Azərbaycan toponġMLƏRĠNĠn ensġklopedġk lüĞƏTĠ
Yüklə 4,15 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- AğbaĢlar
- Ağbatxayır
18
çayının sahilindədir. Etnotoponimdir.
(tayfa adı) və yurd sözündən düzəlib, "ağbaĢ tayfasının məskəni" deməkdir. Etnotoponimdir.
Ağbatxeyir (Minkənd çayının qolu) çayının dərəsindədir. Suyu az kükürdlüdür; xalq arasında mədə ağrısının müalicəsində istifadə edilir. Yerli əhalinin məlumatına görə, təhrifə uğramıĢ bu hidronimin əsli Aqibəti xeyirdir. Bulağın belə adlandırılması suyunun müalicəvi faydası ilə izah olunur. Hidronim ağ (rəng), bat/bad/bed (kənd, məskən, hündür yer) və xayır/ kayır (su Ģırnağı, fəvvarə) sözlərindən düzəlib, "Ağkənd bulağı" deməkdir. Tarixi mənbələrdə verilən məlumata görə, orta əsrlərdə Dağlıq Qarabağda Aqbat/Aqbed adlı, yaĢayıĢ məntəqəsi olmuĢdur. XIX əsrin 20-ci illərində həmin kəndə ermənilər doluĢmuĢ və onun adını çevirərək SpitakĢen, yəni Ağkənd qoymuĢlar. Ağbənd or., mür. Zəngilan r-nu ərazisində dağ. Ağbənd qəsəbəsinin c.- Ģ.-indədir. Süxurları ağ rəngdə olan dağ Araz çayının dərəsinə doğru bəndi xatırladan formada uzandığı üçün belə adlandırılmıĢdır.
çayının sahilində, Ağbənd dağının ətəyindədir. YaĢayıĢ məntəqəsi adını ətəyində salındığı dağın adından almıĢdır. 1958-ci ildə meydana gəlmiĢ bu qəsəbəni Bartaz, Vejneli, Dəlləkli, Əmirxanlı, Baharlı, Çöpədərə və Sürtük kəndlərindən gəlmiĢ ailələr salmıĢdır. Qazaxıstanın Selinoqrad vilayətində Akbənt qəsəbəsi qeydə alınmıĢdır. Ağbil oyk., mür. Quba r-nunun Vladimirovka i.ə.v.-də kənd. Qusar maili düzənliyindədir. XVI əsrə aid Ağbil türbələri bu kəndin ərazisindədir. Yerli əhali bu türbələri Dörd Ağbil adlandırır. Hazırda üçü qalmaqda olan həmin türbələr Ģeyxlər üçün tikilmiĢdir. XIX əsrdə Zeyid kəndindən köçüb gələnlər tərəfindən məskunlaĢmıĢ Ağbil kəndi bir müddət Ağbil Zeyid adlandırılmıĢdır. Oykonim ağ (kiçik) və bil (qəd. bulqar dilində "türbə, məzar daĢı") komponentlərindən düzəlib, "kiçik türbə, məzar daĢı" deməkdir. Xorasan ərazisində qeydə alınmıĢ Akməzar toponimi ilə sinonimdir. Ağbiz or., mür. Zəngilan r-nu ərazisində dağ. Oronim ağ (burada dağ süxurlarının rəngini bildirir) və biz/bis/pis (dik, yüksəklik; ĢiĢ, çıxıntı; yuva, oyuq) komponentlərindən düzəlib, "ağ dağ" mənasını bildirir.
dağının yamacındadır. Kənd əvvəllər Sofulu tayfasına məxsus olan eyniadlı qıĢlaq yerində salınmıĢdır. Ərazi öz adını Ağbiz dağının adından almıĢdır. VII əsrə aid mənbələrdə Albaniya ərazisində Aqbid adlı yaĢayıĢ məskəni yad olunur. 1933-cü ildə Zəngilan r-nu ərazisində iki Ağbis kənd adı qeydə alınmıĢdır.
