Azərbaycan təqribən doqquz milyon əhalisi olan və hökumətə prezidentinin rəhbərlik etdiyi bir respublikadır
Yüklə 0,54 Mb. Pdf görüntüsü
|
Elmar Hüseynovun 2005-ci ildə törədilən qətli ilə bağlı cinayətkarın hələ də məsuliyyətə cəlb olunmadığı barədə narahatçılıqlar qalmaqdadır. Onun qətli ilə bağlı araşdırmalarda heç bir yenilik yoxdur, ancaq bir insan hüquqları müdafiəçisi mart ayında işlə bağlı Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinə çağırılmışdır. Mətbuat və İnsan haqları müdafiəsi üzrə fəallar hökuməti qətlin araşdırılmasında daha da fəal olmağı çağırmışlar.
2008-ci ildə seçki məcəlləsinə edilən dəyişikliklər nəticəsində, mart ayında referendum zamanı qeydiyyatdan keçmiş lobbiçilik qruplarına ödənişsiz televiziya və radio yayımından istifadə etmək, həmçinin dövlət qəzetlərində nəşr etmək hüququ əldə etmişlər. Müxalifət partiyaları və insan haqları müdafiəçiləri şikayət etmişdirlər ki, ödənişsiz yayımlanma dövlət telekanallarından daha az auditoriyası olan ictimai kanala keçirilmişdir, verilişlər isə elə vaxtda yayımlanmışdır ki, işləyən insanların həmin verilişləri izləməsi çətin olmuşdur. Beynəlxalq və yerli mətbuat müşahidəçiləri qeyd etmişlər ki, referendumun xəbərlərdə işıqlandırılması son dərəcədə qərəzli və iqtidarın mənafeyinə uyğun şəkildə təşkil olunmuşdur.
Müxalifət yönümlü jurnalistlər hökumət rəsmilərini açıq şəkildə tənqid etsələr də, müstəqil jurnalist və redaktorların əksəriyyəti hədələrin nəticəsində və potensial reklam sifarişçilərini özündən uzaqlaşdırmamaq məqsədilə n özlərinə müəyyən qədər senzuranı tətbiq etmişlər . Böhtan cinayət əməli olaraq qalmış və il ərzində böhtanla bağlı hüquqi təqib hallarının sayı artmışdır. Qanun, böhtanla ittiham edilən şəxslərdən böyük miqdarda cərimələr tutmağa və üç ilə kimi həbs cəzası verməyə icazə verir. Administrasiya rəsmiləri aprel ayında açıq şəkildə bəyan etmişlər ki, bu müddəa cinayət məcəlləsindən çıxarılacaq; bunun nəticəsində məhkəmələr iki jurnalistin böhtana görə hökmünü ləğv etmişdir. Bununla belə, hökumət rəsmilərinin bəyanatlarına baxmayaraq, böhtançılıq cinayət əməli olaraq qalmaqdadır.
İl ərzində NOTA qəzetinin üç jurnalisti cinayət məcəlləsinin bu maddəsi ilə ittiham edilmişdir. 22 iyul tarixində baş redaktor Sərdar Əlibəyli və məsləhətçi Fərəməz Novruzoğlu bir ictimai birliyin sədri tərəfindən irəli sürülmüş iddiaya əsasən üç aylıq həbs cəzasına məhkum edilmişilər. Eyni iş üzrə müxbir Ramiz Tağıyevə altı aylıq şərti həbs cəzası verilmişdi. 8 oktyabr tarixində Apelyasiya Məhkəməsi aşağı instansiya məhkəməsinin qərarını qüvvədə saxlamış və Əlibəyli ilə Novruzoğlu həbs edilmişlər. Ayrıca olaraq, 9 oktyabr tarixində, Apelyasiya Məhkəməsi həm də Əlibəylinin Daxili İşlər Nazirliyinin nümayəndələri tərəfindən irəli sürülmüş iddiasından apelyasiya şikayətini rədd etmiş və Əlibəylinin əvvəlki hökmündə nəzərdə tutulmuş həbs müddətinin üstünə dörd aylıq əlavə həbs cəzasını təyin etmişdi.
Mətbuat vasitələrinə hədə-qorxu gəlmək üçün ötən illərdə hökumət rəsmiləri, defamasiyaya görə məhkəmə iddiaları və böhtançılığa görə həddində artıq yüksək cərimələrdən istifadə etmişdir. Əvvəlki defamasiya görə cinayət işlərindən cərimə ödənişləri mətbuat vasitələri və jurnalistlərin maliyyə dayanıqlığını təhlükə altında qoymuşdu. Hökumətin çap işini və müstəqil qəzet və jurnalların yayımlanmasını əngəlləyən tədbirlərə güvənməsi geniş mənada dəyişilməz qalmışdır. Əksər qəzet və jurnallar dövlət nəşriyyat evlərində və ya hökumət rəsmiləri ilə əlaqələri olan şəxslərin özəl nəşriyyat orqanlarında çap edilmişdir. Müstəqil qəzetlərin və müxalifət qəzetlərinin əksəriyyətinin maliyyə durumları dayanıqsız vəziyyətdə qalmış; onların əmək haqqı, vergi və mütəmadi məhkəmə haqlarının ödənilməsində problemlərlə üzləşməsi davam etmişdir. Reklama əsaslanan biznes modeli zəif olduğuna görə, onların əksəriyyəti maliyyələşdirmə üçün siyasi partiyalar və ya nüfuzlu sponsorlara güvənmişlər.
