Azərbaycan Texniki Universiteti “Avtomobil texnikası” kafedrası

 

Diaqnozun qoyulmasi 

Diaqnozun  qoyulmasında  məqsəd  -  obyektin  nasazlığını  aşkar  etmək,  təmir  və  ya  texniki 

qulluğa tələbatın müəyyənləşdirmək, yerinə yetirilmiş işlərin keyfiyyətini qiymətləndirmək və ya 

diaqnostika edilən mexanizmin növbəti xidmətə qədər istismara yararlılığını təsdiq etməkdir. 

Diaqnoz  qoyulduqda,  bir  qayda  olaraq,  insanın-operatorun  subyektiv  analitik  imkanları 

istifadə  edilir.Diaqnostikanın qarşısında  qoyulan  məsələdən  və  obyektin  mürəkkəbliyindən asılı 

olaraq 

ümumi

 və 

lokal

 diaqnoz fərqləndirilir. 

Ümumi  diaqnoz

  obyektin  texniki  vəziyyətinin  ümumi  tələblərə  uyğun  olub-olmaması 

məsələsini  birmənalı  həll  edir.  Bu  zaman  bir  diaqnostik  parametr  istifadə  olunur.  Ümumi 

---

61 

 

diaqnoz  parametrin 

P

  cari  qiymətinin  ölçülməsi  və    bu  qiymətin  normativlə  müqayisəsinə 

əsaslanır. Periodik diaqnostikada belə normativ diaqnostik parametrin buraxılabilən qiyməti

.

.

b

b

P

, 

fasiləsiz  (avtomobildə  quraşdırılmış  vasitələrlə)  diaqnostikada  isə  həddi  qiymətidir

h

P

.  Ümumi 

diaqnozda üç nəticə mümkündür:    

P

>

h

P

;       

.

.

b

b

P

< P <

h

P

; P <

.

.

b

b

P

. 

Birinci  və  ikinci  variantlarda  obyekt  nasazdır  (təmir  və  ya  xəbərdaredici  TQ  lazımdır), 

üçüncü  variantda  isə  sazdır.  Nasazlığın  səbəbini  aydınlaşdırmaq  üçün 

lokal

  diaqnostika  tələb 

olunur. Sadə mexanizmlərin diaqnostikası zamanı lokal diaqnostikaya ehtiyac olmaya da bilər.  

Lokal  diaqnoz

  konkret  nasazlıqları  və  onların  səbəblərini  aşkar  edir.  Bu  zaman  bir  neçə 

diaqnostik  parametr  istifadə  olunur  və  diaqnozun  qoyulması  mürəkkəbləşir.  Belə  ki,  hər  bir 

diaqnostik  parametr  bir  neçə  struktur  parametri  ilə  və    ya  əksinə  əlaqəli  ola  bilər.  Bu  isə  o 

deməkdir  ki,  istifadə  olunan  diaqnostik  parametrlərin  sayı 

n

  olarsa  diaqnostika  edilən 

mexanizmin texniki vəziyyətlərinin sayı 

n

2

ola bilər. 

Nəzəri  olaraq diaqnozun  qoyulması  ona gətirilir ki,  obyektin  müəyyən  nasazlıqları ilə  bağlı 

olan  diaqnostik  parametrlərin  köməyilə  onun  mümkün  olan  vəziyyətləri  çoxluğundan  ən  çox 

ehtimal  olunanı  aşkar  edilsin.  Baxılan  məsələnin  fiziki  mahiyyəti  ölçülmüş  diaqnostik 

parametrlərin  müəyyən  kombinasiyasının  mövcudluğu  ilə  uyğunlaşmayan  nasazlıqların  istisna 

edilməsidir.  Buna  görə  dəbir  neçə  diaqnostik  parametr  istifadə  edildikdə  diaqnozun  vəzifəsi  bu 

parametrlər  və obyektin   struktur parametrləri arasında  çoxsaylı  əlaqələrin aşkarlanmasıdır. Bu 

məsələni  həll  etmək  üçün  bu  əlaqələri 

struktur-izləmə

  modelləri  (şəkil...)  və