Azərbaycan respublġkasi əMƏK
Əsas həyat fəaliyyətləri
Yüklə 0,58 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Əsas həyat fəaliyyətləri
- Əzələ hipotonusu
- Funksiyaların kompensasiyası
- Görmə qabiliyyəti məhdud olan Ģəxslərlə ünsiyyətin etik prinsipləri
- Görmə qabiliyyətinin məhdudiyyəti
- Gözə görünməyən əlillik
Əsas həyat fəaliyyətləri (Major life activities) özünüidarəetmə, əl hərəkətlərinin edilməsi, gəzmə, görmə eşitmə, nəfəs alma, öyrənmə, cəmiyyətin əmək və ictimai həyatında iştirak etmə kimi əməllərin (hərəkətlərin) məcmusu.
gərginliyi.
yetirərkən, insanın qarşılaşacağı çətinliklər və maneələrin məcmusu. Fəaliyyət sahəsi (Activity fıeld, scope) - gündəlik normal həyatın axınını təmin etmək üçün insanın müxtəlif sahələrdə həyata keçirməli olduğu vəzifə və əməllərin məcmusu. Fəaliyyət sahələrini dörd əsas qrupda təsnif etmək mümkündür: 1) bədən təmizliyi; 2) qidalanma; 3) hərəkət edə bilmə; 4) ev administrasiyası. Fəallıq (Activity) - şəxsin gündəlik normal həyatın axarında həyata keçirilmiş və icrası vacib olan vəzifələrin yerinə yetirə bilməsi. Fərdi xidmət planı (Individual service plan) -evdə və ya xidmət mərkəzində yaşayan və qayğıya möhtac olan insana veriləcək standart sosial qayğı xidmətlərinin növünü, məzmununu və sıxlığını müfəssəl izah edən, həmin insanın və ya ailə üzvlərinin istəklərini də nəzərə alan sosial işçi tərəfindən sistemli şəkildə hazırlanmış tədbirlərin siyahısı.
insanın fıziki inkişafında və ya bədən üzvünün (üzvlərinin) fəaiyyətində xroniki somatik və ya yoluxucu xəstəliklər nəticəsində yaranmış müvəqqəti, yaxud daimi xarakterli pozuntular. Fiziki sağlamlıq (Physical health) - orqanizmin fizioloji sistemlərinin əsas göstəricilərinin fizioloji normalar daxilində olması və onların insanın xarici mühitlə qarşılıqlı fəaliyyət zamanı adekvat dəyişilməsi. Fiziki sağlamlıq insanın fizioloji orqanların mövcud vəziyyəti ilə ölçülür. Fiziki sağlamlığa təsir edən əsas amillər: sistemli qidalanma, tənəffüs, fıziki fəaliyyət, gigiyena və s.
etməsinə, gücünün və çevikliyinin artırılmasına kömək edən, xüsusi məşqlər vasitəsilə yaraları, tarazlıq və hərəkət probiemlərini müalicə edən tibb mütəxəssisi.
vasitələrlə (ultra səs, işıq, elektrik cərəyanı, lazer və s.) sistemli şəkildə müalicə. FM səs gücləndiricisi sistemi (FM Sound Amplification System) - üç ünsürdən (mikrofon və ya ötürücü (transmitter), birqulaqlı FM qəbuledicisi və enerji yığımı cıhazı) ibarət olan və natiqin dediyini eşitmə məhdudiyyəti olan şəxsə simsiz FM yayımı vasitəsilə çatdıran elektron qurğu. Funksional pozğunluq (Functional disorder) -bədən funksiyalarında və quruluşunda əhəmiyyətli bir itki və ya uyğunsuzluğun olması. Funksiyaların kompensasiyası (Functional compensation) - tam inkişaf etməmiş, pozulmuş və ya itirilmiş orqanizm funksiyalarının bədənin qoruyucu funksiyalarının tam istifadə olunması sayəsində əvəzlənməsi.
G Görmə qabiliyyəti məhdud olan insan (Visually impaired person, person with visual impairment)- tək və ya hər iki gözündə tam və ya qismən görmə itkisi və ya məhdudluğu olan şəxs. Görmə qabiliyyəti məhdud olan Ģəxslərlə ünsiyyətin etik prinsipləri (Ethical principles of communication with persons with visual impairment) - görmə qabiliyyəti məhdud olan insanlarla ünsiyyətin qurulmasının müxtəlif qaydaları. Buna əsasən, müşahidə olunmasından öncə görmə qabiliyyəti məhdud olan şəxsə əli uzatmaq lazımdır, bu zaman onun əlini sıxmaq və onu istiqamətləndirmək qətiyyən məsləhət görülmür ; həmin insanlarla danışanda özünü adla təqim elmək lazımdır; görmə qabiliyyəti məhdud olan insanlarla bir məkanda olduqda, həmin məkanı sözlərlə ona təqdim edib, məkanda olan əşyalar və maneələr və onların yerləşməsi haqqında məlumat vemək lazımdır; nəyisə təsvir edəndə səsləri, ətirləri, məkanı əks etdirən sözlərdən istifadə etmək zəruridir; görmə qabiliyyətli məhdud olan insan üçün mətn oxunduqdan əvvəl mətn haqqında qısa məlumat vermək lazımdır və s.
daxil olmaqla, müxtəlif səbəblərdən, o cümlədən, zədələr və ya xəstəliklər fonunda yaranan tam və ya qismən görmə qabiliyyətinin itirilməsi.
pedoqoqu, gözdən əliliyi olan şəxslər üçün məktəb və müəssilərin əsasını qoymuş Valentin Haüynun anadan olan günü. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının qərarına əsasən 13 noyabr Beynəlxalq gözdən əlillər günü kimi qeyd olunur.
birbaşa zahiri baxış vasitəsilə aşkar oluna bilməyən əlillik. Gözə görünməyən əlillik misalları autizmi, hiperaktivlik səbəbindən diqqət çatışmasızlığını, bəzi xroniki ürək-damar xəstəliklərini və s. ehtiva edir.
iradi hərəkətlərin tamamilə itirilməsi vəziyyəti. Hemofiliya (Hemophilia, haemophilia, angiostaxis, bleeding sickness) - qanın laxtalanma xüsusiyyətinin pozulması ilə xarakterizə olunan irsi qan xəstəliyi. Xəstəlik zamanı oynaqlara, əzələlərə və daxili orqanlara öz-özünə zədə və ya cərrahi müdaxilə nəticəsində qanaxma baş verir. Adətən xəstəlikdən kişilər əziyyət çəkirlər, qadınlar isə hemofiliyanın daşıyıcısı kimi çıxış edirlər və xəstəliyə tutulmurlar. Həkim-psixiatr (Psychiatrist, mental physician, mental specialist) - qanunvericiliklə müəyyən olunmuş qaydada psixiatriya fəaliyyəti ilə məşğul olan mütəxəssis. Yüklə 0,58 Mb. Dostları ilə paylaş:
|