Azərbaycan resubl kasi təhs L naz rl y azərbaycan döVLƏt qt sad un vers tet
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
172 hücumu”nun aparılması şərtdir. Həmin suallar arasında əsasən aşağıdakıları fərqləndirmək olar: - Güclülük (strongness) – firmanın və xüsusi halda isə onun məhsula qiymət qoyularkən əldə olunmuş güclü tərəfləri axtarılıb tapılır. Bunu rəqiblərlə müqayisədə etmək daha effektiv olur. Bu xüsusiyyətləri daim nə- zərdə saxlamaq və yeri gəldikdə bazarda istifadə etmək gərəkdir. Güclü tərəflərə firmanın sahib olduğu işçi qüvvəsini, xammal ehtiyatını, malik olduğu digər resursları daxil etmək mümkündür. - Zəiflik (weakness) - firmanın zəif tərəflərinə xüsusi hal- da onun gələcək istəkləri daxildir. Bunları rəqiblərdən gizlətmək, gələcəkdə isə güclü tərəfə çevirməyə ça- lışmaq lazımdır. Zəif tərəflər kimi firmanın strate- giyasının olmamasını və ya işçilərinin hansısa səbəbdən işdən ayrılmasını və s. göstərmək olar. - Imkanlar (opportunities) – firmanın həmin qiymətdə məhsulu bazara çıxarmaqla əldə etdiyi imkanlar da- xildir. Yəni, onlar hazırda firmanın malik olduğu xüsusiyyətlər deyil, lakin firmanın mövcud imkandan istifadə etməklə məqsədinə çatmaq imkanları var. Mə- sələn, marketinq təhlili aparan şirkət hansısa bazarda onun məhsuluna olan tələbi görür və onu istehsal et- məyə başlayır. - Maneələr, təhlükələr (threats) – buraya firmanın zəif cəhətlərindən doğa biləcək, onun proqnozlaşdıra və idarə edə bilmədiyi məsələlər, o cümlədən, risklər daxildir. Bu halda firma cari və gələcək riskləri müəy- yən etməli, onların azaldılması üçün tədbirlər planı qurmalı və hazırlıqlı olmalıdır. Göründüyü kimi, bu təhlil metodundan istifadə etməklə firma gələcəkdə yarana biləcək riskləri görə və onların nəti- cələrinin yumşaldılmasına çalışa bilər. Lakin əgər risk istehsal olunmuş məhsulun qiymətinin idarə olunması ilə bağlı olduqda 173 firma marketinqdə istifadə olunan qiymət siyasətindən fay- dalana bilər. Bunlardan bir neçəsinə baxaq. Ə gər firma istehsal etdiyi məhsula olan tələbi təyin edə bilmirsə, bu zaman qeyri-müəyyənliklə üzləşir. Qeyri-müəy- yənliyin modelləşdirilməsi üçün ən çox istifadə edilən üsul- lardan biri potensial müştərilərin tiplərinin ayrılmasıdır. Mə- sələn, divar saatı istehsal edən firma marketinq tədqiqatı aparır və məlum olur ki, onun iki tip istehlakçısı vardır: məhsulun hər ə dədinə 8 manat verməklə yüksək dəyər verən müştəri və 5 manatla aşağı dəyər verən müştəri. O da məlumdur ki, hər iki tip müştərinin sayı eynidir. Bu zaman firmanın iki seçimi olur. I – məhsula 8 manata bərabər qiymət qoymaqla ancaq birinci qrup müştərilərə satmaq; II – məhsula 5 manata bərabər qiymət qoymaqla hamıya satmaq. Bu zaman hansı qiyməti seçməli ? Bu məhsulun isehsalına çəkilən xərclərdən asılıdır. Əgər məhsulun maya dəyəri 3 manat təşkil edirsə, qiymətqoyma qərarını aşağıdakı kimi verə bilərik. I variantı istifadə etdikdə 8-3=5 manat və bu satış zamanın yarısında baş verdiyindən gözlənilən mənfəət 5/2=2.5 manat olur. II variantı istifadə etdikdə 5-3=2 manat qazanmaq olar. Belə olan halda qiymətqoymada çətinlik yaranarsa, qiymət ayrı-seçkiliyindən istifadə edilir. mkanlı alıcılara məhsul birinci qiymətlə, digərlərinə isə ikinci qiymətlə satılacaqdır. Qiymət ayrı-seçkiliyinin mahiyyəti ondadır ki, istehsal- çı eyni bir məhsulu və ya xidməti müxtəlif qiymətlərlə satır. Bu, bazar seqmentindən, məhsulun və onun tətbiqi forma- sından, müəssisənin imicindən, satış vaxtından və s.-dən asılı olaraq müxtəlif formalarda təzahür edə bilər. Bu, marketinqdə gəlirlərin maksimallaşdırılması üçün istifadə olunan qiymət siyasəti ilə yanaşı, risklərin azaldılması üçün istifadə olunan metodlar sırasına da daxildir. Bununla 174 satışdan əldə oluna biləcək gəlirləri artırmaqla, itkiləri azalt- maq mümkündür. Firmanın riskləri azaltmaq üçün ikinci üsulu səhvlər nəticəsində yarana biləcək xərclərin azaldılması olur. Bu, əsa- sən cari istifadə olunan metodun alternativ metodla müqayisəsi ə sasında mümkündür. Məlumdur ki, məhsulun bazara çıxarılması zamanı xərclər əhəmiyyətli dərəcədə gəliri üstələyir. Tədqiqatlara və hazırlıqlara, istehsal gücünün yaradılmasına və marketinq möv- qeyində güclənməyə çəkilən xərcləri ödəmək lazım gəlir. Təbii ki, məhsulun həyat tsiklinin başlanğıc və giriş fazasında nəğd axınlar mənfi olacaq və buna görə də, digər mənbələrdən (yaxud kənar kreditorlardan borc almaqla) müəssisəyə vəsait cəlb olunması ehtiyacı yaranacaq. Məhsulun bazarda möhkəm- lənməsi ilə gəlirlər yüksəlsə də, müəssisənin növbəti kapital qoyuluşlarına ehtiyac duyması səbəbindən hələ də vəsait azlığı hiss edəcək. Əgər istehsalın həcmi xammal alışı həcmindən aşağı, satışdan isə yuxarı olarsa, bu problemlər inkişaf edən ba- zarlarda tarazlığın olmaması səbəbindən daha da dərinləşəcək. Sürətli artım zamanı mənfəət ən yüksək həddinə çata bilər, lakin təkrar investisiyalara kəskin tələbatlar olur (ikinci və üçüncü nəsil məhsullar, seqmentdə əmələ gələn tələbatı ödə- mək üçün məhsulun çeşidinin genişləndirilməsi və s.). Bu mərhələdə nəğd axınlar balanslaşar və ya ümumilikdə çox cüzi artıqlıq əmələ gələ bilər. Məhsulun həyat tsiklinin artım fazasından yetkinlik fazasına keçməsindən sonra mənfəət göstəriciləri aşağı düşür, çünki “nou-hau” daha asan əldə olunan, diferensiallaşdırma isə daha az nəzərəçarpan olur. Yeni iştirakçıların bazara girməsi ilə rəqabətin güclənməsi əldə olunan mənfəətin həcminin azal- masına səbəb ola bilər. Eyni zamanda kapital investisiyalarının həcminin azalması izafi nəğd axınların daxil olması po- tensialını maksimumlaşdırır. Formalaşmış bazarlarda fəaliyyət göstərən şirkət üçün nəğd axınların daxil olması potensialı Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|