Hökumət bəzi dövlət kitabxanalarının müxalifət qəzetlərinə abunə yazılmasını qadağan etmişdir. O həmçinin, dövlət biznes qurumlarının müxalifət qəzetlərdə reklam yerləşdirməsinə qadağanı davam etdirmiş və eyni cür hərəkət etmək üçün özəl biznes qurumlarına da təzyiq göstərmişdir. Siyasi şərhçilər qeyd etmişdir ki, bu problem müxalifət və müstəqil media vasitələrinin öz işçilərinə verdikləri əmək haqqını azaıtmış və eyni zamanda hökumətə meylli qurumların yüksək ixtisaslı kadrları işə götürməsinə imkan yaratmışdır.. Bundan əlavə, mətbuat üzrə beynəlxalq monitorinqin hesabatlarında qeyd edilmişdir ki, Vergilər Nazirliyinin rəsmiləri tərəfindən edilən hədə-qorxular mətbuatın müstəqilliyini daha da məhdudlaşdırmışdır.
Naxçıvan və Bakıda fəaliyyət göstərən jurnalistlər Naxçıvan MR-də rəsmilərin müxalifət qəzetlərinin yayılmasınının qarşısının alınmasını davam etmişlər. Internet azadlığı
Hökumət ümumən İnternetə çıxışı məhdudlaşdırmasa da, İnternet xidmət təminatçılarından (provayderlərdən) lisenziya əldə etməyi və Rabitə və İnformasiya Texnologiyaları Nazirliyi ilə formal razılaşmalar əldə etməyi tələb etmişdir. İnternetə çıxışın səviyyəsi aşağı olmuşdur və bu özünü xüsusən də paytaxtdan kənarda büruzə vermişdir. 2008-ci il üzrə Beynəlxalq Telekommunikasiya Birliyinin statistikasına əsasən, ölkə əhalisinin 17 faizi İnternetdən istifadə edir.
Hökumətin xarici biznes qurumlarının və müxalifət liderlərinin internet traffikini izləməsinə dair geniş yayılmış inamı təsdiqləyəcək heç bir sübut yox idi. İl ərzində hökumət orqanları həbs olunmuş gənc fəallar Emin Milli və Adnan Hacızadəni dəstəkləyən veb sayta çıxışı müvəqqəti olaraq əngəlləmişdir. Hökumət orqanları həmçinin müstəqil QHT və Seçkilərin Monitorinqi Mərkəzinin iki veb saytına ictimai çıxışı əngəlləsə də, həmin saytlara xaricdən daxil olmaq mümkün idi.
Yerli müşahidəçilər bildirmişlər ki, il ərzində bir neçə halda, hökumət, ölkə prezidentini tənqid etdiyinə görə məşhur olan bir veb sayta İnternet çıxışını müvəqqəti əngəlləmişdir. Verilən məlumata əsasən, Naxçıvanda İnternet üzərində daha böyük məhdudiyyətlər var. Oranın sakinləri iddia edirdilər ki, onlar müxalifətin İnternet səhifələrinə baxa bilmirlər. İnfrastrukturun az inkişaf etdiyi səbəbindən İnternetə çıxış şəhər mərkəzləri ilə məhdudlaşmışdır.
8 iyul tarixində iki şəxs Bakıdakı bir restoranda dostları ilə nahar edən gənc fəall və bloqqerlər Emin Milli (Abdullayev) və Adnan Hacızadəyə hücum etmişdilər. Bu hücum nəticəsində Milli ayağından zədə almış və Hacızadənin burnu sınmışdı. Milli və Hacızadə bu hücum barəsində polisə şikayət edəndə polis onlara hücum edənləri azad edərək onları guya dava-dalaşı başladıqlarına görə həbs etmişdir(bax bölmə 1.e.). Müşahidəçilər qeyd etmişdir ki, hücum edən şəxslər Milli və Hacızadədən daha cüssəli olmuşlar. Onlar əmindir ki, hökumət orqanları Milli və Hacızadənin İnternet vasitəsilə islahata dinc dəstəyi ifadə etmələrinə və iddia edilən hökumət əleyhinə fəaliyyətlərinə görə ittiham etmək məqsədilə bu təxribatı təşkil etmişdilər.
Hökumət bəzi hallarda təhsil azadlığını məhdudlaşdırmışdır. Bəzi yerli müşahidəçilər hökumətin dövlətin maliyyələşdirdiyi xaricdə təhsil proqramlarına iştirakçıların seçilməsi siyasətindən öz narahatlıqlarını ifadə etmişlər. Mötəbər hesabatlarda
Yüklə 0,54 Mb. Dostları ilə paylaş:
|