdə əlillik qazana bilmə təhlükəsi. Əlillik səviyyəsi (Disability rate) - əlilliyl olan şəxslərin sayının ümumi əhaliyə nisbəti. Əlillik növləri (Disability types) - müxtəlif səbəblərdən əlilliklərini fərqli formada yaşayan və ya hiss edən insanların əlilliyinin əlamətlərinə görə təsni- fatlaşdırılması. Misal üçün, görmə məhdudiyyətli, fiziki məhdudiyyətli, eşitmə məhdudiyyətli, danışma məhdudiyyətli, mental məhdudiyyətli və s. Əlilik vəsiqəsi (Certificate of person with disability) - əlilliyi olan şəxslərə müəyyən sosial, mədəni və iqtisadi hüquqlardan daha rahat istifadə etmələri üçün verilən sənəd.
Yüklə 0,58 Mb. Dostları ilə paylaş:
|