4
qaydaları rəqabətin ayrı-ayrı problemləri üzrə tövsiyələr mühüm mənbələr hesab
olunur. Dünyanın 130-a dək ölkəsi rəqabət qanunvericiliyi mövcuddur. Və bu
ölkələrin hamısı öz rəqabət qaydalarını təkmilləĢdirmək və onların tətbiqinin
səmərəliliyini artırmaq istiqamətində iĢ aparır. Azərbaycanda da inhisarçılıq
fəaliyyəti və onun həm makroiqtisadi tənzimlənməsi həmdə hüquqi səviyyədə
tənzimlənməsi qanunvericiliyin yaradılması və təkmilləĢdirilməsi ilə bağlı
problemləri ölkəmizin iqtisadçı alimləri və hüquqĢunasları tərəfindən araĢdırılmıĢdır.
Optimal rəqabət hüququnun formalaĢmasında inhisarciliqla mübarizəyə dair
qanunvericilik bazasının formalaĢması və təkmilləĢdirilməsinin zərurəti onun hüquqi
səviyyədə yenidən dəyərləndirilməsini tələb edir.
Tədqiqatın məqsəd və vəzifələri. Dissertasiyanın əsas məqsəd və vəzifələri mövzunun
aktuallığından irəli gəlir. Hər bir dövlətin hərtərəfli inkiĢafı, rəqabət qabiliyyəti
vətəndaĢlar üçün səmərəli olmasını Ģərtləndirən azad seçim, gəlirlərin ədalətli
bölgüsü insanların sosial-iqtisadi vəziyyəti ölkədəki rəqabət mühitinin vəziyyəti ilə
birbaĢa bağlıdır. Əgər bu istiqamətdə lazımı fəaliyyət nəticəsində normal rəqabət
mühitinin təmin olunmursa, deməli, rəqabətin lazımı səviyyədə qorunması təmin
olunmur və bu sahədə dövlət siyasətinin təkmilləĢdirilməsi zəruridir. Tədqiqatın
məqsədini halhazırda Azərbaycanda rəqabət mühitinin və onun hüquqi əsaslarının
vəziyyətini və perspektivlərini araĢdırmaq və bu prosesin təkmilləĢdirilməsi yollarını
aĢkara çıxarmaqdır. Qoyulan məqsədlərə uyğun olaraq tədqiqatın vəzifələri
aĢağıdakılardır:
Ġnhisarçılıq fəaliyyətinin tədqiqinin konseptual əsaslarına dair baxıĢların
təkamülünü tədqiq etməklə müvafiq qanunauyğunluqları aĢkara çıxarmaq;
Rəqabət,inhisar onun formaları və antiinhisar tənzimlənməsi anlayıĢını
açıqlamaq;
Ġnhisarçılıq fəaliyyətinin hüquqi tənzimlənməsi mexanizmini və onun hüquqi
əsaslarını müəyyən etmək;
Antiinhisar qanunvericiliyi, antiinhisar siyasətinin hüquqi əaslarını təhlil
etmək, inhisarçılıq və onunla mübarizənin əsaslarının qiymətləndirilməsi;
5
Azərbaycan Respublikasının antiinhisar siyasəti və inhisarçılıq fəaliyyətinin
hüquqi tənzimlənməsinin effektiv reallaĢdırılmasının istiqamətlərini müəyyən etmək;
Daxili bazarlarda təbii inhisar sahələrinin və rəqabət mühitinin müasir
vəziyyətini araĢdırmaq;
Tədqiqatın predmeti və obyekti. Tədqiqatın obyektini inhisarçı təsərrüfat subyektləri
və onların bazarda göstərdikləri inhisarçı davranıĢlar, predmetini isə inhisarçı
təsərrüfat subyektlərinin fəaliyyətinin hüquqi tənzimlənməsi və hüquqi təminat
məsələləri təĢkil edir.
Tədqiqatın nəzəri-metodoloji əsası və informasiya bazası. Tədqiqatın nəzəri-
metodoloji əsasını yerli və xarici ölkə alimlərinin, inhisarçılıq və antiinhisar siyasəti
üzrə elmi əsərləri, yerli və xarici ölkə iqtisadçılarının və hüquqĢunaslarının elmi-
tədqiqat iĢləri və elmi məqalələri, Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi,
Prezident fərmanları və bu sahə üzrə digər normativ-hüquqi aktlar təĢkil edir.
Tədqiqatın informasiya bazası Respublika ərazisində fəaliyyət göstərən təbii inhisar
subyektlərinin rəsmi internet saytlarından, Respublika ərazisində çap olunan bulleten
və elmi jurnallardan və digər materiallardan ibarətdir.
Tədqiqatın elmi yeniliyi aĢağıdakılardan ibarətdir:
Ġnhisarçılığın və onun nəzəri metedoloji əsaslarının müəyyən edilməsi;
Ölkədə rəqabətin və antiinhisar tənzimlənməsinın müasir vəziyyətinin
müəyyən edilməsi;
Azərbaycan
Respublikasında
inhisarçılığa
qarĢı
mübarizənin
formalaĢdırılmasının və hüquqi bazasının hazırki vəziyyətinin və perspektivlərinin
müəyyən edilməsi;
Antiinhisar qanunvericiliyi, antiinhisar siyasətinin hüquqi əsasları, inhisarçılıq
və onunla mübarizədə dövlətin apardığı hüquqi siyasət ilə bağlı araĢdırmalar;
Azərbaycanda təbii inhisar sahələrinin müasir vəziyyətinin müqayisəli təhlili ;
Tədqiqatın praktik əhəmiyyəti. Dissertasiyanın nəticələrinin praktik olaraq həyata
keçirilməsi əsasən inhisarçılığın aradan qaldırılmasında , onunla mübarizədə və
6
rəqabət mühitinin təkmilləĢdirilməsinin normativ-hüquqi təminat məsələlərini daha
da dərindən öyrənilməsinə yardımcı olacaqdır.
Dissertasiyanın quruluĢu və həcmi. Dissertasiya giriĢ, üç fəsil, nəticə və təkliflərdən,
ədəbiyyat siyahısından ibarət olmaqla tərtib olunmuĢdur. Dissertasiya iĢində 1
cədvəldən istifadə olunmuĢdur. Dissertasiya iĢinin sonunda tədqiqat mövzusu
ümumiləĢdirilərək nəticə və təkliflər irəli sürülmüĢ, istifadə edilmiĢ ədəbiyyatların və
internet resurslarının siyahısı verilmiĢdir.