19
min. bulaq; 3. ġərur r-nunda min. bulaq; 4. AbĢeron r-nunda min. bulaq; 5. Ağsu r-nunda min. bulaq; 6. Ġsmayıllı r-nunda min. bulaq; 7. Quba r-nunda min. bulaq; 8. Qusar r-nunda min. bulaq; 9. Qobustan r-nunda Ceyrankeçməz çayı dərəsində soyuq sulu kükürdlü bulaq. Mərəzə qəsəbəsi yaxınlığındadır. Hidronim ağ (içməyə yararlı su) və bulaq (hidrokomp.) sözlərindən düzəlib, "içməyə yararlı suyu olan bulaq" mənasındadır; 10. Quba r-nu ərazisində çay; 11. Oğuz r-nu ərazisində çay. Çayların adı eyniadlı bulaqdan götürülmüĢdür.
ın Qax r-nu ilə Dağıstanın sərhədindədir. Hün. 3072 m. Ağbulaq (Xuray; hun. 2800 m.) aĢırımı buradadır. Adını eyniadlı bulaqdan almıĢdır; 2. BaĢ Qafqaz silsiləsinin c. yamacında, Qəbələ r-nu ərazisində dağ. Vəndam çayının sol sahilindədir. Hün. 2468 m. Adını eyniadlı bulaqdan almıĢdır; 3. Xocavənd r-nu ərazisində dağ. Adını eyniadlı bulaqdan almıĢdır; 4. ġamaxı r-nu ərazisində dağ. Adını eyniadlı bulaqdan almıĢdır.
Burovar silsiləsinin yamacındadır; 2. Əsgəran r-nunun eyniadlı i.ə.v.-də kənd. Dağlıq ərazidədir. Hidrooykonimdir; 3. Xocalı r-nunun eyniadlı i.ə.v.-də kənd. Dağətəyi ərazidədir. KeçmiĢ adı Talıbxanbəyli olmuĢdur. YaĢayıĢ məntəqəsi XIX əsrdə Talıbxan bəy adlı birisinə məxsus maldar ailələrin Ağbulaq adlı yerdə məskunlaĢması nəticəsində yaranmıĢdır; 4. Xocavənd r-nunun Edilli i.ə.v.-də kənd. Qarabağ silsiləsinin ətəyindədir. XIX əsrdə Cənubi Azərb.-nın Qaradağ əyalətindən köçüb gəlmiĢ ailələrin burada məskunlaĢmasından yaranmıĢdır. Sovet hakimiyyəti illərində 1992-ci ilədək Mısmına adlandırılmıĢdır; 5. Ġsmayıllı r-nunun QoĢakənd i.ə.v.-də kənd. BaĢ Qafqaz silsiləsinin ətəyindədir. Kəndin ərazisi keçmiĢdə ərəbĢahverdi tayfasının qıĢlaq yeri olmuĢdur. YaĢayıĢ məntəqəsi XIX əsrin sonlarında həmin tayfaya mənsub ailələr tərəfindən məskunlaĢmıĢdır; 6. Laçın r-nunun Qarıkaha i.ə.v.-də kənd. Qarabağ silsiləsinin ətəyindədir; 7. Laçın
r-nunun Mustafabəyli i.ə.v.-də kənd. Hocazsu çayının sağ qolunun sahilindədir. Kəndin ərazisi keçmiĢdə Zəngəzur qəzasında yaĢamıĢ ağkörpü adlı tayfanın qıĢlaq yerlərindən olmuĢdur; 8. Tovuz r-nunun Kirən i.ə.v.-də kənd. Əsrik və Zəyəm çaylarının suayrıcında, orta dağlıq qurĢaqdadır. YaĢayıĢ məntəqələri ərazidəki bulaqların adı ilə adlandırılmıĢdır. Əfqanıstanda Aqbulaq adlı 2 kənd, Qazaxıstanda Akbulak, Ermənistanda Ağbulax, Türkiyədə Ağbulaq, Orenburq vilayətində Akbulak, Qırğızıstanda Ak-Bulak və s. adlı obyektlərin mövcudluğu bu toponimin ümumtürk onomastikasında geniĢ yayıldığını göstərir. Ġran toponimiyasındakı Ağkəhriz (Mərkəzi Ġran), AğçeĢmə (Xorasan) oykonimləri də Ağbulaq oykoniminin sinonimləridir. Yüklə 4,15 Mb. Dostları ilə paylaş:
|